V Watra Archeologiczna: Góra Zyndrama w Maszkowicach odkrywa nowe tajemnice

Góra Zyndrama w Maszkowicach od wielu sezonów przyciąga archeologów i studentów archeologii, jak żadna inna w okolicy. Ten weekend należy do pasjonatów historii i archeologii za sprawą piątej edycji Sądeckiej Watry Archeologicznej. Dzisiaj mieli oni okazję zobaczyć te wszystkie wyjątkowe stanowiska.

Góra Zyndrama - niepozorna, podobna do wielu wzniesień rozsianych po całej Sądecczyźnie. Kto tak sądzi, jest w błędzie. Obrosłe trawą miejsce skrywało przez wiele wieków między innymi pozostałości kamiennej fortecy z czasów, kiedy w starożytnym Babilonie rządził Hammurabi. Zespół Archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego organizuje w tym miejscu kolejną już edycję Sądeckiej Watry Archeologicznej.

Góra Zyndrama w Maszkowicach od wieków kojarzyła się miejscowej ludności ze słynnym rycerzem spod Grunwaldu. Na przekór legendzie, kolejne lata archeologicznych badań przynosiły coraz bardziej sensacyjne odkrycia. Jednak ich skala nie sięgała tylko do średniowiecza, lecz kilka tysięcy lat wstecz. Aż do czasów Hammurabiego i świetności starożytnego Egiptu. 

Pierwszych odkryć w tym miejscu badacze dokonali w sierpniu 2015 roku. Natrafili wówczas na fragment skrywanych dotąd kamiennych fortyfikacji. Dla nich było to coś niewiarygodnego, co sprawiło naprawdę duże zaskoczenie.

Dzisiaj na Górze Zyndrama w Maszkowicach, w ramach V Sądeckiej Watry Archeologicznej, każdy mógł na własne oczy zobaczyć dotychczasowe, wielosezonowe efekty pracy naukowców i studentów archeologii i posłuchać opowieści o życiu ludzi sprzed tysięcy lat. Można było dowiedzieć się o najnowszych odkryciach dotyczących prehistorycznych osad i ludów je zamieszkujących.

Pod przewodnictwem prof. Marcina S. Przybyły prowadzącego badania terenowe na grodzisku już od kilku lat, uczestnicy wydarzenia zaznajomili się z historią wykopalisk i warunkami życia w prehistorycznej osadzie, ale także dowiedzieli się wielu interesujących rzeczy, które przyniosły najnowsze odkrycia.

- W ostatnim sezonie w 2020 rok udało się nam zakończyć prace w północno-zachodniej części stanowiska – mówi prof. Marcin S. Przybyła. – Tam zdołaliśmy odsłonić pozostałości kamiennej architektury sprzed ponad 3,5 tysiąca lat. W tym sezonie, który właśnie się rozpoczął, chcemy przede wszystkim skupić się na rozpoznaniu reliktów na osiedlu, które istniało tutaj we wczesnej epoce żelaza. Badania zaczęły się w tym tygodniu.

Prof. Przybyła zaznacza, że prace nie są jeszcze zaawansowane. Jednak, choć badania trwają dopiero od kilku dni, to w północnej części tego stanowiska udało się już odsłonić fragment wału kamienno-ziemnego datowanego na czasy p.n.e., natomiast w południowej części tego stanowiska zostały odsłonięte relikty zabudowy mniej więcej z tego samego okresu.

Profesor Przybyła zaznacza, że wyjątkowość Góry Zyndrama polega na tym, że w tej części Europy udało się odkryć pozostałości kamiennych fortyfikacji z XVIII wieku p. n. e. - Jest to coś unikatowego. Takich budowli, tak zaawansowanych i z takiego surowca próżno szukać w Europie poza basenem Morza Śródziemnego – dodaje nasz rozmówca.

Profesor Marcin S. Przybyła pracujący ze studentami z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie liczy na to, że i tym razem uda się odkryć coś fascynującego. Z tym miejscem duże nadzieje wiąże także gmina Łącko, na terenie której znajduje się Góra Zyndram. Również sami badacze angażują się, aby jak najwięcej osób odwiedziło to niezwykłe miejsce.

- O ile mi wiadomo gmina prowadzi działania w kierunku stworzenia w tym miejscu bardziej sformalizowanego rezerwatu archeologicznego – dodał szef wykopalisk na Górze Zyndrama.

- Przyjechałem tutaj, bo bardzo zaciekawił mnie program tej atrakcji – powiedział Sądeczaninowi Tadeusz Czubek, przewodnik, przewodniczący komisji krajoznawczej PTTK Oddział „Beskid” Nowy Sącz. - Jestem przewodnikiem. Nigdy tutaj nie byłem. Dzisiaj dowiedziałem się bardzo dużo interesujących rzeczy nie tylko o Górze Zyndrama, ale także o Naszacowicach. Byłem zszokowany, że to grodzisko było takie duże.

Uczestniczy V Watry Archeologicznej mogli także zobaczyć archeologiczne znaleziska z poprzednich sezonów archeologicznych i wziąć udział w konferencji naukowej wpisującej się w temat tego archeologicznego wydarzenia. Konferencja odbyła się sali widowiskowo-sportowej w Łącku.

Przypomnijmy również, że prof. Marcin Przybyła z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie napisał i wydał rewelacyjną książkę o wykopaliskach na Górze Zyndrama w Maszkowicach pt. "Przeszłość, pamięć i dziwne ruiny. Archeologiczne odkrycia na Górze Zyndrama w Maszkowicach". To na jej kartach opisał bardzo przystępnym i zrozumiałym językiem to, co przez wieki skrywało to miejsce i, co stało się archeologicznym fenomenem.

Marcin Przybyła został również laureatem w tegorocznym VII konkursie o nagrodę im. Ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii "Książka o Sądecczyźnie". JutroW niedzielę 8 sierpnia można będzie zwiedzać dwa stanowiska archeologiczne – od godz. 10 do 12.30 stanowisko w Zabrzeży, a od godz. 14 do 16 na Górze Zyndrama w Maszkowicach.

[email protected], film i fot. Iga Michalec.