Zmartwychwstały pokazał nam, że śmierć nie jest kresem istnienia

Wyszedł więc Piotr i ów drugi uczeń i szli do grobu. Biegli oni obydwaj razem, lecz ów drugi uczeń wyprzedził Piotra i przybył pierwszy do grobu. A kiedy się nachylił, zobaczył leżące płótna, jednakże nie wszedł do środka.

Nadszedł potem także Szymon Piotr, idący za nim. Wszedł on do wnętrza grobu i ujrzał leżące płótna oraz chustę, która była na Jego głowie, leżącą nie razem z płótnami, ale oddzielnie zwiniętą na jednym miejscu. Wtedy wszedł do wnętrza także i ów drugi uczeń, który przybył pierwszy do grobu. Ujrzał i uwierzył. Dotąd bowiem nie rozumieli jeszcze Pisma, [które mówi], że On ma powstać z martwych”. (J 20, 1-9)

Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego jest pierwszym i najważniejszym świętem w Kościele, promieniującym na każdą inną uroczystość. Dzień Zmartwychwstania Chrystusa jest szczytem roku liturgicznego. Każda niedziela jest właśnie pamiątką Nocy Paschalnej i wspomnieniem dnia Zmartwychwstania. Mogłoby się wydawać że Boże Narodzenie - przyjście na ziemię Syna Bożego, ma większą rangę. Jest jednak inaczej, gdyż dopiero swoim zmartwychwstaniem Chrystus potwierdził, że był prawdziwie Mesjaszem i Synem Boga.

Nawet kiedy Jezus czynił cuda, można było powołać się na działalność Mojżesza i proroków. Jednak cud zmartwychwstania przekonuje wszystkich, którzy mają dobrą wolę i chcą poznać prawdę. Dlatego Wielkanoc jest słońcem roku kościelnego, centrum wszystkich tajemnic, związanych z życiem i posłannictwem na ziemi Jezusa Chrystusa. 

Teologiczny wymiar uroczystości

Misterium śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa stanowi centrum wiary chrześcijańskiej i przepowiadania pierwotnego Kościoła. Jest wyrażane w wyznaniach wiary, aklamacjach, hymnach liturgicznych, katechezach paschalnych oraz ewangelijnych relacjach o wydarzeniach wielkanocnych, początkowo kształtowanych w tradycji ustnej oraz jako odrębne dzieła spisane, następnie włączonych do pism nowotestamentalnych. Świadectwa wielkanocne o Zmartwychwstaniu Chrystusa nie są relacjami ściśle historycznymi, ale historiozbawczymi.

W Kościele pierwotnym pierwszymi adresatami orędzia o Zmartwychwstaniu Chrystusa byli Żydzi, dlatego pierwotna teologia rezurekcyjna ukazywała je najpierw w kontekście mesjańskich obietnic Starego Testamentu i ich wypełnienia. W funkcji motywacyjnej przywołano proroctwa starotestamentalne oraz słowa Jezusa, w których zapowiadał On swoją śmierć i zmartwychwstanie, widząc w nich wypełnienie Bożych obietnic oraz szczyt Jego zbawczego działania.

Zmartwychwstanie Chrystusa jest definitywnym zwycięstwem Jezusa Chrystusa oraz głównym kryterium wiarygodności boskiego posłannictwa Nauczyciela z Nazaretu. Zmartwychwstanie Jezusa jest światłem na całe Jego ziemskie życie, objawia sens wcielenia oraz śmierci krzyżowej, daje ostateczną odpowiedź na pytanie, kim jest Jezus z Nazaretu.

W Zmartwychwstaniu Pańskim ziemskie życie Zbawiciela osiągnęło definitywne wypełnienie i uwiarygodnienie oraz pełną skuteczność w wymiarze zbawczym. Jest pełnią objawienia Jezusa Chrystusa, ukazaniem Jego Bożego Synostwa, finalizacją człowieczeństwa historycznego, spełnieniem soteryjnym oraz rozpoczęciem czasów eschatologicznych.

Źródło nadziei 

Zmartwychwstanie Pańskie jest głównie świadectwem i argumentem za wiarygodnością chrześcijaństwa jako religii objawionej i zbawczej, ma fundamentalne znaczenie dla jego powstania i uformowania się. Jest kulminacyjnym wydarzeniem w historii zbawienia i dziejach świata. Nadaje wcieleniu i ziemskiemu posłannictwu Chrystusa trwały i powszechny charakter (wcielony Syn Boży stał się jedynym i uniwersalnym Pośrednikiem zbawienia), a także stanowi o wyjątkowości chrześcijaństwa wśród innych religii.

