Pierwsza kwesta na Starym Cmentarzu. Ostatni dzwonek na ratunek dla nekropolii

W tym miejscu kwestują młodzi wolontariusze Fundacji Nowe Kierunki, którzy za punkt honoru postawili sobie odnowienie przynajmniej części zabytkowych nagrobków. Dzisiaj od rana w godzinach nabożeństw odprawianych w kaplicy Niepokalanego Poczęcia NMP kwestujący zbierają datki na szczytny cel. Podobnie będzie jutro. Pieniądze, jakie zbiorą wolontariuszom zostaną przeznaczone na restaurację pomników, które można jeszcze ocalić.

Przypomnijmy, że Stary Cmentarz został założony w 1785 roku na mocy dekretu cesarza Józefa II. Funkcjonował do 1885 roku. Na tej nekropolii zostało pochowanych wielu zasłużonych sądeczan, między innymi Johann Johannides (burmistrz Nowego Sącza w latach 1870-1872), ks. Jan Machaczek, proboszcz kościoła św. Małgorzaty w latach 1853-1882, etnograf ks. Michał Głowacki „Świętopełk” (uczestnik powstania chochołowskiego w 1846 roku, powstaniec listopadowy Wawrzyniec Gołębiewski czy Leon Pyszyński, powstaniec styczniowy, sybirak, jeden z założycieli „Sokoła”.

Czytaj także: Nowy Sącz: tłoczno na cmentarzach. Płoną lampki pamięci [ZDJĘCIA]

Na nekropolii na Starym Cmentarzu znajdującym się na terenie będącym w gestii parafii św. Kazimierza nagrobki, wykonane z piaskowca dosłownie rozsypują się na oczach sądeczan. Ile z nich da się uratować? To wielki znak zapytania.

Na Starym Cmentarzu znajduje się około czterdziestu zabytkowych nagrobków (być może jest ich więcej, ale są już pokryte trawą). Niestety żaden z nich nie jest wpisany do rejestru zabytków. Działająca w Nowym Sączu od niedawna Fundacja Nowe Kierunki robi wszystko, co możliwe, aby uratować tę nekropolię. Od ubiegłego roku zbiera pieniądze na ten cel. Na założonym przez fundację koncie zrzutka.pl jest już 10 tysięcy złotych. Także już kilkakrotnie jej wolontariusze przeprowadzili na tej nekropolii akcję sprzątania. Podczas ostatniej, która odbyła się kilka dni temu, uczestniczący w sprzątaniu zebrali z terenu nekropolii osiemnaście dużych worków śmieci.

- By w ogóle myśleć o renowacji tych nagrobków musimy mieć w ręku przygotowane programy konserwatorskie – mówi Bartosz Niemiec, wolontariusz Fundacji Nowe Kierunki. – Taki musi być przygotowany dla każdego znajdującego się tam nagrobka. Zdobyliśmy na ten cel pieniądze (8 tysięcy złotych z Urzędu Marszałkowskiego, mamy też 6 tys. złotych (wkład własny). Program konserwatorski przygotowuje dla fundacji konserwator dzieł sztuki.  Programy konserwatorskie mają być gotowe do końca listopada.

Z programu konserwatorskiego można się dowiedzieć między innymi np. kto był wykonawcą nagrobka, jakie materiały zostały wykorzystane do jego wykonania, jaki jest stan nagrobka i jakie działania należałoby podjąć, aby taki nagrobek uratować.

- Kiedy programy konserwatorskie będziemy mieli w ręku to przekażemy je do sądeckiej delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – dodaje nasz rozmówca. – Liczymy na to, że nagrobki będą systematycznie wpisywane na listę zabytków. Jeśli już na niej się znajdą to, wtedy będziemy mogli starać się o dotację na renowację konkretnych nagrobków. Naprawdę jest ostatni dzwonek na ratowanie tej nekropolii. Jeśli nic nie zrobimy to większość z nich się rozsypie.

Dzisiaj od rana trwa kwesta na Starym Cmentarzu. Mieszkańcy idący na mszę do kaplicy pw. Niepokalanego Poczęcia NMP wrzucają datki do puszek. Jak mówią wolontariusze z Fundacji Nowe Kierunki szybko się zapełniają. Zbiórka na Starym Cmentarzu będzie prowadzona także jutro (1 listopada).

[email protected], fot. IM.