Togliatti – od twierdzy obronnej i siedziby Kałmuków do monomiasta

W Togliatti działa 50 zakładów produkcyjnych, w które zainwestowano 22 mld rubli oraz  stworzono 7532 miejsc pracy. Togliatti to największe miasto w ZSRR i Rosji, nazwane na cześć zagranicznej postaci politycznej. To właśnie tu produkowane słynne samochody marki Żyguli i Lada.

Miasto – o bardzo „nierosysjkiej” nazwie - Togliatti –  dawny Stawropol nad Wołgą, położone jest w obwodzie samarskim, około 1000 km na południowy wschód od Moskwy. Jest to największe w Rosji miasto niebędące stolicą obwodu i zajmuje 19. miejsce pod względem liczby ludności. Stawropol (gr. -„Miasto Krzyża”) ma historię sięgającą XVIII w., kiedy słynny rosyjski historyk, geograf i mąż stanu - Wasilij Tatiszczew wybudował tu twierdzę w celu przesiedlenia ochrzczonych Kałmuków i ochrony ziem rosyjskich przed najazdem koczowników.

Ze względu na swoje położenie – u podnóża gór Żyguli, nad brzegiem rzeki Wołgi, otoczone lasami i żyznymi ziemiami - nadawało się do tego celu idealnie. Kałmucy żyli i napływali do Stawropola przez ponad 100 lat – przyciągało ich bogactwo przyrody i dobre warunki do uprawy roli. Jednak w 1842 roku Mikołaj I wydał dekret o przesiedleniu Kałmuków na stepy Orenburga, a miasto stało się rosyjskie.

Stawropol szybko się rozwijał, według spisu w 1754 r. liczył 5695 osób, natomiast w 1762 r. w mieście było już 500 domów, jedna szkoła, sąd, szpital i trzy kościoły. Później pojawił się tartak, drukarnia i zakłady rzemieślnicze. W XIX wieku i na początku XX wieku Stawropol był znany w Rosji jako niedrogi kurort klimatyczny i ośrodek leczenia kumysem, gdzie przyjeżdżały osoby chore na gruźlicę. W latach 1953-1955 XX wieku, ze względu na zalanie podczas tworzenia zbiornika wodnego Kujbyszew, miasto zostało przeniesione na lewy brzeg Wołgi – na wyżej położone tereny.

28 sierpnia 1964 r. Prezydium Rady Najwyższej RFSRR podjęło decyzję o zmianie nazwy miasta Stawropol na Togliatti – pochodzące od nazwiska zmarłego w tym samym roku na Krymie, włoskiego komunisty Palmiro Togliattiego, który głęboko wierzył w przyjaźń Włoch ze Związkiem Radzieckim i bardzo aktywnie działał na jej rzecz.

Miasto, z twierdzy wojskowej, przekształciło się w twierdzę handlową. Od lat 70-tych nastąpił gwałtowny rozwój przemysłowy i wzrost liczby ludności w związku z powstaniem tu licznych przedsiębiorstw przemysłowych, w tym największej fabryki samochodów w Rosji - AvtoVAZ (Wołżskij awtomobilnyj zawod – Wołżańska Fabryka Samochodów), gdzie produkowano od 1970 roku samochody marki Żyguli. Na wiele kolejnych dziesięcioleci zdefiniowało to charakter Togliatti jako monomiasta.

Obecnie Togliatti zamieszkuje ponad 693 072 osób. Miasto nadal jest ważnym ośrodkiem przemysłu motoryzacyjnego, chemicznego, kolejowego, rzecznego i drogowego. Miasto rozciąga się 30 km wzdłuż Wołgi i składa się z trzech dzielnic: Awtozawodskij, Centralnyj i Komsomolskij. Funkcjonuje tu bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura wspierania przedsiębiorczości, m.in. w postaci inkubatora przedsiębiorczości, parku technologicznego „Żigulewskaja Dolina”, Funduszu Gwarancyjnego Regionu Samara i regionalnego Funduszu Rozwoju Przemysłu.

Region aktywnie współpracuje z federalnymi instytucjami rozwoju: Korporacją MŚP, Funduszem Rozwoju Miast Jednobranżowych oraz Funduszem Rozwoju Przemysłu. W Togliatti realizowane są duże projekty infrastrukturalne, takie jak budowa mostu przez Wołgę i 100-kilometrowa obwodnica, która stanie się częścią międzynarodowego szlaku transportowego Europa – Chiny Zachodnie.

- Nasze monomiasta nie stoją w miejscu i z każdym rokiem stają się silniejsze. Uczestniczą w różnych przełomowych projektach i korzystają nie tylko ze środków wsparcia z Funduszu Rozwoju Monomiast, ale także z Grupy VEB.RF - podkreśliła Irina Makiewa, główny partner zarządzający ds. Rozwoju Miast VEB.RF, Dyrektor Generalny Funduszu Rozwoju Monomiast.

- Daje im to nowy impuls do rozwoju, chęć rozszerzania horyzontów. Nasze TOP 10 miast to te, na których musimy się skupić. Udało im się przekształcić te obszary, uczynić je pięknymi, interesującymi, atrakcyjnymi dla mieszkańców, turystów i inwestorów. A stało się to możliwe dzięki dobrze skoordynowanej pracy zespołu miasta, regionu i Funduszu.

W 2021 roku coraz więcej inwestorów wykazało zainteresowanie realizacją projektów inwestycyjnych w regionie Samara, gdzie podjęto próby stworzenia korzystnego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości. (A. Anisimowicz) Fot. Pixabay