Ten kraj eksportuje najwięcej wina. To światowy potentat wytyczający kierunki enoturystyki

Wina najlepsze z najlepszych z certyfikatem jakości

W ciągu ostatniej dekady produkcja hiszpańskiego wina wzrosła o 44 tysięcy ton, co wynika z poprawy wydajności i lepszych plonów, a także wdrożenia nowych systemów sadzenia. Ten boom produkcyjny doprowadził do wzrostu wartości gruntów przeznaczonych pod uprawę winorośli, które to w 2020 r. osiągnęły średnią wartość 16 465 euro za hektar, co stanowiło wzrost o 5,7 proc. w porównaniu z 2017 rokiem. Co więcej, według niedawnych raportów aż 96 proc. hiszpańskiego obszaru uprawy winorośli jest ujęte w ramach apelacji lub certyfikatem jakości, co gwarantuje wysoką jakość i wyjątkowość produkowanych w tym kraju win.

Jak wino to Enoturystyka

Ale jeśli mówimy o znaczeniu tego sektora, nie możemy pominąć wpływu, jaki ma on na wiele innych gałęzi przemysłu, takich jak produkcja drewna, szkła, korka, maszyn przemysłowych, a przede wszystkim turystyki. Enoturystyka co roku przyciąga do Hiszpanii miliony turystów, którzy mają do dyspozycji aż 36 szlaków winiarskich, wytyczonych w różnych częściach kraju.

Winiarstwo – antidotum na pustoszenie Hiszpanii

Co szczególnie ważne w obliczu nasilającego się problemu wyludniania obszarów wiejskich, małe miejscowości specjalizujące się w produkcji wina były jedynymi, które odnotowały w ostatnich dekadach znaczący wzrost liczby mieszkańców. Można zaryzykować hipotezę, że winiarstwo jest więc jednym z antidotów na pustoszenie Hiszpanii. Jak pokazują statystyki, w okresie od 2002 do 2023 roku hiszpańskie gminy liczące mniej niż 2000 mieszkańców odnotowały spadek liczby ludności o około 10 proc. Tymczasem gminy tej samej wielkości, w których główny udział w uprawach rolnych mają winnice, odnotowały wzrost liczby ludności o ponad 11 proc. Nie powinno to dziwić, gdyż produkcja wina wymaga zaangażowania wielu pracowników, zarówno nisko jak i wysoko wyspecjalizowanych. Jeśli więc maksyma in vino veritas wydaje się nam nieco naciągana, to już założenie „w winie praca” jest bez wątpienia prawdziwe. A w Hiszpanii branża ta odpowiada aż za 2 proc. ogółu etatowych miejsc pracy.

Winiarstwo a zmiany klimatyczne

Dla hiszpańskiego winiarstwa – a więc też gospodarki – kluczowe i coraz pilniejsze jest podjęcie kompleksowych działań w związku ze zmianami klimatycznymi. Jednym z największych wyzwań dla tego sektora są rosnące z roku na rok temperatury, coraz rzadsze opady i przedłużające się susze. Przekłada się to nie tylko na mniejszą opłacalność produkcji – bo pozbawiony wystarczającej ilości wody krzew winorośli usycha, a w łagodniejszych przypadkach drastycznie zmniejsza swoją wydajność – ale też na spadek jakości, wynikający np. z tego, że winogrona dostają tak dużo słońca i ciepła, że dojrzewają zbyt szybko i w efekcie pozbawione są kwasowości koniecznej do stworzenia zbalansowanego trunku. Niektórzy winiarze wykazują się refleksem i reagują na prognozy sugerujące, że problem będzie się raczej nasilał, aniżeli słabł. I tak w regionie Rioja część krzewów odmiany Tempranillo zastępuje się wolniej dojrzewającą i bardziej odporną na upały Garnachą – co może w przyszłości znaleźć odbicie w regułach certyfikacji w tej najbardziej prestiżowej hiszpańskiej apelacji. Inną strategię przyjęli m.in. właściciele katalońskiej winnicy Familia Torres, którzy zaczęli obsadzać winoroślą siedliska usytuowane w wyższej części stoków Pirenejów, na wysokościach pomiędzy 900 a 1200 metrów, gdzie jeszcze 25 lat temu nie byłoby szans na uprawę vitis vinifera. Czy w obliczu zmian klimatycznych takie środki wystarczą by w dłuższej perspektywie utrzymać produkcję hiszpańskiego wina powyżej poziomu opłacalności? Czas pokaże.

