Rozwarstwienie aorty – czym jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Aorta jest największą tętnicą w naszym organizmie, której zadaniem jest rozprowadzanie natlenowanej krwi do każdej komórki naszego ciała. Ma swój początek w klatce piersiowej (wypływa nią krew z lewej komory), a kończy się w jamie brzusznej podziałem na dwie tętnice biodrowe wspólne.

Rozwarstwienie aorty to najczęstszy i raczej najbardziej groźny skutek ostrego zespołu aortalnego. Rozwarstwienie aorty następuje wtedy, gdy ciśnienie krwi płynącej w naczyniu krwionośnym jest zbyt wysokie i uszkadza warstwę wewnętrzną naczynia. Powoduje to napływanie krwi pomiędzy resztki uszkodzonej warstwy a warstwę środkową (naczynie ma najczęściej trzy warstwy: wewnętrzną, środkową i zewnętrzną), powodując jej uszkodzenie. Jeśli uszkodzona zostanie warstwa zewnętrzna, wówczas naczynie pęka – mamy wtedy do czynienia z krwawieniem z aorty. Z czasem może dochodzić do poszerzenia światła całej tętnicy – taki stan określa się mianem tętniaka. W wyniku tego może dojść do pęknięcia rozwarstwionej ściany i krwotoku wewnętrznego, który nierzadko zagraża życiu. 

Rozwarstwienie aorty to bardzo poważny stan, który może skutkować niedotlenieniem narządów, co może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych. Może wystąpić niemal w każdym wieku, ale najczęściej ujawnia się u mężczyzn pomiędzy 40. a 70. rokiem życia. 

Rozwarstwienie aorty – przyczyny 

Najczęściej rozwarstwienie pojawia się na skutek miejscowego uszkodzenia lub przerwania ściany aorty po wewnętrznej jej stronie. Po powstaniu takiego rozwarstwienia tworzą się dwa kanały: właściwy, w którym prawidłowo płynie krew oraz ten, pomiędzy ścianami tętnicy, przez który krew nie przepływa. Taki nieprawidłowy kanał może się powiększać i uciskać odgałęzienia aorty. Dochodzi wtedy do sytuacji, kiedy krew nie ma możliwości przepływu.

Nie możemy określić jednej przyczyny, która odpowiada za rozwarstwianie się aorty, możemy jednak wyróżnić czynniki ryzyka, które znacząco wpływają na to zjawisko. Pośród nich znajduje się: starszy wiek, wysokie ciśnienie tętnicze, miażdżyca, tępy uraz klatki piersiowej. Dodatkowo, na przebieg rozwarstwiania się aorty mogą mieć wpływ przebyte zabiegi na sercu, korekcje aorty, choroby powodujące zmiany w naczyniach krwionośnych, choroby tkanki łącznej (np. zespół Marfana, Elhersa i Danlosa) oraz stosowanie kokainy.

Rozwarstwienie aorty – objawy

Objawy rozwarstwienia aorty mogą być bardzo zróżnicowane i przypominać objawy innej choroby, np. zawału. Pojawiają się nagle, zwykle jest to silny stały ból w klatce piersiowej. Najczęściej występujące objawy rozwarstwienia aorty to:

• nagły, silny ból w okolicach mostka, który może promieniować do łopatek (może być odczuwany także w ramionach, szyi, żuchwie, brzuchu lub biodrach)
• duszność
• utrata przytomności
• uczucie lęku
• zimne poty
• nudności i wymioty
• bladość
• szybki słaby puls
• trudności w oddychaniu i uczucie duszności
• osłabienie tętna na jednej z rąk
• drętwienie i mrowienie palców.

Mogą wystąpić także objawy udaru mózgu lub problemy z połykaniem wywołane uciskiem powiększonej aorty na przełyk. 

Zobacz też: Refluks żołądkowo-przełykowy – co go powoduje i jak go leczyć?

Metody leczenia rozwarstwienia aorty

Ze względu na bezpośrednie zagrożenie życia pacjent z rozwarstwieniem aorty powinien jak najszybciej znaleźć się na oddziale intensywnej terapii. U chorych niestabilnych hemodynamicznie wykonuje się intubację. U wszystkich pacjentów zaleca się wykonanie badań: CK, troponiny I, leukocytozy, hematokrytu, D-dimerów oraz LDH. W przypadku badań specjalistycznych największe znaczenie ma EKG. Nie zaleca się rutynowego wykonywania badania RTG klatki piersiowej w pierwszej fazie postępowania.

W pierwszym okresie choroby stosuje się leczenie zmniejszające dolegliwości bólowe. Jest to tak silny ból, że zwykle podaje się morfinę. Nadmierne ciśnienie tętnicze zwalczamy beta-blokerami podawanymi dożylnie. Podsumowując, w pierwszej kolejności pacjent otrzymuje preparaty farmakologiczne (doustne lub dożylne), dobrane indywidualnie do jego stanu zdrowia i potrzeb. Dalsze postępowanie może być różne, często jednak wykonuje się zabieg na otwartej klatce piersiowej lub (coraz częściej) technikami wewnątrznaczyniowymi. Jeśli rozwarstwienie doszło do zastawki aortalnej, wskutek czego uległa ona zniszczeniu, należy chirurgicznie ją wymienić. Z kolei gdy dolegliwość doprowadziła do niedokrwienia serca lekarz decyduje się na wytworzenie pomostów aortalno-wieńcowych.

Rozwarstwienie aorty można skutecznie wyleczyć, o ile zabieg wykona się jeszcze przed pęknięciem aorty. Gdy do niego dojdzie rokowania pacjenta drastycznie spadają, a zabieg przeżywa jedynie połowa chorych.
 

[email protected],  fot. www.freepik.com