Nowy Sącz wpisał się w narodową akcję. Sądeczanie czytali "Przedwiośnie" [ZDJĘCI

Narodowe czytanie odbyło się w Centrum Informacji Turystycznej przy ul. Jagiellońskiej. Powieść Stefana Żeromskiego czytali m.in. Janusz Michalik, kierownik artystyczny w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym Sączu, radna Bożena Jawor, Anna Totoń, znana przewodniczka i "chodząca encyklopedia" o historii Nowego Sącza oraz mieszkańcy, w tym aktorzy Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbackiego. Każda z osób miała do przeczytania wybrany fragment powieści.

- Jest już tradycją, że w drugą sobotę września spotykamy się, aby czytać wielkie dzieła polskiej literatury - mówi Janusz Michalik, kierownik artystyczny Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu. – Sądeczanie również zagłębili się w "Przedwiośnie", tak, jak to robili i inni uczestnicy biorący udział w tej akcji nie tylko w Polsce, ale i różnych zakątkach świata. Nagłaśnialiśmy wielką powieść Stefana Żeromskiego, ostatnią zresztą, w której próbował zmierzyć się z dyskusją ogólnonarodową na temat losów II Rzeczypospolitej. Ta powieść była również przyczynkiem do burzliwych sporów, na temat tego, jaka ma być ta nasza Rzeczypospolita. Gdybyśmy się jednak zastanowili, co chciał przekazać w niej pisarz, to doszlibyśmy z pewnością do wniosku, że pewne jej wątki są aktualne i dzisiaj. Bo przecież dzisiaj w różnych środowiskach rozmawiamy nad kształtem naszej kolejnej Rzeczypospolitej.

Sądeccy organizatorzy narodowego czytania "Przedwiośnia" wybrali fragmenty powieści, w których pojawiły się wątki patriotyczne, osobiste Cezarego Baryki, romantyczne i społeczne. W tym roku do czytania zgłosiło się wiele osób reprezentujących różne środowiska związanych z kulturą, teatrem, pracownicy instytucji kulturalnych. Spotkanie urozmaicała, od czasu do czasu muzyka stanowiąca motyw przewodni filmu "Przedwiośnie" w reżyserii Filipa Bajona.

Jedną z mieszkanek, która przyszła do Centrum Informacji Turystycznej na narodowe czytanie "Przedwiośnia" była  Małgorzata Czech, aktorka Teatru Robotniczego, nauczyciel i bibliotekarz w Technikum Budowlanym w Nowym Sączu.

- Powieść Stefana Żeromskiego "Przedwiośnie" jest mi bardzo bliska sercu - mówi pani Małgorzata. - Większość młodzieży nie przepada za tą powieścią. Młodzi ludzie oceniają, że jest nudna. Ja osobiście ją uwielbiam. Dlaczego mam do niej taki szczególny sentyment? Może, dlatego, że w niektórych miejscach jest ona zbliżona do moich przeżyć.  Historia Cezarego Baryki jest unikatowa, no i te "szklane domy", o których marzymy do dzisiaj.

Powieść Stefana Żeromskiego "Przedwiośnie" jest ujęta w kanionie lektur szkolnych.

- Wypożycza ją młodzież, ale też i mieszkańcy reprezentujący starsze pokolenie sądeczan, które lubi sięgać po klasykę - przyznaje Agata Kaleta, kierownik działu informacyjno-bibliograficznego z Sądeckiej Biblioteki Publicznej w Nowym Sączu. - "Przedwiośnie" jest czytane. Czytelnicy wracają także do dorobku Kraszewskiego, Dobraczyńskiego. Żeromski też się przy wyborze lektury przewija.

Tegoroczne narodowe czytanie w Nowym Sączu zorganizowali: Urząd Miasta Nowego Sącza, Miejski Ośrodek Kultury, Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ i Sądecka Biblioteka Publiczna.

Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 r. Została zainicjowana wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2013 r. w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: "Trylogię" Henryka Sienkiewicza oraz "Lalkę" Bolesława Prusa. W 2016 r. Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie "Quo Vadis" Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim. W 2017 r. lekturą Narodowego Czytania było "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego.

Tegoroczna odsłona Narodowego Czytania odbywa się w roku 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Przedwiośnie jest ostatnią powieścią Stefana Żeromskiego, która została opublikowana w 1924 r. Pisarz dokonał w niej bilansu pierwszych lat niepodległości Polski, zwracając uwagę na entuzjazm, chęć odbudowy państwa, ale także na błędy i zaniechania. Książka stanowiła zachętę do wspólnej debaty nad kształtem II Rzeczypospolitej. Do tej pory ukazało się ok. 120 polskich i ponad 10 zagranicznych wydań "Przedwiośnia". Doczekało się też dwóch ekranizacji (1929, 2001).

*** 
Stefan Żeromski (1864-1925) – prozaik, dramaturg, publicysta i działacz społeczny, jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, był uczniem gimnazjum w Kielcach, działał w tajnych kołach młodzieżowych, pracował m. in. jako guwerner w Nałęczowie i bibliotekarz w Polskim Muzeum Narodowym w Rapperswilu. Od 1919 roku przebywał w Warszawie (pod koniec życia zamieszkał na Zamku Królewskim). W swoich utworach często piętnował niesprawiedliwość społeczną, opowiadając się za potrzebą walki z krzywdą i cierpieniem. Wiele miejsca poświęcił tematyce niepodległościowej, nawiązując dialog z tradycją polskiej literatury patriotycznej. Był również inicjatorem powstania Polskiej Akademii Literatury, a także współtwórcą (1920) i pierwszym prezesem Związku Zawodowego Literatów Polskich; w roku 1924 założył polski oddział Pen Clubu.

[email protected], Fot. IM.