Firma pracująca dla elektrowni może wejść na posesję, ot tak?

Z takim problemem mierzy się czytelnik  Sądeczanina Info, który za pośrednictwem serwisu zadał pytanie kancelarii Adwokackiej Barbary Ferenc-Karolczyk w Nowym Sączu, która udziela bezpłatnych porad prawnych na łamach naszego portalu i miesięcznika.

Przeczytaj też: Porady prawne Sądeczanina. Kłopoty z testamentem

- Pytanie to dotyczy instytucji służebności przesyłu. Do udzielenia pełnej odpowiedzi na postawione pytania niezbędne jest ustalenie przede wszystkim na jakiej podstawie i na jakich warunkach doszło do ustanowienia służebności przesyłu – wyjaśnia prawnik Piotr Karolczyk.

Celem służebności przesyłu jest umożliwienie przedsiębiorcy właściwego korzystania z urządzeń, których jest właścicielem i które wchodzą w skład jego przedsiębiorstwa. Obciążenie gruntu obejmuje dostęp, korzystanie przez bieżącą eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwanie awarii, wymianę urządzeń na danej nieruchomości w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania sieci przesyłowej przedsiębiorstwa.

Przeczytaj też Porady prawne Sądeczanina. Co z tą darowizną?

Sprawa staje się skomplikowana w momencie, gdy z posiadanej przez czytelnika dokumentacji nie wynika zakres korzystania z urządzeń przesyłowych, czy warunki udostępnienia nieruchomości w celu przeprowadzenia niezbędnych napraw lub konserwacji.

Doskonałym odniesieniem do zadanego przez Czytelnika pytania jest treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2015 r. (sygn. V CSK 468/14), zgodnie z którym „wykonywanie służebności przesyłu wiąże się z założeniem i utrzymywaniem urządzeń przesyłowych w zdatności do użytku, a ich usytuowanie na powierzchni gruntu, pod powierzchnią i nad gruntem w sposób nieunikniony wiąże się z potrzebą wkroczenia na ten grunt, chociażby potrzeba taka występowała sporadycznie.

Przestrzeń zatem w jakiej przedsiębiorca przesyłowy może poruszać się realizując przysługującą służebność musi być oznaczona, przy tym jest to też przestrzeń, w której właściciel nieruchomości obciążonej nie może podejmować działań, które przedsiębiorcy przesyłowemu utrudniłyby lub uniemożliwiłyby wykonywanie służebności.

Przeczytaj też Najpierw kredyt, potem rozwód. Co z tym długiem?

Tak więc przestrzeń, o której tu mowa, jej rozmiar, wielkość, są determinowane przez treść służebności i niewątpliwie przestrzeń ta to nie li tylko przestrzeń (nad gruntem) zajęta przez przewody przesyłowe. Potrzeba oznaczenia obszaru w jakim po nieruchomości obciążonej poruszać się może przedsiębiorca przesyłowy wykonując służebność leży nie tylko w jego interesie, ale i w interesie właściciela nieruchomości obciążonej, który w ten sposób uzyskuje wiedzę o przestrzennym zakresie uprawnień przedsiębiorcy i o takim zakresie jego własnych właścicielskich uprawnień”.

Odnosząc się do kwestii przysługującej czytelnikowi „rekompentaty”, trzeba wyjaśnić, że zgodnie z obowiązującymi przepisami za ustanowienie służebności przesyłu należy się odpowiednie wynagrodzenie. Powinno ono uwzględniać cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności przesyłu, w tym także zmniejszenie jej wartości. Wynagrodzenie to nie może być zasądzone jednocześnie w formie jednorazowej i okresowej, ponieważ wynagrodzenie jednorazowe nie przysługuje „za ustanowienie służebności”, a wynagrodzenie okresowe – „za trwanie służebności”.

Należy jednak podkreślić, że owo „odpowiednie wynagrodzenie” sąd ustala na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, uwzględniając kryteria wypracowane w orzecznictwie i doktrynie. Uprawnionym do wynagrodzenia jest właściciel nieruchomości obciążonej lub osoba będąca nim w dacie wydawania orzeczenia w tej sprawie. Wynagrodzenie należy się za samo ustanowienie służebności, które ma na celu zrekompensowanie ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości.

Zaznaczyć warto, iż odpowiednie wynagrodzenie należy się bez względu na poniesienie bądź brak poniesienia szkody. Sformułowanie „odpowiednie wynagrodzenie” sugeruje każdorazową i indywidualną ocenę jego wysokości w zależności od okoliczności przedmiotowej sprawy. Praktyka orzecznicza wskazuje, że „odpowiednie wynagrodzenie” powinno być ustalone proporcjonalnie do stopnia ingerencji w treść prawa własności i uwzględniać wartość nieruchomości. Nie bez znaczenia dla ustalenia wysokości wynagrodzenia jest również przewidywany okres trwałości urządzeń przesyłowych.

Dla pełnej oceny stanu faktycznego sprawy Czytelnika, niezbędne jest jednak zapoznanie się z dokumentacją dotyczącą ustanowienia służebności oraz ustalenie warunków, na jakich do tego ustanowienia doszło.

Pytania do adwokata można zadawać drogą mailową: [email protected].

(ami), fot. archiwum Sądeczanina.Info