Finansowa klapa walki ze smogiem w Małopolsce?

Czy złe wieści jakie dotarły z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska oznaczają, że  wojewódzki samorząd projektu nie zrealizuje? W budżecie planowanego przedsięwzięcia brakuje obecnie ponad 20 mln zł. Część tych kosztów pokryją partnerzy, którzy zadeklarowali swój udział w LIFE i zwiększenie udziału finansowego. Władze województwa się nie poddają i zamierzają walczyć o realizację projektu LIFE mimo braku dofinansowania z Funduszu.

- Nie rozumiemy decyzji NFOŚiGW tym bardziej, że nie ma żadnych przesłanek merytorycznych stojących za tą decyzją. Nie spodziewaliśmy się, że jest jakiekolwiek zagrożenie dla realizacji projektu - komentował marszałek Jacek Krupa. - Projekt województwa małopolskiego został uznany przez Komisję Europejską za najlepszy ze wszystkich zgłoszonych 39 projektów zintegrowanych i otrzymał najwyższą ocenę - przypomniał marszałek. 

Przypomnijmy, że dla nowego instrumentu Komisji Europejskiej – projektów zintegrowanych LIFE NFOŚiGW w 2014 r. przygotował program priorytetowy, w ramach którego zakładał współfinansowanie potencjalnych polskich projektów w wysokości do 30 proc. Deklaracja NFOŚiGW była podstawą do skonstruowania budżetu projektu LIFE w Małopolsce. Fundusz po szczegółowej ocenie i analizie małopolskiego projektu zadeklarował współfinansowanie w wysokości 20 mln zł już w kwietniu 2015 r. Pozytywną decyzję o dofinansowaniu podjął również zarząd NFOŚiGW w grudniu 2015 r, jednak wymagała ona potwierdzenia ze strony rady nadzorczej. Współfinansowanie ze strony Funduszu zapewniało pełny budżet projektu i było niezbędnym elementem wniosku złożonego przez Województwo Małopolskie do Komisji Europejskiej.

Małopolski projekt LIFE został oceniony jako najlepszy spośród 39 zgłoszonych z całej Unii Europejskiej i jako jeden z 6 został wybrany do dofinansowania przez Komisję Europejską. Okazuje się jednak, że obecnie nie zyskał zrozumienia w krajowej instytucji, której celem jest finansowanie działań w zakresie ochrony środowiska.

Decyzja NFŚiGW oznacza, że realizacja projektu LIFE w Małopolsce jest obecnie poważnie zagrożona. Partnerzy projektu będą musieli ponieść wyższe koszty jego realizacji. Obecnie 28 partnerów (w tym 22 gminy) potwierdziło udział w projekcie, 17 partnerów (w tym 16 gmin) wycofało się. 

Projekt zintegrowany LIFE realizowany przez Województwo Małopolskie znajduje się pod bezpośrednią obserwacją Komisji Europejskiej. Pozytywny wpływ realizacji projektu na jakość powietrza w Małopolsce i innych regionach może być ważnym argumentem w trakcie zapowiedzianego przez Komisję Europejską procesu przed Trybunałem Sprawiedliwości wobec Polski za naruszenie dopuszczalnych poziomów pyłu PM10 w powietrzu. Natomiast negatywna decyzja NFOŚiGW może być sygnałem dla Komisji Europejskiej, że Polska nie jest zainteresowana poprawą jakości powietrza na swoim obszarze.

Marszałek Jacek Krupa, obawiając się negatywnej decyzji rady nadzorczej NFOŚiGW, już dwa tygodnie temu zwrócił się do partnerów projektu z prośbą o sprawdzenie możliwości zwiększenia środków własnych do współfinansowania projektu. Aby możliwe było zapewnienie pełnego budżetu projektu, partnerzy będą musieli pokryć 40 proc.zaplanowanych wydatków. Dla gmin oznacza to zaangażowanie na poziomie około 40 tys. zł rocznie w okresie 6 lat, natomiast dla miasta Krakowa na poziomie 600 tys. zł rocznie w okresie 8 lat. Spośród 45 partnerów projektu, 28 potwierdziło chęć jego realizacji i zwiększenia zaangażowania finansowego. Świadczy to o tym, że cele projektu i zaplanowane działania są ważne dla samorządów w Małopolsce i chcą one współpracować na rzecz poprawy jakości powietrza. W tej sytuacji Województwo Małopolskie, ze względu na duże zainteresowanie dołączeniem do LIFE, zwróci się z propozycją przystąpienia do projektu na nowych warunkach do wszystkich pozostałych gmin w Małopolsce.

Przyszłość projektu będzie uzależniona również od wyniku negocjacji z Komisją Europejską co do możliwości modyfikacji zakresu projektu, partnerów i zaplanowanych działań. Te uzgodnienia mogą być jednak trudne, gdyż założeniem projektów zintegrowanych jest szerokie działanie na dużym obszarze i przy dużym zaangażowaniu wszystkich partnerów.

Niezależnie od przyszłości projektu zintegrowanego LIFE, Województwo Małopolskie nie zamierza rezygnować z działań na rzecz poprawy jakości powietrza w regionie. W 2016 r. planowana jest aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, w ramach której zostaną ocenione dotychczasowe działania oraz zostanie przyjęta nowa strategia na kolejne lata. Przeanalizowane zostaną również możliwości i warianty wykorzystania nowych narzędzi, które wprowadziła zmiana ustawy Prawo ochrony środowiska z września 2015 r., tzw. ustawa antysmogowa.

(mika)

fot. UMWM