Ponadto Zmartwychwstanie Chrystusa i uwielbienie Jego ludzkiego ciała jest źródłem uzasadnionej nadziei na powszechne zmartwychwstanie i życie wieczne. Chrześcijanin przez chrzest św. trwa w życiu i miłości Zmartwychwstałego, z Nim umiera i rodzi się do życia we wspólnocie z Bogiem. Zjednoczenie z Chrystusem w chrzcie św. zapoczątkowuje przemianę ciała i nowe życie z Bogiem na wieki.

Należy również wskazać, iż Zmartwychwstanie Chrystusa implikuje eschatologiczne wypełnienie się stworzenia. Eschatologiczna przemiana dokonana w naturze ludzkiej wcielonego Syna Bożego jest znakiem nowego porządku stwórczego, nowym stworzeniem, zbawczą przemianą, realizującą się w rzeczywistości nadprzyrodzonej, obejmującej człowieka i cały świat stworzony, dokona się ona ostatecznie w paruzji.

Zmartwychwstanie Pańskie będąc uniwersalnym i centralnym wydarzeniem historii zbawienia, pozwala na interpretację dziejów. Stanowi też podstawę do wypracowania integralnej, historiozbawczej koncepcji Zmartwychwstania Chrystusa. W perspektywie historii zbawienia jest ono najdoskonalszym potwierdzeniem wszechmocy i wierności Boga.
Biblijne uzasadnienie uroczystości.

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest pierwszą, najważniejszą uroczystością w ciągu roku liturgicznego. Uroczystość ta jest również najstarszym świętem w Kościele katolickim, obchodzonym już w czasach apostolskich. Symbolicznym tego wyrazem jest świętowanie przez chrześcijan każdej niedzieli jako „Dies Dominica” (Dzień Pański) co uwydatnia słowiańska nazwa niedzieli jako „Woskriesienije” (Zmartwychwstanie). 

Termin obchodu liturgicznego wspominania Zmartwychwstania Chrystusa (Wielkanoc) ma uzasadnienie biblijne. Zmartwychwstanie dokonało się pierwszego dnia tygodnia (Mk 16,2) tego samego dnia uczniowie rozpoznali zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa przy posiłku, przypominającym Ostatnią Wieczerzę (Łk 24,30-35; 36-43; Mk 16,14; J 20,19-26; Dz 1,4). Wierni pierwotnych gmin chrześcijańskich zbierali się pierwszego dnia tygodnia, aby spotkać się z Jezusem Chrystusem przy łamaniu chleba (Dz 20,7; 1 Kor 16,2). Tym samym odpowiadali na polecenie Jezusa dane apostołom: „To czyńcie na moją pamiątkę” (Łk 22,19). 

W Biblii wg. Egzegezy historyczno-krytycznej sam fakt zmartwychwstania Chrystusa, jako transcendentny wymyka się badaniom historycznym, co oznacza, że Zmartwychwstanie Chrystusa jest faktem rzeczywistym, ale nie historycznym, tzn. nie jest możliwy do wykazania za pomocą metod naukowych.

Przyjęte na określenie faktu zmartwychwstania czasowniki gr. „anistenai”, „egeirein” (podnosić się, powstawać) oraz pochodzące stąd gr. rzeczowniki  „anastasis”, „egersis” są wieloznaczne. Czasowniki „anistenai”, „egeirein” wskazują na Zmartwychwstanie Chrystusa, ale nie jako powrót do życia ziemskiego, lecz definitywnie i całkowite uwolnienie od śmierci (Rz 6,9; Dz 13,34-37), przy czym śmierć Jezusa nie jest pojmowana biologicznie lub medycznie, ale teologicznie – jako oddzielenie od Jahwe, źródła życia, dokonane w wyniku zstąpienia do szeolu (zstąpienie Chrystusa do otchłani). Zmartwychwstanie jest czymś więcej niż ożywieniem martwego ciała.

Historia uroczystości Zmartwychwstania Pańskiego

Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego jest chronologicznie pierwsza i najważniejsza w Kościele, dlatego też powstały liczne określenia wyrażające istotę tej uroczystości w życiu chrześcijanina: „Dies dierum regina, Sollemnitas sollemnitatum” (św. Grzegorz z Nazjanzu), „Dies magnum (Terturlian), „Dies felicissimus (Komodian), „Salutaris paschae dies” (Missale Gothicum).

Zmartwychwstanie Pańskie obchodzono jako misterium odkupienia, wybawienia z niewoli szatana i wprowadzenia wierzących do życia wiecznego (Pascha). Od II w. obchód Zmartwychwstania Pańskiego przypada w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca. W 325 r. datę celebracji uroczystości potwierdził sobór nicejski I określając, iż za pełnię wiosenną uważa się niedzielę wypadającą po 21 marca.
Stąd uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego może być obchodzona między 22 marca a 25 kwietnia. W noc Zmartwychwstania Pańskiego udzielano w baptysterium chrztu św., a po przejściu do kościoła neofici przyjmowali bierzmowanie i uczestniczyli w Eucharystii (inicjacja III). Obchód Zmartwychwstania Pańskiego trwa 8 dni (oktawa), a okres 50 dni do Zesłania Ducha Świętego obchodzony jest jako jeden dzień świąteczny.

Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się Wigilią Paschalną, złożoną z liturgii światła (poświęcenie ognia i przygotowanie paschału, procesja do kościoła, Exsultet), Liturgii Słowa (9 czytań z responsorium, modlitwami po czytaniach, homilia), liturgii chrzcielnej (błogosławieństwo wody chrzcielnej, chrzest i bierzmowanie, błogosławieństwo wody do pokropienia, odnowienie przyrzeczeń chrztu św.) oraz eucharystycznej, zakończonej rezurekcją.

Biblijne teksty Wigilii Paschalnej ukazują miłość Boga w czasach Starego Testamentu wobec narodu wybranego. Znalazła ona kulminację we wcieleniu Jego Syna jako Odkupiciela, który przez swoją śmierć i zmartwychwstanie dał ludziom nowe życie. Teksty Mszy św. przedstawiają świadectwo o zmartwychwstaniu Chrystusa (Dz 10,34a, 37-43) św. Piotra Apostoła, który uwierzył po wejściu do pustego grobu (J 20,1-9) oraz są wezwaniem skierowanym do ochrzczonych, aby przyjęli nowy styl życia (Kol 3,1-4). 

Objawienie i zbawienie człowieka

Zmartwychwstanie Chrystusa jest wypełnieniem ekonomii zbawienia, w której centrum znajduje się Osoba wcielonego Syna Bożego. W Nim w sposób doskonały i definitywny dokonało się pojednanie człowieka z Bogiem.

W Zmartwychwstaniu Chrystusa Bóg objawił człowiekowi siebie, prawdę o człowieku oraz dokonał zbawienia. Wcielony Syn Boży przez krzyż nadał sens ludzkiemu cierpieniu i śmierci, a w Zmartwychwstaniu Chrystusa ukazała się człowiekowi perspektywa nowego, wiecznego życia oraz dokonała się przemiana, a także wywyższenie ludzkiej natury Jezusa, a tym samym wszystko, co ludzkie w Jezusie zostało uwielbione w Bogu.

Zwycięstwo nad grzechem i śmiercią, manifestujące się w uwielbionym ciele Jezusa Chrystusa, stanowi gwarancję przemiany człowieka oraz świata. Zmartwychwstały Chrystus jest Bożą odpowiedzią na potrzebę wyzwolenia człowieka po grzechu pierworodnym od zła i śmierci, ma decydujące znaczenie dla ludzkości i całego świata, a także jest wydarzeniem o wymiarze kosmicznym. W Zmartwychwstałym Jezusie człowiek w swojej naturze doświadczył odnowy. Uwielbienie Chrystusa zapowiada finalne spełnienie się człowieka, historii i dziejów świata.

***
W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: „Zmartwychwstanie stanowi przede wszystkim potwierdzenie tego wszystkiego, co sam Chrystus czynił i czego nauczał. Wszystkie prawdy, nawet najbardziej niedostępne dla umysłu ludzkiego, znajdują swoje uzasadnienie, gdyż Chrystus dał ich ostateczne, obiecane przez siebie potwierdzenie swoim Boskim autorytetem” (nr 651). 

Tajemnica Świąt Wielkiej Nocy głosi prawdę o Zmartwychwstaniu Jezusa i przynosi orędzie Miłości. Święta Wielkanocne, poprzedzone okresem pokuty i postu są czasem pełni radości paschalnej. Głębi tej radości, która umacnia wiarę, nadzieję i miłość życzę Redakcji naszego miesięcznika „Sądeczanin” oraz Szanownym Czytelnikom. Zatrzymania się w czasie Triduum Paschalnego i uświadomienia sobie miłości Boga do człowieka. 

Niech Chrystus, który objawia się w tryumfie Zmartwychwstania uzdolni nas do pełnego, prawdziwego życia przepełnionego gorliwością w świadczeniu o Jego dobroci i miłości. Niech ten czas będzie źródłem głębokiej wiary i pokoju, zwłaszcza w tych czasach tego potrzeba nam najbardziej. Radosne ALLELUJA niech rozbrzmiewa w naszych sercach. Wszystkim Błogosławieństwa Bożego!

„Weselcie się już zastępy Aniołów w niebie! Weselcie się słudzy Boga! Niech zabrzmią dzwony głoszące zbawienie, gdy Król tak wielki odnosi zwycięstwo!”. (Grzegorz K. Szczcina) Autor jest pracownikiem Polskiego Radia S.A.