Dlaczego wkładamy sianko pod obrus, czyli świąteczne zwyczaje Lachów Sądeckich

Sądeccy kolędnicy

W okresie Godnich Świąt (czyli w okresie Bożego Narodzenia) po domach chodziły różne grupy kolędnicze. Podłaźnicy, czyli najczęściej młodzi chłopcy, składali wierszowane życzenia. Taki sposób kolędowania był i wciąż jest bardzo popularny w naszym regionie. W zamian za życzenia gospodarze zapraszali podłaźników do środka, na poczęstunek i wspólne śpiewanie kolęd.

W okresie Nowego Roku kolędowały inne grupy. Jedną z nich były draby noworoczne, czyli młodzi mężczyźni w przebraniach ze słomy i z lagami w dłoniach. Scodroki nazywane też nowoleciętami to dzieci poprzebierane i opasane powrósłami ze słomy.

W okresie kolędniczym można było natknąć się na chłopców chodzących z kręcącą się gwiazdą czy szopką własnoręcznie wykonaną. Kolędnicy śpiewali pod oknami kolędy i pastorałki, żeby otrzymać świąteczne przysmaki lub pieniądze.

Po domach chodziły też bardziej widowiskowe grupy kolędnicze nazywane herodami. Kolędnicy opowiadali historię narodzenia Jezusa z pomocą specjalnych rekwizytów i przebrań. Ktoś odgrywał postać króla Heroda, żołnierza, śmierci czy diabła. Mężczyźni przebierali się też za Żyda, dziada, Cygana, Cygankę, niemego i turonia.

Osoba odgrywająca turonia była zazwyczaj owinięta kocem, a w ręku trzymała drewniany kij zwieńczony głową zwierzęcia z dużymi rogami i kłapiącą paszczęką. Oryginalne turonie można zobaczyć w Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu. Ten, przedstawiony na zdjęciu ma nos wykonany z igieł jeża.

Jeszcze więcej możesz przeczytać tutaj: Boże Narodzenie na Sądecczyźnie. Tradycje i przesądy

(źródło: „Tradycja Lachów Sądeckich na Boże Narodzenie” Monika Fikiel – Szkarłat, oprac. [email protected], fot. archiwum Sądeczanina)