Jak wytłumaczyć dziecku samobójstwo matki lub ojca? Pytamy psychologa

Nie dalej jak dwa dni temu zdesperowany mężczyzna skoczył z mostu. Na szczęście jego próba samobójcza okazała się nieudana, jednak takich przypadków na Sądecczyźnie jest znacznie więcej. Jak okazać wsparcie, gdy członek rodziny bliskiej nam osoby odebrał sobie życie?

W Nowym Sączu i na terenie powiatu nowosądeckiego co roku odnotowuje się liczne przypadki samobójstw. Co zrobić, aby uniknąć ostateczności? Jak nie dopuścić do tego, by nasi bliscy targnęli się swe życie? Po czym poznać, że zmierzają do kresu swego życia i co ich do tego popycha? Odpowiedzi na te pytania szukamy w cyklu materiałów "Nie odwracaj wzroku, reaguj" publikowanych na łamach „Sądeczanina” .

Dziś rozmawiamy z naszym ekspertem – psychologiem Magdaleną Wajdą, dyrektorem Instytutu Diagnostyki, Opiniodawstwa i Pomocy Psychologicznej WSB-NLU, o tym, jak wspierać dzieci po samobójstwie bliskiej osoby. - Świadomość popełnienia samobójstwa przez bliską osobę wywołuje mieszaninę różnych uczuć. Najbardziej dominujące mogą być poczucie winy oraz próba wzięcia odpowiedzialności za to, co się stało - wyjaśnia psycholog.

- Często, obok przejmującego poczucia straty, pojawiają się także wstyd i upokorzenie, związane z tragicznym odejściem bliskiej osoby. Śmierć samobójcza od zawsze była społecznie cenzurowana. Zwykle rodzina traci prywatność przeżywanej straty – informacja o tragedii najczęściej staje się wiadomością publiczną w społeczności lokalnej. Piszą o niej media, rozmawiają sąsiedzi i uczniowie w szkole. To wszystko utrudnia proces niełatwej żałoby.

Ważne, aby nie ukrywać przed dziećmi tego, co się stało. Lepiej, aby dowiedziały się prawdy od nas, niż z lokalnych portali informacyjnych czy od kolegów z klasy. Ale jak wyjaśnić dziecku, dlaczego jego brat, ojciec lub matka popełnili samobójstwo? - Można odwołać się do obrazu choroby duszy, która spowodowała tragiczne wydarzenie, bądź wskazać na brak sił do zniesienia ciężaru doświadczeń życiowych – radzi psycholog.

Czytaj też: Życie rodziców po samobójstwie dziecka: nic już nie będzie takie samo

- Bardzo ważne jest, by odpowiadać na wszystkie pytania dziecka. Tym, co może mu pomóc w zmaganiu się z własną, tak skomplikowaną żałobą, jest znalezienie osoby, która będzie mogła go wysłuchiwać, bez osądzania i zaprzeczania jego uczuciom. Jeśli nie potrafisz przeprowadzić takiej rozmowy z powodu własnych emocji, postaraj się skontaktować z kimś zaufanym z rodziny lub przyjaciół albo skorzystać z pomocy psychologa, pedagoga, pracownika socjalnego lub duchownego. Rozmowy z dzieckiem o śmierci czy o tęsknocie za zmarłym z reguły są bardzo trudne. Także dlatego, że w naszej kulturze jest to często temat tabu. Jednak ukrywając prawdę przed dzieckiem możesz wywołać jedynie zamieszanie w jego myśleniu.

Przykładowo, mówiąc: "taty już z nami nie ma" dziecko może myśleć, że ojciec się zgubił albo odszedł. Może czekać na to, aż wróci albo w nieskończoność zastanawiać się, dokąd poszedł, gdzie jest, kiedy wróci i dlaczego go zostawił. Może nawet pomyśleć: "nie pożegnał się przed wyjazdem, więc może był na mnie zły?" Mówiąc "mama umarła, ponieważ była chora" dziecko może odnieść wrażenie, że jak ono zachoruje, to również umrze. "Twój brat odszedł, Pan Bóg zabrał go do siebie, bo był niewinny i bez grzechu" - w takiej sytuacji w dziecku może obudzić się obawa, że jest strasznym grzesznikiem, ponieważ samo nie umarło.

Zobacz także: Za którym razem samobójstwo się udaje? Oto 10 najgorszych mitów o samobójstwach

Co robić? - Trudno podać jednoznaczną receptę na właściwą rozmowę z dzieckiem przeżywającym stratę bliskiej osoby. Często jednak pocieszamy dzieci, mówiąc: "wszystko będzie dobrze, wszystko wróci do normy, jutro poczujesz się lepiej", "tak widocznie musiało być, ale co cię nie zabije, to cię wzmocni, musisz być teraz silny, czas leczy rany", "wiem co czujesz, ale już czas przestać płakać i użalać się nad sobą, życie toczy się dalej, przestań myśleć o przeszłości, to nic nie da".

Słuchając takich zdań dziecko odczuwa dyskomfort. W ten sposób jedynie dajemy mu do zrozumienia, aby nie czuło tego, co czuje, nie mówiło tego, co myśli, a ponieważ jesteśmy bezradni i nie wiemy jak mu pomóc, najlepiej zmieńmy temat. Dlatego w okresie żałoby najważniejsze jest zapewnienie dziecku możliwości swobodnej rozmowy, akceptacji (a nie negowania) jego emocji i poczucia bezpieczeństwa.

Jak pomóc dziecku dotkniętemu żałobą w wyniku samobójstwa bliskiej osoby? Czy po takiej tragedii da się żyć tak, jak dotychczas? O tym napiszemy już wkrótce.

Tekst powstał dzięki współpracy z Google News Initiative