KLIKNIJ TUTAJ i poznaj więcej historii na temat społeczności żydowskiej na Sądecczyźnie.

Mojżesz Schagrün – ostatni Żyd na sądeckiej wsi

O historii Żydów na sądeckiej wsi pisze więcej dr Łukasz Połomski, na łamach kwartalnika „Sądeczanin. Historia”.

- Ludność żydowska zamieszkiwała nie tylko miasta, ale również sądeckie wsie. To temat ciągle słabo rozpoznany i zbadany. Niewiele wiemy na temat jej praktyk religijnych, kontaktów handlowych oraz życia codziennego. Więcej możemy powiedzieć o stosunkach z sąsiadami. Wielu starszych mieszkańców Sądecczyzny doskonale pamięta Żydów. Wspomnienia naszych seniorów – często z perspektywy dziecka – budują obraz dobrych relacji międzyreligijnych – pisze historyk.

Na szczególne miejsce w tej opowieści zasługuje ostatni mieszkaniec wsi żydowskiego pochodzenia - Mojżesz Schagrün. Urodził się i mieszkał przed wojną w Słowikowej. W czasie wojny Niemcy wysiedlili Mojżesza i jego rodzinę do getta.

Szczęśliwie, Mojżesz wraz z bratem wykorzystał okazję i uciekł. Pomocy szukali u swoich sąsiadów, której ci nie odmówili młodym Żydom. Mojżesz Schagrün, mieszkaniec Słowikowej (gmina Korzenna), przeżył wojnę, a po jej zakończeniu w 1945 roku ani myślał wyjeżdżać i zostawiać rodzinne ziemie.

Zajął się ojcowizną i prowadził gospodarkę. Jak pisze Łukasz Połomski, Żyd żył w doskonałych stosunkach z okoliczną ludnością.

- Nikt nawet nie przywiązywał wagi do tego, że był Żydem, choć ciągle pielęgnował sobotnie oraz świąteczne tradycje i obyczaje. Jego życiorys jest dobrym podsumowaniem losów Żydów na sądeckiej wsi. Żyli obok, ale razem. Byli inni, ale swoi. Do dziś ich się wspomina z nostalgią, czasem z żalem – podsumowuje Łukasz Połomski.

Historia Żydów na sądeckiej wsi skończyła się 11 lipca 1978 roku. Właśnie tego dnia umarł Mojżesz Schagrün, ostatni Żyd żyjący poza miastem.

Więcej historii o sądeckich Żydach można przeczytać w drugim tegorocznym numerze kwartalnika „Sądeczanin. HISTORIA”. Czasopismo w całości zostało poświęcone społeczności Żydowskiej naszego regionu.

Gdzie można kupić kwartalnik „Sądeczanin. HISTORIA”?

Kwartalnik jest dostępny w wybranych punktach sprzedaży w Nowym Sączu:

księgarnia Alfabet przy ul. Jagiellońskiej 5
księgarnia - antykwariat Bestseller przy ul. Sobieskiego 1
budynek Ratusza w Miasteczku Galicyjskim przy ul. Lwowskiej 226
kiosk ADeeM przy ul. Lwowskiej 66A
w Kamiannej - w sklepie Barć Kamianna
w Łącku - w sklepie PASOŃ pod adres Łącko 214

Wspomniany kwartalnik będzie można również zakupić podczas najbliższej wystawy rolniczej AGRO Nawojowa, 3 i 4 września, która odbędzie się tradycyjnie w Nawojowej. Wśród wystawców znajdzie się również Fundacja Sądecka, wydawca „Sądeczanin. HISTORIA”.

Kwartalnik historyczny dostępny jest również w siedzibie Fundacji Sądeckiej, pod adresem ul. Barbackiego 57 w Nowym Sączu. Czasopismo wysyłamy również pocztą. W tym celu należy się skontaktować z mailowo (m.sitek@sadeczanin.info lub b.berdychwoska@sadeczanin.info) lub telefonicznie 18 475 16 31 lub 18 475 16 26.

„Sądeczanin. HISTORIA” można zamówić w e-wydaniu. To wygodna forma dla tych, którzy cenią sobie dostęp do informacji w każdym miejscu i o każdej porze. Wydanie online można zamówić TUTAJ.

(s.siwulska@sadeczanin.info, fot. SS, zdjęcie ilustracyjne – Słowikowa – screen Google Maps)