Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
13/03/2021 - 14:25

Popardowa: tu, gdzie Niemcy wymordowali żydowską i polską rodzinę, stanął pomnik

Opowieść o zbrodni, którą dokonali w tym miejscu Niemcy w czasie II wojny światowej wciąż żyje wśród mieszkańców gminy Nawojowa. W miejscu, gdzie życie straciło sześcioro członków rodziny żydowskiej i ukrywająca ich polska rodzina Ruminów, stanął pomnik ku ich pamięci.

Pomnik w Popardowej, gmina Nawojowa. fot. SS
Ten materiał może Cię zainteresować: Znaleźli żydowskie macewy. To największy takie odkrycie od lat 60.

Kiedy niemieccy żołnierze pojawili się w domu Ruminów w Popardowej było już za późno. Naziści rozstrzelali sześcioro Żydów z zimną krwią, również ciężarną Bimkę. Ciało Kaufera, który nie chciał zejść ze strychu zrzucili na dół. Heniek, który jeszcze niedawno uczył dzieci Ruminów sztuki pisania, próbował uciec do lasu - nie zdążył, zabrakło mu niewiele, żeby schować się w zagajniku. Agnieszka i Jan Ruminowie nie czekali długo na śmierć, Niemcy nie mieli litości dla tych, którzy ukrywają żydowskie rodziny. Przyszli też po Borka z Mystkowa i Tokarza z Ptaszkowej. Teraz nazwiska wszystkich, którzy zginęli w czasie II wojny światowej zostały wyryte przy pomniku w Popardowej.

Zarysy czterech postaci przedstawiają mieszkańców gminy Nawojowa i Kamionka Wielka: Agnieszkę i Jana Ruminów, Ludwika Borka i Jakuba Tokarza. To oni w czasach wojennej zawieruchy ukrywali w swoich domostwach spokrewnione ze sobą żydowskie rodziny z Zawady i Ptaszkowej: Kauferów, Neugröschlów i Schreiberów. Za swoją odważną postawę zapłacili najwyższą cenę - wszystkich Polaków zamordowano w 1944 roku.

Miejsce, w którym postawiono pomnik jest wyjątkowe. To tu stał dom Ruminów, w którym nazistowscy żandarmi rozstrzelali ukrywających się Żydów w 1944 roku. Autorką projektu jest Monika Kupiec. Cztery postacie Polaków wypalone w kortonowej blasze zasłaniają sześć innych osób, które mają symbolizować obywateli żydowskich. Pomnik ufundowała gmina Nawojowa oraz Instytut Pamięci Narodowej, a wykonała go miejscowa firma. Pomysł wsparli również inny przedsiębiorcy z okolicznych miejscowości - dzięki nim postawiono ogrodzenie od strony skarpy oraz ułożono kamienną ścieżkę przed pomnikiem.

Cmentarz w środku lasu, tu rozstrzelano 93 Sądeczan. Przeczytaj więcej: Trzetrzewina: w rocznicę wybuchu II wojny światowej odsłonili tablicę pamiątkową

Pomnik można znaleźć przy granicy Popardowej i Kamionki Małej. To jednak nie wszystko jeśli chodzi o upamiętnienie mieszkańców Sądecczyzny zamordowanych w czasie II wojnie światowej. Poczta Polska we współpracy z gminą Nawojowa oraz IPN planuje również wydać znaczek w ramach serii "Polacy ratujący Żydów". Znaczek oraz koperty FDC zostaną wprowadzone do obiegu 24 marca 2021 roku, w Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. ([email protected])

Pomnik zamordowanych przez nazistów mieszkańców Sądecczyzny w Popardowej




W miejscu, w którym postawiono wyjątkowy pomnik, w czasach II wojny światowej stał dom rodziny Ruminów. W 1944 roku Niemcy rozstrzelali tutaj sześcioro członków rodziny żydowskiej. Agnieszka i Jan Rumin, którzy ich ukrywali zginęli niewiele później. Naziści przyszli również po dwóch Żydów, którzy schronienie znaleźli w domu Józefa Borka w Mystkowie. Najwyższą cenę zapłacił także Józef Tokarz z Ptaszkowej, który pomagał w ukrywaniu Żydów. Ku pamięci tych, którzy zginęli w obronie życia swoich dalszych i bliższych braci w Popardowej stanął wyjątkowy pomnik.






Dziękujemy za przesłanie błędu