Oli Džupinková wydała książkę „Rusińska kuchnia mamy”, w której opisuje rusińskie obyczaje, tradycje oraz dania przygotowywane w jej rodzinie. Książkę napisała we współpracy ze swoim kolegą Petrem Šuchtárem oraz ze swoją mamą, zręczną kucharką, która gotuje w oparciu o swoje sprawdzone przepisy, które sama przygotowywała do zdjęć. Starali się w ten sposób przez kuchnię pozostawić spuściznę o tradycjach i obyczajach Rusinów również dla kolejnych pokoleń swoich rodaków. Książka jest również środkiem do poznawania Rusińskiej kultury przez ludzi, którzy chcą dowiedzieć się na ten temat nieco więcej.

- Książka „Rusińska kuchnia mamy” powstała zupełnie przypadkowo - zaczyna swoją opowieść Oli. Spotkała się kiedyś z przyjaciółmi na wschodzie we wsi Pichne, z której Oli pochodzi. Jej mama gotowała dla jej przyjaciół różne tradycyjne dania ze wschodu. Gołąbki lub pierogi tatarczane, kugel oraz inne smakołyki. - Dla mnie te dania są oczywiste, ale moi przyjaciele ich próbowali po raz pierwszy. I zawsze żartowali, że moja mama powinna wydać książkę.

I tak razem z mamą i kolegą Petrem Šuchtárem podjęli decyzję, że spróbują zachować tradycje i w ten sposób poznać swoje korzenie również przez jedzenie. - Również przez kuchnię poznaje się kulturę danego regionu i miejsca, z którego pochodzimy, i chcieliśmy, żeby we współczesnych czasach cyfryzacji zachowała się przynajmniej część tego wszystkiego – żeby to nie zostało jedynie zapisane i schowane gdzieś do szuflady - dodała Oli.

Historia całego roku na rusińskiej wsi jest opisana w opowieściach, wspomnieniach i przepisach
Książka jest podzielona na pięć rozdziałów, a ciekawostką jest to, nie odpowiada klasycznemu kalendarzu, tylko kalendarzu obrządku prawosławnego. U prawosławnych styczeń zaczyna się od Bożego Narodzenia, a więc pierwszy rozdział książki, to właśnie „Boże Narodzenie”. Rozdział drugi nazywa się „Wielkanoc”. Dalej są rozdziały pt. „Lato na wsi”, „Jesień” i ostatni rozdział, który nazywa się „Wykopki ziemniaków”. Ten ostatni jest właśnie poświęcony wyłącznie przepisom dań z ziemniaków.

- Przepisy wybieraliśmy tak, aby dało się je podzielić na poszczególne rozdziały według tego, co się kiedyś gotowało”. W książce są łącznie 52 przepisy. Atrakcyjne jest właśnie to, że książka jest bardziej opowieścią wzbogaconą przepisami – każdy rozdział opowiada jakąś historię. „Na przykład w przypadku Bożego Narodzenia opisałam, jakie tradycje i obyczaje są w naszej rodzinie, gdyż mogą one być inne w każdej rodzinie. Przy każdym przepisie jest opisana historia lub wspomnienie, które wiąże się konkretnie z tym daniem. Tak więc tam, gdzie mamy przepis na racuchy z kwaśnego mleka z dżemem, opisuję, jak moja babcia robiła właśnie racuchy dla mnie i mojego kuzynostwa podczas wakacji. Jedliśmy je jako dzieci na dworze, przed domem i pod winoroślami... Każde danie również ma swoją historię.

Największym faworytem w rodzinie Oli Džupinkovej są jednak pierogi tatarczane z twarogiem, gołąbki i kugel.

Rusini są związani z domem praktycznie wszędzie
Mama Oľga Džupinková przy przygotowywaniu przepisów korzystała wyłącznie z tych składników, które w przeszłości zawsze były dostępne w domu. Nasi rodzice i dziadkowie mogli sobie je wyhodować w ogródku albo zebrać w lesie. Tradycyjne ziemniaki, kiszona kapusta, fasola, grzyby, czosnek lub orzechy. W książce jest także przepis tradycyjnej wielkanocnej babki, czyli „paski”, czy kiełbasy domowej. Zainteresować mogą także przepisy na maczankę, gołąbki, naleśniki czy kugel.

Tradycyjne Rusińskie przepisy ze wschodu Słowacji przy granicach z Ukrainą w połączeniu z historią o rusińskich obyczajach i tradycjach odzwierciedlają kulturę narodu, i dają możliwość poznać rusińskie korzenie. Oli Džupinková dorastała w rusińskiej rodzinie, a jej rodzice i dziadkowie są Rusinami. (Veronika Lazoríková)

Artykuł powstał przy realizacji projektu „Local Media for V4 Cooperation & Integration”
Opracowanie: Partner słowacki
Nazwa medium: Týždenník Dukla

www.e-dukla.sk
Wydawca: KORONA Dukla s.r.o.

The project is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe.

Projekt współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji poprzez Granty Wyszehradzkie Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie pomysłów na trwałą współpracę regionalną w Europie Środkowej.