Małopolska walczy ze smogiem. Dziesięcioletni plan działania

Na spotkaniu w Polskiej Akademii Nauk w Krakowie zaprezentowano wyniki badań jakości powietrza w Małopolsce oraz przedstawione proponowane rozwiązania naprawcze. 
- Ochrona powietrza to problem numer jeden w Krakowie. Trudno nie pochylać się nad nim, jeżeli piękna zielona Małopolska jest zagrożona - stwierdził w czasie spotkania wicemarszałek Wojciech Kozak.
Według pomiarów Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska na wszystkich stacjach monitoringowych w województwie przekroczone są poziomu dopuszczalne pyłu PM10 (pył zawierzony o średnicy 10 mikrometrów, mogący się utrzymywać w atmosferze do kilku godzin oraz być przenoszony przez wiatr na odległość do 1000 km), pyłu PM2,5 (pyłu o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometrów, utrzymują się one dłużej w atmosferze oraz są przenoszone na odległość nawet do 2500 km) oraz benzo(a)pirenu (częsty składnik zanieczyszczenie powietrza, powstający głównie wskutek spalania śmieci).
Jak pokazują badania najwyższe poziomu pyłu PM10 w 2012 roku odnotowano w Krakowie, Nowym Sączu, Suchej Beskidzkiej, Skawinie, Proszowicach, Wadowicach, Tuchowie i Tarnowie.
Stężenia pyłu PM10 w Małopolsce są spowodowane w 49 proc. lokalnymi źródłami niskiej emisji, w 9 proc. lokalnymi źródłami komunikacyjnymi, w 4 proc. lokalnymi źródłami przemysłowymi, pozostałe 37 proc. ma tło naturalne, napływ między powiatami i spoza Małopolski.
Duży wpływ na natężenie zanieczyszczeń w powietrzu ma pogody, a szczególnie małe prędkości wiatru. Przykładowo w 2011 roku w Nowym Sączu przez 207 dni występowa tzw. cisza wiatrowa, czyli sytuacja w której prędkość wiatru nie była większa niż 1,5 m/s. W Krakowie takich dni było 80, a w Tarnowie 165. Bezwietrzne dni przypadały głównie w październiku, listopadzie i grudniu, czyli w okresach obniżenia jakości powietrza ze względu na sezon grzewczy.
Na spotkaniu ustalono, że najpilniejszymi działaniami jest wprowadzenie ograniczeń w stosowaniu paliw stałych na obszarze Krakowa. Ma to nastąpić poprzez podjęcie stosownej uchwały przez Sejmik Województwa Małopolskiego. Jednak realizacja tej uchwały wymaga wsparcia ze strony miasta Krakowa. Pomoc ma polegać między innymi na udzielaniu mieszkańcom dotacji do wymiany ogrzewania węglowego na ekologiczne, stworzeniu programu osłonowego pomocy społecznej dla najuboższych ze względu na zwiększenie kosztów eksploatacyjnych ogrzewania oraz na prowadzeniu przez straż miejską kontroli mieszkańców w zakresie przestrzegania zakazu stosowania paliw stałych.
W perspektywie najbliższych dziesięciu lat powinny zostać wprowadzone w życie szereg równoległych działań służących systemowej ochronie jakości powietrza.
Działania mają się skupiać między innymi na realizacji gminnych programów ograniczenia niskiej emisji, rozbudowie i modernizacji sieci ciepłowniczych zapewniająca podłączenie nowych użytkowników. Kolejnym punktem jest również termomodernizacja budynków oraz wspieranie budownictwa energooszczędnego w budownictwie mieszkaniowym. Padła również propozycja ograniczenia ruchu pojazdów ciężkich w Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu.
Łączne szacunkowe koszty wskazanych działań naprawczych na dziesięć lat to ok. 2,3 mld zł. Zakłada się współfinansowanie tych zadań ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także ze środków unijnych.

(MG)
Źródło: UMWM
Fot. archiwum, UMWM