Siła Polski – Co zrobić, żeby za … lat przegonić Niemcy i Francję?

Wyjątkowi rozmówcy

Książka Igora Janke to wywiady - rzeki ze znakomitymi rozmówcami: Krzysztofem Pawińskim – twórcą i Prezesem Grupy Maspex, Rafałem Brzoską – Prezesem Grupy Kapitałowej Integer i InPost, Pawłem Przewięźlikowskim - prezes firmy biotechnologicznej Ryvu Therapeutics, pracującej nad lekami na raka, Marcinem Warwasem – byłym wieloletnim wiceprezesem Comarchu, Dominikiem Andrzejczukiem – Polakiem amerykańskiego pochodzenia, sprawnym inwestorem z branży IT, który przeniósł swój biznes z Doliny Krzemowej do Polski, gen. Rajmundem Andrzejczakiem – byłym Szefem Sztabu Wojska Polskiego, Dr. Andrzejem Michtą – dyrektorem Scowcroft Strategy Initiative, byłym dziekan College of International and Security Studies w George Marschall European Center for Security Studies, profesorem Naval War College, Prof. Marcinem Piątkowskim – wykładowcą, wiodącym ekonomistą Banku Światowego, autorem książki: „Złoty wiek. Jak Polska została europejskim liderem wzrostu i jaka czeka ją przyszłość” (którą także polecam Państwa uwadze), Prof. Maciejem Duszczykiem - Członkiem Rady Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Doradcą strategicznym Premiera Donalda Tuska w latach 2008- 2011, kierownikiem zespołu ds. polskiej polityki migracyjnej przy Prezydencie Bronisławie Komorowskim, Prof. Wojciechem Myśleckim – naukowcem, przedsiębiorcą, doradcą politycznym, działaczem opozycji antykomunistycznej, Prof. Marcinem Cichockim - wykładowcą Collegium Civitas, filozofem, politologiem, historykiem idei politycznych,
doradcą społeczny przy Prezydencie Prof. Lechu Kaczyńskim, Zbigniewem Stępniem – nauczycielem j. angielskiego, autorem innowacyjnych programów nauczania, Mateuszem Ludwiniakiem i dr. Adamem Dąbrowskim – naukowcami, przedsiębiorcami,
badaczami doktryn politycznych i teorii przywództwa.

Wiele ważnych tematów podanych w przystępny sposób

Pozycja w luźny i przystępny sposób (przyjacielskiej rozmowy) porusza bardzo ważne aspekty funkcjonowania państwa. Padają w niej spostrzeżenia co do systemu podatkowego naszego kraju i to z wielu perspektyw. Sugerowana jest potrzeba wprowadzenia jasnego systemu podatkowego, który w aktualnej formie stanowi problem dla rozwoju polskich przedsiębiorców, a także jest czynnikiem ograniczającym inwestycje zagraniczne w Polsce.

Dużo miejsca w książce poświęcone jest funkcjonowaniu państwa, jego kompetencjom i działaniu urzędów państwowych. Podkreśla się, iż Polacy niekiedy nie rozumieją ogromnej zmiany jaka w Polsce nastąpiła i następuje choć są jej nieuświadomionymi beneficjentami. Chwalony jest m.in.: system mObywatela (oczywiście nadal jest to narzędzie dalece niedoskonałe) jako narzędzia ułatwiającego załatwiania spraw urzędowych. Podkreśla się, iż pod względem informatyzacji usług publicznych, czy bankowości już dawno przegoniliśmy rzeczonych w tytule Niemców. Jednocześnie wskazuje się wiele rzeczowych przykładów rozwiązań z innych krajów, którymi Polska mogłaby się zainspirować np.:
ze Szwecji (transparentność sfery publicznej, wspieranie programów prorozwojowych), Szwajcarii (służba zdrowia, prowadzenie polityki konsensualnej), Estonii (estońskie rozwiązania podatkowe i rozwój informatyzacji usług publicznych, czy mierzenie efektywności działania organizacji publicznych). Uwypuklone są także bariery jakie stoją przed polskim rozwojem w postaci braku długookresowego myślenia elit politycznych, a także niewystarczająco dobrych instytucjach soft poweru państwa (np. brak prężnie działającej, dofinansowanej organizacji zajmującej się planowanie strategicznym oraz wariantowaniem zdarzeń, choć równocześnie chwalone są takie organizacje jak Polski Instytut Spraw Międzynarodowych czy Ośrodek Studiów Wschodnich).

