Pierwszą ekspozycję w muzeum w Muszynie uroczyście otwarto w dniu 3 sierpnia 1958 roku. Oficjalna nazwa tej instytucji w tym okresie brzmiała „Muzeum Pamiątek Muszyny-Zdroju”.
Z inicjatywy opiekuna społecznego nad zabytkami i prezesa koła Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Muszynie, rozpoczęto starania mające na celu założenie Muzeum Pamiątek Muszyny.

Ekspozycję muzealną otwarto przy niewielkiej ilości eksponatów; do 1969 roku zgromadzono ich 288 (pierwsza księga inwentarzowa). Początkowo patronat nad Muzeum sprawowało miejscowe koło PTTK oraz Urząd Miasta. W 1968 roku Muzeum zostaje przejęte przez Zarząd Oddziału PTTK w Krynicy.

W latach 1986-2008 zakupionych zostało 137 eksponatów, darowanych zostało 519, pozyskano 160. Dokonano konserwacji 55 eksponatów. Udało się również dwukrotnie powiększyć metraż muzeum po przejęciu i wyremontowaniu w 1996 roku pomieszczeń dawnego archiwum Nadleśnictwa Państwowego z Piwnicznej. Nowe sale wyposażono w gabloty wykonane przez Zespół Szkół Zawodowych w Krynicy-Zdroju, według projektu Barbary Ruckiej.

W ramach akcji oświatowej muzeum prowadzi lekcje muzealne oraz prelekcje dla grup. Placówka ta udostępnia również materiały osobom piszącym o regionie oraz instytucją naukowym. W latach 1990-1999 z pomocy takiej skorzystało 103 osoby. Oprócz działalności oświatowej muzeum prowadzi również prace związane z ochroną zabytków między innymi opracowując wnioski o wpis do rejestru zabytków oraz bierze udział w komisjach konserwatorskich związanych z prowadzonymi pracami remontowo-budowlanymi i konserwatorskimi.

Muzeum oprócz stałej działalności wystawienniczej, organizuje również wystawy czasowe, średnio cztery w roku. Najciekawsze z nich to: „Krajobrazy Słowacji w fotografii Michala Petrilaka”, „Wystawa grafiki Vasyla Madzelana”, „Wystaw malarstwa Roberta Hoflinga”, „Twórcy ze Starej Lubovni”, „Cudna sztuka naiwna”, „Zabytki i pejzaże Państwa muszyńskiego”, „Kolory pogranicza „, Barwy i dźwięki Afryki”. Zorganizowanych zostało również kilkanaście wieczorków poetyckich i satyrycznych zorganizowanych wspólnie z Kołem Literackim działającym w muszyńskim liceum.

Muzeum na bieżąco współpracuje z organizacjami pozarządowymi miedzy innymi z: Kołem Terenowym PTTK Muszynie, Towarzystwem Miłośników Ziemi Muszyńskiej, Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych, Redakcją Almanachu Muszyny oraz instytucjami kulturalno-oświatowymi. Obecnie w zbiorach muzeum znajduje się 2550 eksponatów z dziedziny: etnografii, historii, sztuki, archeologii, numizmatyki, militariów.

Obecny budynek będący siedzibą muzeum jest rekonstrukcją zabytkowego XVIII wiecznego budynku potocznie nazywanego "Zajazdem". W zrekonstruowanym Zajeździe stworzona została nowa, nowoczesna ekspozycja poświęcona Historii „Państwa Muszyńskiego”. W salach dawnego muzeum zobaczyć można pamiątki po dawnych starostach, mieszczanach muszyńskich, Łemkach oraz Żydach zamieszkujących te ten region.

Jest tu również sala poświęcona sztuce nieprofesjonalnej z pracami Nikifora na czele. Obiekt posiada też nowoczesną salę konferencjo-wystawienniczą, w której odbywają się liczne imprezy polsko-słowackie organizowane w ramach współpracy transgranicznej. Aby zachęcić szanownych Mieszkańców i Gości Muszyny, pragniemy Państwa oprowadzić po nowej wystawie i wprowadzić w świat dawnego Państwa Muszyńskiego.

Doceniając długoletnią działalność Muzeum (ok. 60 lat) i zaangażowanie na rzecz ochrony dziedzictwa narodowego i upowszechnianie dóbr kultury, wyróżnienie Muzeum Nagrodą będzie zwieńczeniem wieloletniej pracy na rzecz społeczności lokalnej i całej Sadecczyzny. Kandydata zgłasza: starosta nowosądecki Marek Pławiak. Fot. muszyna.pl

Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego