Fragment wstępu

[...] W eseju, w którym próbowałem na samym początku pandemii teologicznie odnieść się do tych wydarzeń i który szybko został opublikowany w wielu przekładach (9), zadałem pytanie, czy czas zamkniętych kościołów nie jest proroczym znakiem ostrzegawczym na przyszłość. Przecież nie tylko w naszym kraju kościoły, klasztory i seminaria kapłańskie od dawna z roku na rok pustoszały, Kościół te budynki zamykał i sprzedawał. Obawiam się, że jeśli Kościół nie potraktuje poważnie naglących wezwań papieża Franciszka do wewnętrznej reformy – nie tylko do „modernizacji struktur”, ale też do radykalnego nawrócenia na Ewangelię, do pogłębienia teologii, duchowości i praktyki duszpasterskiej – czas pustych kościołów może stać się obrazem bliskiej przyszłości. […]

Sytuacja Kościoła katolickiego na świecie mocno przypomina okres tuż przed reformacją, przed schizmą zachodnią. Ujawnienie trzymanych przez lata w tajemnicy i tabuizowanych skandali seksualnego i psychologicznego wykorzystywania w Kościele odgrywa teraz rolę ostatniej kropli, podobną do tej, jaką w średniowieczu odegrał skandal ze sprzedażą odpustów. Również wtedy w tym na pozór marginalnym zjawisku obnażone zostały problemy zasadnicze: stosunek Kościoła do władzy oraz stosunki między klerem a laikatem.

W Europie Środkowej w ostatnich latach Kościół opuściły rekordowe zastępy wierzących. Trzeba sobie uświadomić, że większość z tych, którzy z Kościoła odchodzą, nie zostaje ateistami. Liczni opuszczają Kościół właśnie dlatego, że traktują wiarę poważniej, niż to wcześniej widzieli w kościołach.

Doświadczenie pandemii utwierdziło mnie w przekonaniu, do którego skłaniałem się już wcześniej, analizując współczesną sytuację religijną: nie mamy dziś do czynienia z sekularyzacją w rozumieniu religijnego kryzysu poczucia bezpieczeństwa, ale z całkowitym kryzysem poczucia bezpieczeństwa współczesnego człowieka, bezpieczeństwa religijnego i świeckiego. Jeśli chcemy zrozumieć świat, który się właśnie rodzi – świat, w którym nadal będą trwać główne procesy globalizacji, jakimi są wszelkiego rodzaju choroby, włącznie z populistycznymi ideologiami i religijnym fundamentalizmem – musimy porzucić wiele starych wyobrażeń i uproszczonych schematów myślenia, także w naszym myśleniu o religii. […]

Tomáš Halik „Czas pustych kościołów”, przekład Tomasz Maćkowiak, Wydawnictwo WAM 2020
Dziękujemy Wydawnictwu WAM za udostępnienie cytowanych fragmentów.
W wyżej publikowanym fragmencie nie uwzględniono przypisów.