Mastopatia piersi: dlaczego jest niebezpieczna i jak ją leczyć?

Guzek w piersi może być dla kobiety dużym źródłem niepokoju. Rak piersi przez cały czas pozostaje najczęściej występującą chorobą nowotworową u kobiet. To właśnie ze względu na to aż tak często podkreśla się pacjentkom to, jak ważne jest regularne badanie piersi – wszelkie zmiany, które kobieta sama wyczuje w obrębie swojej piersi, powinny zostać zbadane przez lekarza. Rzeczywiście wystąpienie twardych tworów w obrębie biustu może wynikać z zachorowania na nowotwór piersi. Jednak nie należy wpadać w panikę – możliwe jest, że za pojawienie się w strukturach piersi nietypowych tworów odpowiada problem, którym jest mastopatia.

Czym jest mastopatia?

Mastopatia, inaczej choroba włóknisto-torbielowata sutka, to określenie łagodnych zmian, które rozwijają się w piersiach. To częste schorzenie kobiet w wieku pomiędzy 30. rokiem życia a menopauzą, ale i pań młodszych. Mastopatia objawia się niegroźnymi dla życia torbielami, które najprawdopodobniej pojawiają w wyniku zaburzeń hormonalnych - estrogenów i progesteronu. Torbiele powodują dolegliwości bólowe, obrzmieniei i uczucie "ciężkich piersi", dlatego jeśli wystąpią jakiekolwiek symptomy konieczna jest konsultacja z ginekologiem.

Mastopatia stanowi około 50 proc. wszystkich łagodnych zmian piersi.  Można je wykryć podczas badania piersi, wyczuwalne mogą być guzki i różnej wielkości stwardnienia. 

Jakie są objawy mastopatii?

Symptomy mastopatii to przede wszystkim:

• ból piersi w drugiej połowie cyklu miesiączkowego i podczas miesiączki, czasem ustępujący podczas krwawienia miesiączkowego,
• obecność w piersiach (lub jednej piersi) guzków lub pojedynczego guza, zgrubień gruczołów, które można wyczuć (lub nie) w samobadaniu,
• ból, obrzęk i zmiany guzkowe powiększają się w z zależności od fazy cyklu, np. podczas owulacji i w drugiej fazie cyklu,
• przeczulenie i napięcie piersi.

Mastopatia: przyczyny

Pierś zbudowana jest z gruczołów wyścielonych nabłonkiem oraz otaczającego je podścieliska, utworzonego przez tkankę łączną. Struktury budujące pierś pozostają pod kontrolą hormonalną oraz nerwową.

Najczęstszą i podstawową przyczyna pojawienia się zmian mastopatycznych są zaburzenia hormonalne, ściślej mówiąc nadmiar estrogenów i niedobór progesteronu. Zawirowania równowagi hormonalnej nasilają się u kobiet pomiędzy 45. a 55. roku życia. Przyczyną mastopatii mogą być także zaburzenie przemian hormonalnych w obrębie piersi.

Wskutek działania hormonów w miąższu piersi pojawiają się włóknisto-torbielowate zgrubienia, które przyjmują postać licznych lub pojedynczych zmian drobnotorbielkowych lub dużych torbieli w miąższu sutka. Wraz z wiekiem kobiety mastopatyczne zmiany zwyrodnieniowe piersi mogą się pogłębiać.

Diagnostyka mastopatii – jakie badania?

Jeżeli wyczuwalne są zgrubienia lub stwardnienia w piersiach, wskazana jest konsultacja lekarska. Pierś mastopatyczna zostanie wykryta przez badanie palpacyjne (dotykiem i delikatnym uciskiem). Najlepiej, by wykonał je lekarz ginekolog lub onkolog. 

Włókniaki i torbiele w piersiach są wyczuwalne w czasie badania piersi jako nieregularne stwardnienia, które mogą powodować, że piersi są bolesne. Dalsza diagnostyka obejmuje badania obrazowe, takie jak mammografia, która w przypadku zmian włóknisto-torbielowatych uwidacznia zagęszczenia tkanek piersi lub obecność różnej wielkości zwapnień.

Badanie ultrasonograficzne (USG piersi) umożliwia przede wszystkim rozpoznanie torbieli. Dla pełnego potwierdzenia czy to jest torbiel w piersi może być konieczne wykonanie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Zmiany wątpliwe, sugerujące proces nowotworowy, są usuwane chirurgicznie lub pobierany jest ich fragment za pomocą biopsji gruboigłowej, a następnie poddawane są badaniu histopatologicznemu.

Przeczytaj także: Jaskra – niebezpieczna i podstępna choroba oczu. Przyczyny, objawy i leczenie

Mastopatia: leczenie

Celem leczenia jest przywrócenie równowagi hormonalnej i złagodzenie objawów choroby. W tym celu stosuje się kurację hormonalną. U większości pacjentek leczenie powoduje zahamowanie narastania zmian lub ich ustąpienie. Dolegliwości bólowe i obrzęk złagodzą maści i żele zawierające leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (tzw. NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne).

W leczeniu mastopatii istotną rolę odgrywa także dieta. Im więcej warzyw, owoców i roślin strączkowych, tym mniej dolegliwości. Kawa i tłuszcze zwierzęce mogą natomiast nasilać nieprzyjemne objawy. Po kuracji i wprowadzeniu właściwej diety zmiany ustępują, ale mogą powracać. Dlatego przynajmniej raz w roku należy zgłaszać się na badania kontrolne.

Pacjentki, które nie mają zaburzeń hormonalnych i mastodynii (bólu piersi połączonego z ich obrzmieniem), nie muszą być leczone farmakologicznie. Powinny jednak regularnie wykonywać badania kontrolne. Pacjentkom z mastopatią po 35. roku życia poleca się wykonanie mammografii co 1-2 lata i USG piersi raz w roku. U kobiet młodszych wykonuje się mammografię tylko w przypadku podejrzanych zmian.

Zdjęcie: www.freepik.com