Świńska grypa: czy grozi nam jej nawrót? Jak się zabezpieczyć

Jednym z rodzajów grypy jest świńska grypa. Pierwsze przypadki tej choroby w Polsce pobawiły się w maju 2009 roku. W czerwcu tego samego roku ogłoszono pandemię nowego szczepu wirusa świńskiej grypy, która zakończyła się w 2010 roku. Od tego czasu notowane są pojedyncze przypadki świńskiej grypy, które diagnozowane są zazwyczaj w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. 

Świńska grypa (A/H1N1) jest ostrą chorobą zakaźną, która infekuje górne drogi oddechowe i może powodować zapalenie górnych dróg oddechowych oraz tchawicy. Prawdopodobnie może też być przyczyną stanów zapalnych w dolnych drogach oddechowych. Okres inkubacji świńskiej grypy H1N1 wynosi od 1 do 4 dni, przy czym u większości osób są to średnio 2 dni. Jednakże należy zaznaczyć, że u niektórych osób okres inkubacji może wynieść nawet 7 dni. Okres zaraźliwości dla osób dorosłych rozpoczyna się ok. 1. dnia przed pojawieniem się objawów i trwa do ok. 5-7 dni po ich wystąpieniu.

Warto też podkreślić, że okres zakaźny może być dłuższy u osób z osłabionym układem odpornościowym i u dzieci, i może wynosić on nawet od 10 do 14 dni. Ostre objawy choroby utrzymują się zwykle od trzech do siedmiu dni, choć u niektórych pacjentów złe samopoczucie i kaszel mogą towarzyszyć nawet 2 tygodnie. Osoby z cięższym przebiegiem choroby mogą wymagać hospitalizacji. Zalecany czas izolacji zakażonego pacjenta to ok. 5 dni.

Wirus świńskiej grypy rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową. Warto też zaznaczyć, że wirus może być również przenoszony przez osoby bezobjawowe, które nie chorują.
Na ciężki przebieg świńskiej grypy są przede wszystkim narażone:

• Osoby starsze w wieku powyżej 65. roku życia
• Dzieci poniżej 5. roku życia
• Kobiety ciężarne
• Osoby z osłabionym układem odpornościowym
• Osoby cierpiące na choroby przewlekłe (np. astmę, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę)

Objawy świńskiej grypy

Objawy świńskiej grypy są bardzo zbliżone do innych chorób grypopodobnych. Do najczęstszych symptomów należą:

• kaszel,
• bóle stawów i mięśni,
• wysoka gorączka,
• ogólne złe samopoczucie,
• dreszcze,
• ból głowy i gardła,
• brak apetytu,
• katar,
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe (np. nudności, biegunka, wymioty),
• ból w klatce piersiowej.

Są to objawy obecne również w trakcie innych zakażeń wirusami grypopodobnymi, dlatego diagnostyka świńskiej grypy bywa trudna. Mimo, że epidemia wirusa A/H1N1 już minęła, nadal można spotkać pojedyncze przypadki tej choroby. Niestety nie da się dokładnie oszacować liczby chorych, ponieważ obecnie nie wykonuje się testów na świńską grypę przy wyżej wymienionych objawach. Dokładna diagnostyka w przypadku wystąpienia objawów grypopodobnych jest bardzo ważna, gdyż każda nieleczona grypa może prowadzić do powikłań, stanowiących niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pacjenta.

Sposób na odróżnienie grypy zwykłej od świńskiej

Żeby upewnić się, że to objawy grypy A/H1N1, wykonuje się wirusologiczne badania laboratoryjne, bo są one podstawowym kryterium rozpoznania zakażenia. Same objawy nie pozwalają na wiarygodne rozpoznanie grypy − wiele innych drobnoustrojów, które infekują drogi oddechowe daje zbliżone symptomy. Trudność w szybkim diagnozowaniu wynika z tego, że objawy świńskiej grypy, wywołanej wirusem A/H1N1, są bardzo podobne do objawów grypy wywołanej przez inne wirusy. Brak też dokładnych danych mówiących o tym, ile infekcji wynika konkretnie z wirusa świńskiej grypy, bo testy wykonywane są tylko w momencie, kiedy infekcja ma ciężki przebieg.

Leczenie świńskiej grypy

Leczenie zakażenia wirusem świńskiej grypy jest uzależnione przede wszystkim od objawów i ogólnego samopoczucia chorego. Większość osób przechodzi infekcję stosunkowo łagodnie i kuruje się w domu. W takich przypadkach rekomenduje się leczenie objawowe, polegające na obniżaniu gorączki i łagodzeniu dolegliwości bólowych. W tym celu stosuje się leki z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne) – np. ibuprofen, oraz preparaty zawierające paracetamol. Skuteczne mogą być też leki przeciwwirusowe (np. Tamiflu) jednak podane szybko, w pierwszych dniach infekcji. W rekonwalescencji pomaga odpoczynek oraz regularne nawadnianie organizmu. Warto pamiętać, że podczas infekcji wirusowej (jeżeli nie doszło do nadkażenia bakteryjnego i powikłań) nieskuteczne będą natomiast antybiotyki.

W przypadku świńskiej grypy, gdy u pacjentów stwierdza się ciężkie i postępujące objawy wskazujące na niewydolność oddechową, niezbędne jest skierowanie na oddział intensywnej terapii i dalszą hospitalizację.

Profilaktyka świńskiej grypy

Podstawowym sposobem na uniknięcie zakażenia wszelkimi wirusami przenoszonymi drogą kropelkową jest m.in regularne mycie rąk przez czas co najmniej 20-30 sekund (przy pomocy ciepłej wody z mydłem). Jeżeli umycie dłoni nie jest możliwe, warto zastosować preparaty do dezynfekcji sporządzone na bazie alkoholu. Jest to istotne, ponieważ dotykając brudnymi rękami twarzy, a w szczególności okolic ust, nosa czy oczu, doprowadzamy do przedostania się wirusa do wnętrza naszego organizmu.

Innym skutecznym sposobem profilaktyki zarażenia świńską grypą jest stosowanie maseczek chirurgicznych. Dzięki nim ograniczone jest wytwarzanie aerozolu przez osoby chore, a także nie dochodzi do jego wdychania przez osobę zdrową, która również ma na sobie maseczkę. Jednakże należy pamiętać o zmienianiu użytej maseczki na nową lub w  przypadku maseczek wielorazowych – o ich regularnym praniu lub prasowaniu. Warto również unikać zatłoczonych miejsc.

Zobacz też: Stan przedcukrzycowy: kiedy warto się przebadać i jak nie doprowadzić do cukrzycy?

Świńska grypa – szczepionka

Najbardziej znaną i skuteczną metodą zapobiegania świńskiej grypie jest szczepienie przeciwko H1N1. We wrześniu 2009 roku, Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA) dopuściła do stosowania opracowaną szczepionkę. Badania naukowe wykazały, że pojedyncza dawka jest wystarczająca do wytworzenia odpowiedniej ilości przeciwciał do ochrony przed wirusem. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że szczepienie jest przeciwwskazane u osób, u których w przeszłości stwierdzono ciężką reakcję alergiczną na szczepionki przeciwko grypie sezonowej.

[email protected],  fot. Freepik