Być albo nie być? Pytanie o los konstytucyjności partii "Shor"

Dziewiętnastego czerwca br. partia Shor Republiki Mołdawii została uznana za niezgodną z konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny w Kiszyniowie. Sytuacja taka miała miejsce pierwszy raz od uzyskania niepodległości przez Republikę Mołdawii. Partia polityczna jest oskarżana o reprezentowanie rosyjskich interesów w Mołdawii poprzez współpracę z rosyjskimi służbami specjalnymi. Jak jednak traktować decyzje Trybunału Konstytucyjnego? Czy było to "historyczna decyzja" czy "decyzja kryminalna"? Aby odpowiedzieć na te pytania, musimy spojrzeć wstecz na historię i ewolucję tej kontrowersyjnej partii.

Ogłoszenie partii Shor niekonstytucyjną "historyczną decyzją" czy "kryminalną decyzją"?
Wraz ze zmianą władzy politycznej w Kiszyniowie w 2020 r. i rozpoczęciem reformy wymiaru sprawiedliwości, wszystkie te czynniki doprowadziły do tego, że w listopadzie 2022 r. władza wykonawcza zwróciła się o weryfikację konstytucyjności partii "Shor", którą oskarżyła o działanie sprzeczne z zasadami praworządności oraz zagrażające suwerenności i niepodległości Republiki Mołdawii, będąc finansowaną z zewnątrz i wspieraną przez rosyjskie służby specjalne. Wkrótce Trybunał Konstytucyjny zwrócił się do Komisji Weneckiej o opinię w tej sprawie. Komisja wydała opinię, w której ostrzegła władze, że uznanie partii politycznej za niezgodną z konstytucją może stanowić ingerencję w prawo do wolności zrzeszania się, a zatem decyzja w tym zakresie powinna być zgodna z prawem, uzasadniona i proporcjonalna. Natomiast 17 maja Trybunał Konstytucyjny rozpoczął przesłuchania dotyczące tej sprawy i w dniu 19 czerwca uwzględnił wniosek rządu o weryfikację konstytucyjności partii politycznej "Shor". W ten sposób partia polityczna została uznana za niezgodną z konstytucją i rozwiązana. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, deputowani partii "Shor" staną się niezależnymi parlamentarzystami, bez prawa dołączenia do innych frakcji parlamentarnych. Ponadto, miejsce, które zostało zwolnione, gdy Ilan Shor został bez mandatu, pozostanie nieobsadzone przez całą obecną kadencję.

Z jednej strony, jest to decyzja oczekiwana przez społeczeństwo mołdawskie od wielu lat, ponieważ partia polityczna stworzona z korupcji i dla korupcji jest zagrożeniem dla bezpieczeństwa państwa, z drugiej strony, 6 miejsc w parlamencie zostało przekazanych przez obywateli Republiki Mołdawii w demokratycznych wyborach i stąd pojawia się pytanie: co to w ogóle było, "decyzja historyczna" czy "decyzja kryminalna"?

Elena Bolea, fot. Pixabay.com – zdjęcie ilustracyjne.