Właściwości prozdrowotne wina

Kryzys klimatyczny to jednak nie jedyne wyzwanie dla hiszpańskiego winiarstwa. Sektor ten dokłada ostatnio wszelkich starań, aby przyciągnąć młodszą klientelę, dostosowując się do jej gustów i prowadząc nowoczesne kampanie marketingowe. Chodzi o to, by podkreślać właściwości prozdrowotne wina (stąd coraz popularniejsze wśród winiarzy jest obniżanie zawartości siarczynów czy alkoholu), ale także rozpowszechnić wizerunek wina jako napoju o znaczeniu kulturowym i wynoszącego doświadczenia gastronomiczne na zupełnie nowy poziom. Dla przykładu, hiszpańskie wina biodynamiczne i organiczne zwiększają ostatnio swoją sprzedaż zarówno dzięki niespotykanym dla klasycznych metod produkcji walorom smakowym, ale też dzięki szacunkowi dla środowiska na kolejnych etapach produkcji, co przemawia do młodszych konsumentów.

Kolejnym wyzwaniem, ale też trendem, będzie coraz szersza implementacja nowoczesnych technologii. Innowacje już teraz odgrywają transformacyjną rolę w branży winiarskiej w Hiszpanii. Z jednej strony sztuczna inteligencja (AI) i blockchain są wykorzystywane do poprawy identyfikowalności i jakości wina, zwłaszcza wina D.O Rueda. Sztuczna inteligencja po zebraniu odpowiednich danych jest w stanie zoptymalizować większość kluczowych etapów produkcji wina, od zarządzania winnicą po kontrolę procesu fermentacji, umożliwiając winogrodnikom i winiarzom podejmowanie bardziej świadomych decyzji. Tymczasem blockchain oferuje bezprecedensową przejrzystość, umożliwiając konsumentom śledzenie pochodzenia i procesu produkcji każdej butelki.

Zgodnie z przewidywaniami Hiszpańskiej Międzybranżowej Organizacji Winiarskiej (OIVE) w kolejnych latach na znaczeniu powinno zyskać stosowanie platform do zarządzania procesami winiarskimi, analizą informacji i relacjami z klientami. Nie ma wątpliwości, że inwestycje obejmą też innowacje w zakresie innych technicznych aspektów produkcji, m.in. alternatywnych opakowań (takich jak puszki czy biodegradowalne butelki na bazie kartonu) czy inteligentnych, najeżonych czujnikami zbiorników fermentacyjnych. Możemy się więc od hiszpańskich producentów spodziewać, że niedługo na rynku pojawią się liczne nowe produkty, również te mniej oczywiste – jak np. rozbudowana oferta immersyjnych doświadczeń dla turystów winiarskich. Jest na co czekać!

Wykaz źródeł:

• https://www.vinetur.com/2024010877158/espana-gigante-agroalimentario-del-vino-y-el-aceite-de-oliva.html
• https://bodegascerrosol.com/las-tendencias-en-la-industria-del-vino-para-2024/
• https://vinotec.net/winetechforum/retos-sector-vitivinicola-espana/
• https://www.plataformatierra.es/innovacion/innovacion-vitivinicultura-solucion-nueva-realidad-climatica
• https://www.revistacampo.es/vinedo/el-vino-espanol-bate-records-de-facturacion-con-casi-3-000-millones-de-euros/
• http://www.sevi.net/es/3659/12/20678/El-vino-contribuye-con-130000-millones-de-euros-al-PIB-de-la-Uni%C3%B3n-Europea.htm

Gabriela Kozakiewicz, ISW, Fot. stevepb/Pixabay.com - zdjęcie ilustracyjne.