Nowy Sącz: zabytkowe nagrobki uratowane w ostatnim momencie [ZDJĘCIA]

Od prawie dwudziestu lat te „perełki” sztuki kamieniarskiej są z pietyzmem restaurowane dzięki hojności sądeczan. Przez osiemnaście lat na sądeckich nekropoliach odnowiono 114 zabytkowych grobowców na łączną kwotę ponad 273 tysięcy złotych.

Po każdej kweście odbywającej się na cmentarzach, dzięki funduszom zebranym na ten szczytny cel udaje się przywrócić dawny blask zazwyczaj kilku zabytkowym nagrobkom rozsypujących się na naszych oczach.

Podczas ubiegłorocznej XVIII kwesty „Ratujmy Sądeckie Nekropolie” zebrano ponad 22 tysiące złotych.

Ta kwota pozwoliła odnowić sześć grobowców i zabezpieczyć kolejny, którego stan jest katastrofalny. Prace restauracyjne prowadzone były na dwóch cmentarzach: przy ul. Rejtana oraz na cmentarzu Gołąbkowickim.

Na tym ostatnim został odnowiony jeden nagrobek Tekli Pater.

- Grób był bardzo zniszczony – mówi Jakub Bulzak, prezes Związku Sądeczan. – Wymagał nie tylko zabiegów konserwatorskich, ale także częściowej rekonstrukcji. Natomiast na cmentarzu komunalnym przy ul. Rejtana udało się zakończyć restaurację dwóch dużych grobowców, które z racji swojej wielkości musiały być podzielone na etapy. Jeden z nich to grobowiec Gąsków znajdujący się przy głównej alei cmentarza. W ubiegłym roku została odnowiona przepiękna tablica z płaskorzeźbą. W tym roku renowacja została dokończona, bo odnowiono pozostałe elementy nagrobka.

Przez trzy lata były prowadzone prace przy największym grobowcu na cmentarzu komunalnym, czyli grobowcu rodziny Jeleńskich, Dzięciołowskich.

- Jest to bardzo charakterystyczny grobowiec, który kiedyś zamykał główną aleję cmentarza komunalnego – dodaje znany sądecki historyk. – To właśnie wizerunek tego nagrobka znajduje się na widokówce, którą w tym roku otrzyma każda osoba, która podczas tegorocznej, XIX już zbiórki wrzuci do puszki kwestarza datek. W tym grobowcu jest pochowanych bardzo wielu sądeczan bardzo zasłużonych dla miasta.

Na cmentarzu komunalnym odnowiono jeszcze kilka nagrobnych „perełek”, ale już mniejszych.

Wśród nich są: grób rodziców gen. Józefa Kustronia – Antoniny i Andrzeja Kustroniów. Ta odnowa wpisała się w obchodzoną w tym roku 80. rocznicę śmierci generała. Odnowa została przeprowadzona w ścisłej współpracy z rodziną generała. Restaurację przeszedł również symboliczny grób świeckich nauczycielek Białego Klasztoru, upamiętniający osoby bardzo zasłużone dla naszego miasta. Uratowany został także mocno zniszczony grób rodziny Puchalskich.

- Bardzo ciekawy, a jak dotąd mało rzucający w oczy jest grób Anastazji z Kirszanków Michalskiej – mówi Jakub Bulzak. – Dlaczego? Jego piękna neogotycka forma została całkowicie zatarta wraz z upływem czasu. Ten nagrobek był także częściowo obrośnięty roślinnością. Udało się go odczyścić i zakonserwować. Z pewnością jest jedną z unikatowych perełek na naszym cmentarzu.

Z pieniędzy, jakie udało się zebrać podczas ubiegłorocznej kwesty udało się też na razie zabezpieczyć bardzo zniszczony grobowiec Mleczków, jeden z piękniejszych na cmentarzu przy ul. Rejtana.

Te odnowione nagrobki są wymiernym efektem, że warto wrzucić do puszki kwestujących na cmentarzach choćby symboliczny datek na tak szczytne dzieło.

Luk, fot. Jakub Bulzak, Józef Stec.