Nadpopradzki Kalendarz Źródłem Aktywności

Projekt został w 100 procentach sfinansowany przez Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata
2021 – 2030. Obejmował swoimi działaniami obszar: Piwnicznej-Zdroju, Rytra i Muszyny a jego budżet wynosił 150 000 zł    

Pomysł zrodził się w głowie poetki i członkini zespołu Dolina Popradu  Wandy Łomnickiej-Dulak, która patrząc na odchodzący w niepamięć obraz życia naszych przodków, zapragnęła uratować go dla przyszłych pokoleń.  Swoimi planami „zaraziła” grupę osób, czego efektem był realizowany przez półtora roku projekt finansowany z funduszy NOWE FIO.

W ramach projektu powstały 4 filmy: Zwyczaje jesienne, Godne Święta i obyczaje zimowe, Obchody Świąt Wielkanocnych i obrzędy wiosenne oraz Obrzędy letnie o łącznym czasie emisji przekraczającym 2,5 godziny dokumentujące dawne życie mieszkańców nadpopradzkich terenów. Ujęte w ramy czterech pór roku obrazki związane z wierzeniami, zwyczajami, obyczajami i pracą gospodarską pozwolą zachować dla przyszłych pokoleń realia życia ich przodków w tym pięknym, lecz niełatwym miejscu. Filmy dostępne są na Youtube.

Na spotkaniu odbyła się również prezentacja książkowego wydania kalendarza na 2023 rok. Kalendarz nawiązuje układem i tematyką do dawnych kalendarzy, będących jednocześnie poradnikami z różnych dziedzin życia. Zawiera 52 karty tygodniowe (całość liczy 128 stron), gdzie oprócz dat z imionami patronów każdego dnia znajdują się przysłowia ludowe (i nie tylko), mądrości ludowe i przepowiednie pogodowe.

Każdy tydzień podsumowuje życiorys świętego z danego czasu. Większości dat dziennych towarzyszy kalendarz historyczny. Jest to wybór dat, począwszy od średniowiecza aż po czasy współczesne, związanych z historią gmin Muszyna, Piwniczna i Rytro.

Często dotyczą one wydarzeń miejscowych, zdarzają się jednak momenty ważne dla historii całej Polski a nawet polityki zagranicznej (np. w 1412 doliną Popradu przejeżdżał orszak króla Władysława Jagiełły z żoną Anną Cylejską i wielkim księciem litewskim Witoldem z żoną Heleną na zjazd w Starej Lubowni  z cesarzem i królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim ).

Każdej tygodniowej karcie kalendarza towarzyszy artykuł związany a to z zajęciami rolniczymi, to znów z wierzeniami, zwyczajami i obyczajami lub etnografią regionu. A wszystko to okraszone pięknymi fotografiami, grafiką i wierszami miejscowych poetek.

Oprócz książkowego kalendarza cały rok począwszy od 1 stycznia 2022 r. na profilu Facebook Stowarzyszenia Górali Nadpopradzkich, ukazywał się stale aktualizowany Kalendarz Nadpopradzki w formie cyfrowej. Publikacja tego kalendarza dobiegła końca 31 grudnia 2022 r.

Na podsumowanie kilka danych statystycznych:
- W ramach zadania została stworzona baza 200 archiwalnych zdjęć obrazujących codzienne życie na wsi.
- Przeprowadzono 20 godzin wywiadów z seniorami, uzupełniających wiadomości na podstawie których został napisany scenariusz filmowy.
- Zostało zorganizowanych 16 plenerów filmowych w 12 różnych gospodarstwach, usytuowanych często wysoko w górach.
- Z plenerów powstało ok 64 godzin materiału filmowego oraz 30 000 zdjęć.
- We wszystkich nagraniach wzięło udział ok 100 osób.
- Zostały zmontowane 4 zwiastuny oraz 4 odcinkowy film obrazujący codzienne życie na wsi zgodnie z porami roku. Łączna długość odcinków to 148 minut gotowego materiału.
- Wybieranie scen oraz montaż każdego z odcinków trwały ok 3 miesiące. Praca nad 148-minutowym materiałem filmowym zajęła reżyserowi oraz montażyście cały rok.
- Opublikowane 4 filmy miały w sumie 18 538 wyświetleń. Dotarły do obiorców również zagranicznych, z Danii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Holandii, Austrii i Słowacji. Głównymi odbiorcami były osoby między 35 a 44 rokiem życia z 10 procentową przewagą kobiet.
- Zasięg wcześniej opisanego kalendarza internetowego wahał się między 300 a 1300 wyświetleń.      

Przy realizacji projektu współpracowali:
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury im. Danuty Szaflarskiej w Piwnicznej-Zdroju
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piwnicznej-Zdroju
Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu
Towarzystwo Miłośników Piwnicznej w Piwnicznej-Zdroju
Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, Skansen i Miasteczko Galicyjskie

(Maria Broniszewska-Jarząb, Izabela Kulig)