Zwycięzcy rankingu gmin Subregionu Sądeckiego. Część I

W specjalistycznym opracowaniu sądeckiej PWSZ uwzględniającym generowanie samorządowych dochodów znajdziemy analizę relacji nadwyżki operacyjnej do wydatków bieżących. Chodzi tu o dodatni wynik w budżecie miasta czy gminy pomiędzy dochodami i wydatkami bieżącymi. Przy czym, im większy udział nadwyżki w wydatkach bieżących, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa miasta czy gminy. Wedle tego wskaźnika dwa pierwsze miejsca w grupie liderów zajęły gminy z powiatu gorlickiego. To Moszczenica i Bobowa. Na trzecim miejscy uplasowała się gmina z powiatu limanowskiego, Słopnice.

Inaczej ułoży się lista liderów jeśli na relację nadwyżki operacyjnej i wydatków bieżących popatrzymy z punktu widzenia zmian tych relacji w czasie, określanych mianem dynamiki. W tym zestawieniu najlepszy okazał Nowy Sącz, który odnotował kilkudziesięciokrotny przyrost wartości wskaźnika w stosunku do roku 2012 i zdystansował rywali rankingu. W dużej dysproporcji za nim lokują się na drugim i trzecim miejscu Piwniczna Zdrój i Moszczenica.

Kolejnym wskaźnikiem pozwalającym określić umiejętność generowania dochodów przez samorządy jest nadwyżka operacyjna w przeliczeniu na jednego mieszkańca miasta czy gminy. W obrębie całego Subregionu Sądeckiego wystąpiło tu duże zróżnicowanie. Uzyskane wartości dla ogółu badanych jednostek mieściły się w przedziale od 72 zł do 804 zł, natomiast w grupie liderów od 411 zł do 804 zł.

W tym zestawieniu najlepiej wypadła gmina Moszczenica, gdzie nadwyżka operacyjna na jednego mieszkańca wyniosła 804 z. To wynik wyższy o przeszło 100 zł od wyników znajdujących się na kolejnych dwóch miejscach gmin: Słopnice, 701 zł i Bobowa, 691 zł.

Jeśli za punkt odniesienia przyjąć dynamikę zmian w odniesie do kształtowania się wskaźnika nadwyżki operacyjnej na głowę jednego mieszkańca, w gminach Subregionu Sądeckiego pierwsze dwa miejsca zajęły jednostki z powiatu nowosądeckiego – Nowy Sącz i Piwniczna-Zdrój, za nimi na trzecim miejscu znalazła się Moszczenica gmina powiatu gorlickiego.

Kolejny wskaźnik generowania dochodów przez samorządy to udział dochodów własnych w dochodach ogółem. Co jest ich źródłem. To przede wszystkim wpływy z podatków i różnego rodzaju opłat, na przykład skarbowej, targowej czy uzdrowiskowej. Są to także dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe, dochody z majątku gminy, kar pieniężnych i grzywien.

Jeśli gmina czy miasto dysponują odpowiednim poziomem dochodów własnych, wówczas zyskują dużą swobodę w kształtowaniu polityki finansowej gminy. Dzięki temu może się swobodnie rozwijać. Bo dochody własne są często traktowane jako wyznacznik zamożności gminy oraz podstawowe źródło informacji o kondycji finansowej samorządów.

Kto zatem okazał się najlepszy pod względem udziału dochodów własnych w dochodach ogółem. Najlepsze spośród wszystkich gmin z badanych powiatów okazało się miasto Gorlice, gdzie dochody własne stanowią aż 62 proc. dochodów ogółem. Tuż za Gorlicami, na drugiej pozycji, znalazła się Krynica Zdrój z wartością 61 proc., na trzeciej pozycji uplasowało się miasto Limanowa, 51 proc.

Z punktu widzenia dynamiki zmian udziału dochodów własnych w dochodach ogółem, liderem okazała się Moszczenica, drugie miejsce zajęła gmina Łososiana Dolna, trzecie Uście Gorlickie.

Ważnym elementem oceny poziomu zamożności jak i aktywności gminy są dochody własne samorządów przypadające na głowę jednego mieszkańca. W pierwsze dziesiątce tego zestawienia wyniki wahały się w przedziale od 1141 zł do 2587 zł.

Ten najwyższy wynik osiągnęła gmina Krynica-Zdrój. Drugie miejsce zajął Nowy Sącz, ze wskaźnikiem na poziomie 2047 zł. Trzecią lokatę uzyskała Limanowa (miasto), w której wielkość dochodów własnych w przeliczeniu na mieszkańca wyniosła 1822 zł. Jest to wynik wysoki, ale należy zauważyć, że od lidera w tej grupie odbiega o przeszło 700 zł.

Biorąc jednak pod uwagę dochody własne samorządów w przeliczeniu na jednego mieszkańca , z punktu widzenia ich zmian w czasie, zyskamy zestawienie, w którym pierwsze miejsce zajęła gmina Moszczenica. Kolejne dwa miejsca przypadły Łososinie Dolnej i gminie Niedźwiedź.

Ostatnią częścią składową generowania dochodów są wpływy z podatków i opłat lokalnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy.

W tym przypadku w grupie liderów wystąpiło pewne zróżnicowanie. Niekwestionowane pierwsze miejsce zajęła gmina Krynica-Zdrój ze wskaźnikiem 1204 zł na jednego mieszkańca, drugie przypadło Muszynie, a trzecie Nowemu Sączowi.

Z punktu widzenia dynamiki zmian pierwsze dwa miejsca w grupie liderów zajęły gminy: Ropa (powiat gorlicki) i Nawojowa (powiat nowosądecki) i gmina Limanowa.

Oprac. (mika)
fot. sxc