Proponowane są także rozwiązania z zakresu inwestycji, rozwiązań w zakresie innowacyjności gospodarki, konieczności zwiększenia środków na badania i rozwój (większość rozmówców dostrzega bardzo wysoką jakość polskiej edukacji – jako poziomu wiedzy ogólnej, którą nabywa osoba w tym procesie, jednak zwracają uwagę, iż za ponadprzeciętnym poziomem edukacji nie idą ponadprzeciętne wyniki w nauce tj. badaniach na najwyższym poziomie, szczególnie w zakresie nauk ścisłych i benefitach wynikających z wysokomarżowych patentów). Postuluje się zmianę paradygmatu myślenia w kształceniu (rozwój edukacji i nauki jako wielokrotnie zwracająca się inwestycja, szczególnie biorąc pod uwagę dostrzegany przez rozmówców naturalny potencjał wynikający z konieczności kombinowania, którą to Polacy posiedli w związku z życiem w PRL-u i kraju przez wiele lat nieuregulowanego kapitalizmu). Swoją drogą rozmówcy przedstawiają obraz Polaków w oczach innych narodów, gdzie uznawani jesteśmy za wyjątkowo sprawnych i umiejących rozwiązywać problemy, a zarazem pracowitych (jednym z największych „towarów” eksportowych Polski są wyjątkowo zaradni pracownicy branży IT).

Smutnym jest więc tym bardziej, iż nadal jako kraj (choć podejmowane są w ostatnich latach próby) nie potrafimy odpowiednio ukazywać Polski i naszych sukcesów w sposób systemowy. Brakuje nam skutecznej polityki wizerunkowej i historycznej, a zarazem pragmatyzmu politycznego. Innym tematem poruszanym przez rozmówców specjalizujących się w ekonomii i przedsiębiorczości, jest wysoki udział eksportu w budowaniu gospodarki polskiej. Uwypuklają oni działania podtrzymujące trendy wzrostu poziomu eksportu oraz konieczność przeprowadzenia kolejnego wielkiego skoku gospodarczego, aby nie utknąć w pułapce średniego rozwoju. Przedstawiają szanse i zagrożenia w tym zakresie, ostatecznie rysują
dość optymistyczną wizję przyszłości naszego kraju. Bardzo interesującą konstatacją zawartą w publikacji jest wielopłaszczyznowe rozważenie problemów demograficznych naszego kraju i braku przemyślanej polityki migracyjnej na szczeblu centralnym (a nawet społecznego braku porozumienia w tej sprawie, co jest w dużej mierze wynikiem politycznych podziałów).
W tym punkcie szczególnie ważne spostrzeżenia zawarł gen. Rajmund Andrzejczak (ówczesny Szef Sztabu Wojska Polskiego, polecam wywiad z generałem Państwa wyjątkowej uwadze).
Pan generał mówił także o reformującej się polskiej armii jako o narzędziu obrony interesów Rzeczpospolitej także poza granicami kraju. Oczywiście nie w formie wykorzystania jej w celach ofensywnych, ale jako instrumentu zapewniającego bezpieczeństwo nie tylko Polsce, a także naszym partnerom (Polska jako dawca bezpieczeństwa regionalnego). Podkreśla jednak, że i w tym punkcie wymagane jest długoterminowe i dalekowzroczne myślenie o wizji i roli naszej armii (co nie jest kompetencją Szefa Sztabu a polityków i myślicieli), konieczności uświadomienia sobie, iż armia, to prócz wydatków i defilad, to także ogromny czynnik prorozwojowy kraju. Duża część wywiadów odnosi się także do roli Polski na arenie międzynarodowej oraz w organizacjach ponadnarodowych tj. Unii Europejskiej. Rozmówcy w aktualnej straszliwej wojnie na wschodzie upatrują szansę na wzmocnienie naszego znaczenia. Po raz kolejny uwypuklają brak przemyślanej i długoterminowej, koncyliacyjnej polityki naszego kraju w stosunku do głównych partnerów w Unii, a także ukazują ułomności prowadzonej przez III RP „polityki wschodniej”.

Czy Polska przegoni Francję i Niemcy?

Podtytuł książki jest jedynie przyczynkiem do rozmowy o przyszłości kraju, a nie fetyszem autora. Książka nie jest żadnym manifestem politycznym, a zbiorem głosów osób, którym w różny sposób zależy na przyszłości Polski. Książka zawiera wiele bardzo interesujących konstatacji i pokazuje dobre praktyki innych narodów. Mamy szansę zainspirować się ich rozwiązaniami, a co ważniejsze nie popełnić niektórych błędów,
które determinują ich aktualną sytuację gospodarczą i społeczną (migracja, energetyka, nauka, usługi publiczne). Polska stoi przed szansą wykonania kolejnego gigantycznego skoku cywilizacyjnego, jednak, aby to osiągnąć nie wystarczy już wrodzone polskie kombinatorstwo, pracowitość, ambicje i chęć bogacenia społeczeństwa. Potrzebny jest wspólny cel całego społeczeństwa i wytyczona droga do tego celu ponad podziałami politycznymi. Cel w który Polacy uwierzą i być może dzięki temu ograniczą skutki ogromnego wewnętrznego rozłamu światopoglądowego. Polecam tę książkę Państwa uwadze.

Michał Różycki, ISW, Fot. smakliter.pl