Fragment rozdziału "Budzenie uśpionych"

Bez wątpienia słowo to robi dziś zawrotną karierę. Odmieniane przez wszystkie możliwe przypadki i stosowane do różnych obszarów – biznesowo-ekonomicznego, społeczno-politycznego, kulturalnego czy religijnego – pojawia się zarówno w teoriach dotyczących zarządzania zespołem oraz zasad kierowania organizacjami rozmaitej natury i wielkości, jak i w poradnikach dotyczących rozwoju osobistego, budowania potencjału osobowego lub strategii osiągania indywidualnego sukcesu. Chodzi oczywiście o pojęcie „lidera”. W zasadzie można by od razu przytoczyć szereg mniej lub bardziej precyzyjnych definicji i znanych z literatury sposobów określenia tego, kim jest lider, lecz wydaje się, że najbardziej rozpowszechniono rozumienie, którym w swojej książce Bądź liderem! posługuje się John C. Maxwell. Mianowicie lider to przywódca, ten, kto przewodzi innym. Z kolei przywództwo jest wywieraniem wpływu i łączy się ze zdolnością pozyskiwania zwolenników (1).

Owszem, w powszechnym użyciu często stosuje się słowo „lider” zamiennie z takimi określeniami, jak „kierownik” czy „menadżer”, jednak nie są to zastosowania w pełni poprawne. Kierownik to osoba, która stojąc na czele określonej jednostki organizacyjnej, powoduje realizację – przy pomocy podległych sobie pracowników – przypisanych tej jednostce zadań. Autorytet kierownika ma więc charakter formalny, związany z zajmowanym stanowiskiem. Z kolei menadżer, jako osoba zarządzająca organizacją, jest jakby kierownikiem nowego typu, wyróżniającym się specyficzną funkcją i tym, co wnosi on do organizacji, a także wysokimi kompetencjami pozwalającymi zintegrować ludzi oraz ich potencjał wokół realizacji procesów biznesowych. Jego autorytet jest więc merytoryczny, ma swe źródła w wiedzy i motywacji (2).

To jednak nie wszystko. Istnieje bowiem jeszcze trzeci rodzaj autorytetu – osobisty, który ma szczególne znaczenie w przypadku właśnie lidera. W przeciwieństwie do kierownika i menadżera, lidera definiują przede wszystkim cechy, które sprawiają, że staje się on dla innych źródłem inspiracji i motywacji oraz impulsem do osobistego rozwoju. Lider to przywódca, który ma wizję celu i potrafi przekazać ją podążającym za nim, zachęcając ich do osiągnięcia postępu w kompetencjach oraz wpływając pozytywnie na ich system wartości, pragnienia i aspiracje. Lider to nie funkcja, ale określona postawa, która łączy się z przywódczą pozycją w grupie, jednak nie na mocy formalnego nadania, lecz dzięki określonym cechom, które pozwalają mu wywierać wpływ i dzielić się swoimi pomysłami z innymi. Lider zaprasza do aktywnego współtworzenia rzeczywistości. Oczywiście, katalog pożądanych cech lidera jest bardzo szeroki. Spośród nich można wymienić chociażby umiejętność wzbudzania zaufania, cierpliwość, determinację, kreowanie wizji, ciągłe dążenie do zmiany, uczciwość, spostrzegawczość, pewność siebie, zdolność integrowania zespołu, łatwość porozumiewania i zapał do pracy. (...)

Aleksander Bańka, Świecki lider w Kościele, wydawnictwo W drodze, 2023

Aleksander Bańka urodzony w 1979 r. – doktor habilitowany filozofii, profesor UŚ (pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach), politolog, lider Centrum Duchowości Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Katowickiej, przewodniczący Rodziny Św. Szarbela w Polsce, znawca Libanu, członek Rady Komisji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Świeckich.