Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
04/12/2013 - 10:41

Patriotyczne graffiti kibiców. Czy też wzbudza kontrowersje?

"Czy to też wzbudza kontrowersje?" - pyta przekornie Piotr Kazana ze Stowarzyszenia Kibiców Sandecji, przysyłając zdjęcia i opis patriotycznego graffiti, zdobiącego od niedawna osiedle Gorzków w Nowym Sączu.
Przypomnijmy, że kontrowersje wzbudziło graffiti z os. Millenium przedstawiające kibica Sandecji z twarzą przesłoniętą klubowym szalikiem, z zaciśniętą pięścią i zapaloną racą w drugiej dłoni.
Co kibice Biało-Czarnych namalowali na os. Gorzków. Oddajemy głos Piotrowi Kazanie.
                                                                                                            *
Graffiti upamiętnia postaci dziesięciu sądeckich kurierów – regionalnych bohaterów drugiej wojny światowej, którzy w latach trzydziestych ubiegłego wieku uprawiali sport m. in. w Klubie Sportowym Kolejowego Przysposobienia Wojskowego "Sandecja" Nowy Sącz.
Wybór miejsca na graffiti nie był przypadkowy. Właśnie z przedwojennego Gorzkowa pochodziła znaczna część sądeckiej siatki kurierów i przewodników w czasie drugiej wojny światowej, którzy przez „zielone granice” przeprowadzali ludzi – cywilów, wojskowych, dostarczali meldunki, przenosili pieniądze dla Polskiego Państwa Podziemnego. Symboliki temu miejscu dodaje jeszcze bliskie sąsiedztwo miejsca gdzie powstanie graffiti , z domem rodzinnym Romana Stramki - jednego z najdzielniejszych kurierów Polskiego Państwa Podziemnego.
Oto galeria sądeckich bohaterów (patrząc od lewej), uwiecznionych na graffiti na os. Gorzków.

Roman Stramka "Romek" (1916 – 1965)
Pochodzący z Gorzkowa kurier sądecki kursujący na Węgry, przedwojenny sportowiec min. KS KPW Sandecja i innych sądeckich klubów sportowych. Odbył 69 rajdów do Budapesztu i z powrotem. W 1941 r. brawurowo uciekł z nowosądeckiego więzienia Gestapo. Po wojnie prześladowany przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa. Jego imię nosi stadiom Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego w Nowym Sączu. Pochowany w Nowym Sączu, Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Konstanty Klemens Gucwa ps. “Góral” (1909 – 1941)
Pochodzący z Gorzkowa, przedwojenny sportowiec min. KS KPW Sandecja, oficer Wojska Polskiego, żołnierz Września 1939 r. Główny organizator sądeckiej siatki przerzutowo-kuriersko-łącznościowej na Sądecczyźnie. Został komendantem sądeckiego odcinka Wydziału Łączności z Zagranicą Związku Walki Zbrojnej (od 14. II. 1942 r. Armii Krajowej). W marcu 1941 r. został śmiertelnie ranny podczas pełnienia służby kurierskiej, osłaniając ucieczkę kolegów. Pochowany w Koszycach na Słowacji. Pośmiertny Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Jan Freisler "Sądecki" , "Ksawery" ( 1914 – 1964)
Pochodzący z Gorzkowa czołowy kurier z sądeckiej siatki przerzutowo-kurierskiej o pseudonimach „Ksawery”, „Sądecki”, „Feliks Drapała” , „Skowron”, przedwojenny sportowiec min. KS KPW Sandecja, w 1944 r. partyzant w 9 kompani III batalionu 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK dowodzonej przez Juliana Zubka ps. „Tatar”. Po wojnie związał się z konspiracją antykomunistyczną. Schwytany przez komunistów, skazany na karę śmierci zamienioną później na 15 lat więzienia. Pochowany na warszawskich Powązkach, Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Julian Zubek "Tatar" (1912 – 1981)
Pochodzący ze Śródmieścia Nowego Sącza przedwojenny sportowiec Sandecji i innych sądeckich klubów sportowych, sportowiec, nauczyciel, wychowawca młodzieży, żołnierz Września 1939, kurier oraz dowódca partyzancki 9 kompani III batalionu 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Pochowany w Piwnicznej-Zdroju. Oznaczony wieloma medalami i honorami państwowymi w tym Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari.
W 1981 r. powiedział znamienne słowa: „Sandecja to nie tylko wychowanie w tężyźnie fizycznej, to przede wszystkim wychowanie patriotyczne”.

