"Z niedoszłej mieszczki staje się wiejską gospodynią"

Wstęp, Rafał Skąpski

Oddając w ręce Szanownych Czytelników drugi tom wspomnień Zofii  z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej, zakładam, iż pierwszy Państwo już czytali. Jednak być może ktoś dopiero teraz sięgnie po tom poprzedni, zwracam uwagę, iż zawarty jest w nim mój obszerny wstęp opisujący Autorkę, jej rodzinę, wychowanie, zainteresowania i twórczość publicystyczną. Przypomnę, Autorka urodziła się w 1881 roku w Kaliszu, w rodzinie ziemiańskiej. Zrządzenia losu powodują, iż jako kilkuletnia dziewczynka przenosi się z rodzicami do Krakowa, gdzie jej ojciec, Jan Odrowąż Pieniążek, porzuciwszy zarząd posagowym majątkiem Goszczynno koło Łęczycy, musiał zająć się, po śmierci swego ojca, a następnie szwagra, prowadzeniem rodzinnych interesów w Galicji. Było to kilka szybów naftowych w okolicach Gorlic (gdzie dziadek Autorki był burmistrzem) i trzy sklepy z lampami naftowymi i naftą w centrum Krakowa (sklepy odkupione przed laty od Ignacego Łukasiewicza). Los nie szczędzi dziewczynce tragicznych zdarzeń. W roku 1887 umiera matka, a w 1896 ojciec. Śmierć ta przekreśla uzdolnionej muzycznie Zofii bardzo realny plan wyjazdu za granicę na studia pianistyczne. Szykując się do matury, zaczyna poważnie rozważać podjęcie pracy w charakterze domowej nauczycielki. W tym czasie spotyka mężczyznę, w którym zakochuje się od pierwszego wejrzenia, na szczęście z wzajemnością i na całe życie. Ale małżeństwo to narzuca kolejną istotną zmianę w życiu Zofii. Nie tylko opuszcza Kraków, ciotki i siostrę, ale przenosząc się „za mężem” na wieś, całkowicie odmienia swe zwyczaje, zajęcia, tryb życia. Z niedoszłej mieszczki staje się wiejską gospodynią.

Niepewna swych możliwości i umiejętności, z czasem nabywa doświadczenia. Kupuje fachowe książki, słucha bardziej doświadczonych, a praktyką umacnia się w przekonaniu, że coraz więcej potrafi. Staje się wzorową panią domu, odpowiedzialną matką, wyrozumiałą żoną. Nieśmiało, ale konsekwentnie, wraca do ulubionych zajęć: gry na fortepianie i prób literackich, które niebawem zaczynają ukazywać się drukiem. Ale przede wszystkim pisze swój dziennik, notując zdarzenia, przemyślenia i pragnienia. Z młodej, niedoświadczonej pensjonarki, ulegającej dziewczęcym emocjom, powodowanej często naiwnymi marzeniami i wyobrażeniami o życiu, staje się stateczną żoną i matką, odpowiedzialnie zarządzającą sporym gospodarstwem.

Dziwne jest serce kobiece… tom 2. Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej, Wydawnictwo Czytelnik, 2021
Książka nominowana do tegorocznej edycji konkursu o nagrodę im. ks. prof. B. Kumora