Czy moje dziecko jest uzależnione od telefonu?

Fonoholizm jest uzależnieniem behawioralnym, polegającym na nałogowym używaniu telefonu komórkowego. Występuje, gdy dana osoba nie jest w  stanie normalnie funkcjonować bez swojego smartfona i dostępu do Internetu. Gdy telefon komórkowy jest włączony 24 godziny na dobę, podczas spania musi być w zasięgu ręki, wciąż sprawdzane są powiadomienia, a nie mogąc z niego skorzystać, czuje się niepokój i rozdrażnienie. 

Specjaliści wyróżniają kilka rodzajów uzależnienia od telefonów komórkowych: 

• uzależnienie od sms-ów, 
• uzależnienie od nowych modeli telefonów, 
• gracze, 
• komórkowi ekshibicjoniści – osoby przywiązujące wagę do koloru, stylistyki, ilości funkcji dodatkowych i ceny telefonu; noszą go zawsze na wierzchu i chwalą się przed rówieśnikami,
• osoby cierpiące na swt, czyli syndrom włączonego telefonu, objawiają się wyłączyć swój aparat choćby na kilka minut.

Symptomami uzależnienia od telefonu komórkowego może być fakt traktowania telefonu jako lekarstwa na nudę, ciągłe poszukiwanie zasięgu, myślenie o telefonie podczas innych aktywności (np. spaceru). Potrzeba ciągłego bycia pod telefonem, a nawet śnienie o nim. Korzystanie z telefonu nawet na przejściu dla pieszych, w trakcie wykonywania obowiązków, a nawet zamiast nich. Korzystanie z niego w towarzystwie, a nawet często wybieranie go zamiast rozmów z ludźmi. Reagowanie na dźwięk przychodzących powiadomień natychmiastowym zrywaniem się, braniem urządzenia do ręki. 

Fizycznymi skutkami fonoholizmu mogą być m.in. 

• kłopoty ze wzrokiem,
• zespół „cieśni nadgarstka”,
• zmiany w kręgosłupie,
• zespół powtarzających się urazów wynikających z przewlekłego przeciążenia układu mięśniowo-stawowego, charakteryzujący się bólami ramion, przedramion, nadgarstków i dłoni, szumów w uszach, przemęczenie,
• zmniejszenie ilości godzin przeznaczonych na sen lub brak snu. 

Z kolei skutki społeczne to:

• zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, szkolnych i zawodowych,
• zaniedbywanie dotychczasowych zainteresować na rzecz korzystania z telefonu,
• samotność życiowa, autoizolacja, ograniczenie kontaktów społecznych,
• nieumiejętność nawiązywania relacji społecznych,
• atrofia więzi rodzinnych,
• nieumiejętność kreatywnego spędzania czasu wolnego,
• cyberprzemoc.

Według badań przeprowadzonych przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową – Państwowy Instytut Badawczy (NASK) w 2019 roku, polski nastolatek aktywnie korzysta ze smartfona średnio ponad 4 godziny dziennie.  12% młodzieży już powyżej 8 godzin dziennie. Regularne i systematyczne korzystanie z własnego telefonu komórkowego rozpoczyna się przeciętnie w wieku 10 lat.  W dużych aglomeracjach miejskich wiek inicjacji spada do 7-8 lat. 

Dlaczego dzieci tak chętnie korzystają z telefonów, Internetu i mediów społecznościowych?

Media rekompensują dzieciom wszelkie braki m.in. rozmowy, kontaktu z bliskimi osobami. Średnio dziennie rodzic rozmawia z dzieckiem około 4,5 minuty. Są to jedynie treści typu: Co było w  szkole, co na obiad, wyprostuj się. Nic dziwnego, że dzieci i młodzież odczuwają pewne braki w kontakcie z rodzicami i próbują je rekompensować przez użytkowanie smartfona, co dostarcza wielu wrażeń. 

Jak zapobiegać uzależnieniom?

Najlepszym sposobem zapobiegania dziecięcym uzależnieniom od telefonu jest spędzanie z nimi czasu, mówienie im że są ważne, a jednocześnie wprowadzanie zasad odnośnie korzystania z telefonu i pomoc w odpowiedzialnym korzystaniu z urządzenia (m.in. wspólne rozmowy na temat tego co jest ważne, a co nie). Podczas wspólnych posiłków, spacerów, rozmów, snu, ważne jest, by telefon znajdował się poza zasięgiem wzroku. 

Był to raport z badań przeprowadzonych wśród 22.086 młodych osób między 12 a 18 rokiem życia. Autorem badania jest dr Maciej Dębski — koordynator projektu badawczego Fundacja Dbam o Mój Z@sięg, Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytet Gdański. ([email protected]), źródło: Zespół Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ostoja w Nowym Sączu