'Po to, żeby tęsknić, gotów się nie spotkać'

Z rozdziału: Ryzyko wejścia na manowce

[...] W Polsce mamy przede wszystkim do czynienia z religijnością romantyczną. Na czym polega ta religijność? Możemy powiedzieć, że w religijności romantycznej na rozmaite sposoby jest odmieniane doświadczenie tęsknoty. Romantyk tym się charakteryzuje, że tęskni. I to bardzo tęskni. Po to, żeby tęsknić, gotów się nie spotkać. Bo jak się spotka, przestaje tęsknić. Cały urok romantyka leży w niespełnieniu. Mickiewicz i Maryla. Maryla nie, ale Mickiewicz, bo Maryla zupełnie nie wiedziała, czego ten wierszokleta od niej chce. W każdym razie Mickiewicz nie mógł spotkać się z Marylą, bo wtedy by nie pisał.  […]

Z rozdziału: Doświadczenie wspaniałomyślności

W zasadzie miłość nie daje się wytłumaczyć przez żadne „dlaczego”. Jest się wspaniałomyślnie z kimś. To się nazywa często wiernością. Jest mnóstwo argumentów przeciw, prawda?

[…] Człowiek jest jedyną istotą na bożym świecie, która może zachowywać się wspaniałomyślnie. To bardzo ciekawa sprawa i wiele by o tym mówić… Dużo o tym dyskutowaliśmy na seminarium u  Ingardena, bo to się wiązało z doświadczeniem wartości etycznych. Ćwiczyliśmy wspaniałomyślność. Ja za dużo nie ćwiczyłem, ale u jednego z kolegów (lekarza psychiatry, który także studiował u Ingardena) nagle odkryłem, że w Morskim Oku miał w plecaku Spór o istnienie świata Ingardena. Po co mu to było? Absolutnie po nic. Ale genialność polega na tym, żeby przynajmniej raz w tygodniu, a już najrzadziej raz w miesiącu, przeczytać coś takiego, co człowiekowi po nic. Wspaniałomyślnie. Bez absolutnie żadnej myśli o korzyści: że albo jeszcze bardziej zgłupieję po tej lekturze (co też nie jest bez wartości), albo bardziej zmądrzeję (co jest niebezpieczne).

Wspaniałomyślnie. Zwłaszcza jeśli chodzi o życie intelektualne, to polecam tę wartość. Niesłychanie cenna.

Józef Tischner, Miłość w czasach niepokoju. Niepublikowane wykłady. Wybór i opracowanie Joanna Podsadecka, Wydawnictwo WAM, luty 2021
Dziękujemy Wydawnictwu WAM za udostępnienie cytowanych fragmnetów