Alergia: jak się objawia i co z tym zrobić. Rokowania i leczenie alergii

Na alergię cierpi nawet co trzecia osoba na świecie. Alergia to niewłaściwa odpowiedź ze strony układu odpornościowego na obce substancje, które dla zdrowych osób są zupełnie nieszkodliwe. Substancje te, zwane alergenami, po dostaniu się do organizmu alergika, wywołują cały łańcuch reakcji alergicznej. Układ immunologiczny błędnie traktuje te cząsteczki jako groźne i powoduje rozwój stanu zapalnego. 

Są szczególnie powszechne u dzieci. Niektóre alergie ustępują wraz z wiekiem dziecka, chociaż wiele z nich trwa całe życie. Dorośli mogą rozwinąć alergie na rzeczy, na które wcześniej nie byli uczuleni.

Alergia może być uciążliwa i wpływać na codzienne czynności, ale większość reakcji alergicznych jest łagodna i można ją w dużej mierze kontrolować.

Czasami mogą wystąpić ciężkie reakcje, ale są one rzadkie.

Alergia – jak się objawia?

Objawy alergii zależą od jej rodzaju i stężenia alergenu. Pyłki niektórych roślin oraz grzyby i ich zarodniki mogą wywołać katar, czyli ostry nieżyt nosa, który pojawia się głównie wiosną i latem. Katar może jednak występować także przez cały rok. Wówczas powodować go mogą zarodniki pleśni, sierść zwierząt domowych i kurz. Alergik po kontakcie z substancją uczulającą odczuwa swędzenie oraz zaczerwienienie nosa, ścian gardła i oczu. Łzawi, smarka i kicha.

Część chorych boryka się z alergiami pokarmowymi. Wówczas najczęstszymi alergenami są składniki mleka krowiego, takie jak laktobetaglobulina, laktoglobulina i kazeina. Wówczas, około dwóch godzin od spożycia alergenu pokarmowego, pojawiają się reakcje ze strony żołądka i jelit, takie jak mdłości, wymioty, wzdęcia i biegunka. Nie jest to jednak reguła. Zareagować może także układ oddechowy i skóra. Jeśli natomiast chory cierpi na zespół alergii jamy ustnej, to objawy ujawniają się tuż po kontakcie pokarmu z błonami śluzowymi jamy ustnej. Pojawiają się obrzęk, mrowienie i zaczerwienienie języka, gardła oraz krtani.

Bywa, że na alergeny reaguje skóra. Reakcję wywołują najczęściej pokarmy i leki, a najczęstsze objawy to pokrzywką, czyli swędzące bąble, różowe lub białe, które otacza rumień. Pokrzywka występuje zazwyczaj w miejscu kontaktu z alergenem. Pojawia się stosunkowo szybko i znika po niedługim czasie.

Najpoważniejszym objawem reakcji alergicznej jest wstrząs anafilaktyczny. W jego czasie alergik odczuwa niepokój, osłabienie, kołatanie w klatce piersiowej, katar i swędzenie w gardle. Mogą wystąpić u niego także wymioty, rumień, opuchlizna, bąble i pokrzywka skórna. W najcięższych przypadkach dochodzi do spadku ciśnienia i tym samym bezpośredniego zagrożenia życia: utraty przytomności i zapaści. Wstrząs anafilaktyczny pojawia się nagle, najczęściej po kontakcie krwi z obcym białkiem lub po zjedzeniu alergenu.

Do bardziej powszechnych alergenów należą:

– pyłki traw i drzew – uczulenie na nie to katar sienny (alergiczny nieżyt nosa);

– roztocza;

– sierść zwierząt, drobne płatki skóry lub sierści;

– żywność  – szczególnie orzechy, owoce, skorupiaki, jajka i mleko krowie;

– ukąszenia i użądlenia owadów;

– leki – w tym  ibuprofen , aspiryna i niektóre  antybiotyki;

– lateks;

– pleśń – mogą one uwalniać do powietrza małe cząsteczki, którymi można oddychać;

– chemia gospodarcza – w tym w detergentach i farbach do włosów.

Większość z tych alergenów jest na ogół nieszkodliwa dla osób, które nie są na nie uczulone.

Alergia – jak diagnozować?

Najczęstszą metodą diagnozy jest punktowy test skórny, polegający na naniesieniu na skórę zawiesiny z alergenami i następnie na nakłuwaniu jej, by czynniki dostały się do krwioobiegu. Można wykonać także testy z krwi, które określają miano swoistych przeciwciał IgE. W diagnozowaniu pomocne są wywiad lekarski, próby eliminacyjne i prowokacyjne. Różnego rodzaju alergie dla potwierdzenia wymagają najczęściej odmiennych metod diagnostycznych, które ustala lekarz.

Jak radzić sobie z alergią

W wielu przypadkach najskuteczniejszym sposobem radzenia sobie z alergią jest unikanie alergenu, który wywołuje reakcję, gdy tylko jest to możliwe.
Na przykład, jeśli masz alergię pokarmową, przed zjedzeniem sprawdź listę składników żywności pod kątem alergenów.

Dostępnych jest również kilka leków, które pomagają kontrolować objawy reakcji alergicznych, w tym:

leki przeciwhistaminowe  – można je przyjmować, gdy zauważysz objawy reakcji lub przed ekspozycją na alergen, aby zatrzymać reakcję;

leki zmniejszające przekrwienie  – tabletki, kapsułki, aerozole do nosa lub płyny, które można stosować jako krótkotrwałe leczenie zatkanego nosa;

balsamy i kremy, takie jak  kremy nawilżające (emolienty)  – mogą zmniejszyć zaczerwienienie i swędzenie skóry;

leki steroidowe  – spraye, krople, kremy, inhalatory i tabletki, które mogą pomóc zmniejszyć zaczerwienienie i obrzęk wywołany reakcją alergiczną;

W przypadku niektórych osób z bardzo ciężkimi alergiami może być zalecane leczenie zwane immunoterapią;

Wiąże się to z ekspozycją na alergen w kontrolowany sposób przez wiele lat, dzięki czemu organizm przyzwyczaja się do niego i nie reaguje na niego tak gwałtownie.

Co powoduje alergie?

Alergie pojawiają się, gdy układ odpornościowy organizmu reaguje na określoną substancję tak, jakby była szkodliwa.
Nie jest jasne, dlaczego tak się dzieje, ale większość osób dotkniętych chorobą ma rodzinną historię alergii lub ma ściśle powiązane schorzenia, takie jak astma lub egzema. Z roku na rok rośnie liczba osób z alergiami.

Przyczyny tego nie są zrozumiałe, ale jedna z głównych teorii mówi, że jest to wynik życia w czystszym, wolnym od zarazków środowisku, co zmniejsza liczbę zarazków, z którymi musi sobie radzić nasz układ odpornościowy.

Przeczytaj także: Podstępny botulizm: jak rozpoznać chorobę i nie zostać ofiarą jadu kiełbasianego

Uważa się, że może to spowodować nadmierną reakcję, gdy wejdzie w kontakt z nieszkodliwymi substancjami.