„Dzieje Przysietnicy. Od czasów najdawniejszych”. Opowieść o miejscu i związanych z nim pokoleniach

Książka wydana w 2023 roku została zgłoszona do XII konkursu o Nagrodę im. ks. prof. Bolesława Kumora w kategorii „Książka o Sądecczyźnie”.

- Historia Przysietnicy to wciągająca podróż przez siedem i pół stulecia dziejów miejscowości – czytamy w zgłoszeniu publikacji do XII edycji konkursu o Nagrodę im ks. prof. Bolesława Kumora 2023. – Jest coś pięknego i bardzo budującego w przywiązaniu ludzi do swojego miejsca na ziemi. Do odwiecznej linii lasu na horyzoncie, do wspomnień i wydarzeń z dawnych czasów przekazywanych z „dziada pradziada”, do potoku, który od stuleci żłobi dolinę i snuje swoją opowieść. To przywiązanie do ziemi ojców i duma zrodziły tę książkę. Zrodziły opowieść o Przysietnicy, o pokoleniach, które to miejsce tworzyły i pracowały przez wieki dla jego dobra. Dobrze, że takie książki powstają. To co dawne, to co udało się ocalić od zapomnienia zakorzenia nas w przeszłości i pozwala prawdziwie żyć dzisiaj. Ta książka to kolejna ważna publikacja w bibliografii gminy Stary Sącz, ale dla Przysietnicy pierwsza i najważniejsza. Lektura obowiązkowa dla mieszkańców Przysietnicy i miłośników lokalnej historii.

Jak pisze znany historyk dr Sławomir Wróblewski w przedmowie do wspomnianej książki „Historia Przysietnicy” to interesująca podróż przez siedem i pół stulecia dziejów miejscowości – od samych jej początków w XIII wieku, aż po czasy zupełnie niedawne.

Autorzy rozpoczynają swoje rozważania od niepewnych problemów genezy wsi oraz jej nazwy, lokacji na prawie niemieckim, a także krótkich, lecz ważnych związków z klasztorem starosądeckim, których ślad stanowi legenda o księżnej Kindze, jej lipowej laseczce i Przysietnickim Potoku.

Czytając tę książkę czytelnik dowie się między innymi o wojskowym wybraniectwie, które istniało we wsi. Jest też mowa o buntach chłopskich w połowie XVIII wieku, w którym przysietniccy chłopi brali również udział, o czasach zaborów w przysietnickiej skali. Autorzy, dzięki licznie zachowanym XIX wiecznym dokumentom opisali Przysietnicę w dobie galicyjskiej.

Wiek XX przynosi jeszcze więcej źródeł i informacji. Są to wspomnienia mieszkańców. Dwudziesty wiek, zwłaszcza okres międzywojenny to czas, kiedy została założona jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej i zaczęto budować szkołę. Okres II wojny światowej to dla Przysietnicy – tej małej ojczyzny – jak pisze dr Wróblewski czas tragiczny i bohaterski. Czasy powojenne są już bardziej szczegółowo opisane. To dzieje Przysietnicy w dobie Polski Ludowej i czas III RP.

Bardzo ciekawy jest, jak pisze dr Sławomir Wróblewski, obszerny dodatek, umieszczony na końcu książki, poświęcony tradycjom świątecznym i zwyczajom ludowym Przysietnicy. W publikacji znajdziemy wiele archiwalnych zdjęć, użyczonych przez mieszkańców Przysietnicy i innych autorów, ale także zdjęć współczesnych. Publikacja posiada wykaz wykorzystanej literatury, w tym także źródeł rękopiśmiennych, pochodzących ze zbiorów Archiwum Narodowego w Krakowie i jego oddziału w Nowym Sączu. Wzbogacają ją historyczne mapy, rysunki autorstwa Wojciecha Świątka. Książka posiada bardzo bogatą bibliografię

Książka liczy 174 strony, oprawa miękka.

Autorzy: Zofia Golonka, Kazimierz Gizicki

Fragmenty książki pochodzą z publikowanych wcześniej tekstów autorów dostępnych w Gazecie Przysietnickiej oraz na stronie www.przysietnica.pl

Redakcja: Wojciech Waliszewski

Korekta: Maciej Walasek

Fotografie: archiwa mieszkańców Przysietnicy, Ernest Nowogórski, Andrzej Rams

Okładka i Grafiki: dr Wojciech Świątek

Opracowanie Graficzne i Druk: memoart.pl

Wydawca Stowarzyszenie Górali Popradzkich w Przysietnicy, Przysietnica 2023

([email protected], fot. IM)