Język szakala i język żyrafy to symboliczny sposób opisania dwóch sposobów komunikowania się, wykorzystywany na warsztatach porozumienia bez przemocy. Szakalowi brakuje zaufania do świata. Nauczył się, że aby dostać coś od innych, musi oszukiwać, grozić, błagać albo wymuszać. Ocenia i domaga się nagród. Ulubione słowa szakala to „musisz” i „powinieneś”.

Szakal atakuje, żąda, obwinia, wpędza w poczucie winy i oddaje innym odpowiedzialność za swoje uczucia. Udaje, że nie ma w życiu wyboru, bo go nie widzi. Przymus i powinność to jego podstawowe motywatory. Jeśli już zrobi coś dla innych, to tylko po to, aby dostać potem coś w zamian. Szakal wierzy, że za jego szczęście lub cierpienie odpowiedzialni są inni.

Żyrafa jest symbolem porozumienia bez przemocy. Ma największe serce spośród ssaków lądowych. Żyrafa potrafi spoglądać z dystansu. Wie, że u źródła jej uczuć nie stoją zachowania innych, ale jej własne zaspokojone lub niezaspokojone potrzeby. Żyrafa potrafi odróżnić oceny od faktów. Mówi szczerze, co czuje, i świadomie wyraża swoje potrzeby. Wie też, że odpowiedzialność za szczęście leży przede wszystkim we własnych rękach, dlatego potrafi prosić, jeśli na czymś jej zależy. Jest empatyczna i umie znaleźć harmonię pomiędzy słuchaniem innych i wyrażaniem siebie.

Złość jest uczuciem znanym zarówno szakalowi, jak i żyrafie. Za każdym razem, kiedy pojawia się w nas złość, możemy odnaleźć oskarżające myśli typu „Tak nie wolno”, „Nie powinieneś”, „Jak mogłeś”, „To niesprawiedliwe”, „To twoja wina!”. Dla złości charakterystyczny jest oskarżycielski ton, oceny i brak zgody na to, co jest. (…)

Naszym rozmówcom łatwiej będzie nas wysłuchać i zrozumieć, jeśli nauczymy się wyrażać złość w sposób, który pokazuje jej prawdziwą przyczynę, zamiast obwiniania drugiej strony. Zwiększymy wówczas szansę, że nasza potrzeba zostanie zaspokojona. Myślę, że nie unikalibyśmy złości, gdyby uczono nas skutecznie ją wyrażać, z szacunkiem dla innych. Krzyczeć i podnosić głos może zarówno żyrafa, jak i szakal. Ten drugi nie przebiera w środkach. Wyzwiska, obwinianie i atak to najczęściej kojarzone ze złością sposoby wyrazu. Jeśli jednak chcemy wyrazić złość w języku żyrafy, zacznijmy od faktów, wypowiedzmy wprost swoje uczucie, umotywujmy potrzebą i zakończmy prośbą. „Gdy widzę motory pędzące po lesie będącym częścią parku narodowego, czuję wściekłość, bo zależy mi, aby móc w ciszy i spokoju odpoczywać. Czy masz pomysł, co możemy zrobić, by więcej ich tu nie spotkać?”.

Cytaty z rozdziału: „Złość, czyli jak krzyczeć w języku żyrafy", Anna Mills

„Złość. Jak nie zmienić jej we wściekłość”, redakcja Piotr Żak, Dorota Krzemionka, wydawnictwo Charaktery, 2019
Dziękujemy wydawnictwu Charaktery za udostępnienie wybranych fragmentów