Bracia Władysław (1912-1944) i Kazimierz (1918-1944) Świerczkowie
Przedwojenni sportowcy min. KS KPW Sandecja, pochodzący z kolejarskiej rodziny mieszkającej w Gorzkowie. Członkowie ruchu oporu na Sądecczyźnie związani z komórkami podziemnymi Polskiej Partii Socjalistycznej. Przez południową granicę Generalnego Gubernatorstwa w kierunku Węgier przerzucili wiele osób narodowości żydowskiej. Po wkroczeniu na Węgry Niemców wiosną 1944 r., powrócili w rodzinne strony i wstąpili do Oddziału Partyzanckiego „Świerk”. Obydwoje zginęli 31 maja 1944 roku, zaskoczeni w kunowskim lesie przez niemiecki patrol. Zostali pochowani w Kunowie-Skałkach.

Leopold Kwiatkowski "Tomek Sądecki"(1906-1968)
Pochodzący z Gorzkowa kurier sądecki o pseudonimie “Tomek”, „ Bela”, „ Andrzej Szostak”, „ Cis”, przedwojenny sportowiec KS KPW Sandecja, partyzant, żołnierz Armii Krajowej, instruktor i lotnik szybowcowy. Odbył 102 kurierskie przeprawy. W 1944 r. walczył w oddziale Armii Krajowej 4 batalionu 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK mjr. Juliana Zapały „Lamparta”. Po wojnie przystąpił do odbudowy Szkoły Szybowcowej w Tęgoborzu. Przy jego udziale powstał także Areoklub Podhalański który otrzymał jego imię. Pochowany w Nowym Sączu. Kawaler Virtuti Militari.

Rudolf Lenc (1919 – 2005)
Pochodzący z Gorzkowa kurier pomiędzy Nowym Sączem a Budapesztem, przedwojenny sportowiec KS KPW Sandecja. W 1944 r. został aresztowany przez Gestapo na Węgrzech i przewieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gusen. Pochowany w Warszawie. Odznaczony min. Krzyżem Armii Krajowej.

Zbigniew Ryś (1914-1990)

Pochodzący ze Śródmieścia Nowego Sącza przedwojenny sportowiec KS KPW Sandecja, harcerz, oficer straży granicznej, prawnik, zawodowy żołnierz. Organizator siatki Armii Krajowej na Sądecczyźnie. Wykonał 108 rajdów kurierskich do Budapesztu. Od 1944 r. kierował łącznością na kraj w Budapeszcie. Po wojnie był więziony przez komunistów. Pochowany we Wrocławiu. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Zbigniew Loshe (1920 - ? )

Pochodzący z Gorzkowa przedwojenny sportowiec KS KPW Sandecja, żołnierz Września 1939 r., kurier oraz przewodnik. W 1940 r. udał się na zachód i wstąpił do Brygady Karpackiej. Przeszedł kampanię afrykańską, walczył pod Monte Cassino gdzie został ciężko ranny w głowę. Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii miejscowości Bury. Jego dalsze losy nie są znane.

Piotr Kazana
--
Autor jest nieformalnym szefem sekcji historycznej Stowarzyszenia Kibiców Sandecji, absolwent historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, publikował w mięsięczniku "Sądeczanin".
fot. P.K.






Dziękujemy za przesłanie błędu