Zaloguj się
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o smogu. Kilka sposobów na walkę z trucicielem
W skład smogu wchodzą szkodliwe substancje chemiczne, takie jak pyły zawieszone, wodorotlenki, tlenki azotu i siarki. Do najgroźniejszych substancji zaliczane są pyły zawieszone (PM10 i PM 2,5), benzo(a)piren oraz tlenki azotu. Źródłem pochodzenia tych substancji jest działalność człowieka, a główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza tymi substancjami jest tzw. niska emisja. W prostych słowach, niska emisja to wszelkie spaliny przedostające się do powietrza na niskiej wysokości. Przyjęło się, że termin ten dotyczy wszelkich kominów o wysokości poniżej 40 m, jednak większość spalin odpowiedzialnych za niską emisję uwalniana jest na wysokości do 20 m.
Wysokość, na której spaliny uwalniane są do atmosfery jest kluczowa ze względu na opisaną powyżej inwersję temperaturową, bowiem 40 m jest dolną granicą dla tego zjawiska. Przyczyną niskiej emisji jest nieefektywne spalanie paliw (węgla, drewna, oleju), a często także śmieci w indywidualnych piecach i lokalnych kotłowniach – tutaj powstają głównie bezno(a)piren (86 proc. całkowitej emisji tego związku) oraz pyły PM10 i PM2,5 (niemal 50 proc. całkowitej emisji każdego z nich). Kolejnym czynnikiem jest transport drogowy.
Jak wskazują dane Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska – największym wytwórcą szkodliwych substancji są indywidualne źródła ciepła. Zatem najlepszym sposobem na likwidację niskiej emisji i smogu w miastach jest ograniczenie zanieczyszczeń pochodzących z przydomowych palenisk w centrach miast.
Główne źródła powstawania pyłów zawieszonych PM10, PM2,5 oraz bezno(a)pirenu w Polsce:
Oprócz niskiej istnieje także wysoka emisja, czy wszelkie zanieczyszczenia emitowane na wysokości powyżej 40 m. Są to zazwyczaj kominy zakładów przemysłowych, w tym także ciepłowni i elektrociepłowni. Na problem związany z tym rodzajem zanieczyszczenia od wielu lat zwracano największą uwagę. Istnieje też szereg norm środowiskowych, także tych narzuconych przez UE, które muszą być w takich źródłach emisji spełniane. To właśnie dzięki tym wszystkim działaniom zanieczyszczenia przemysłowe nie stanowią obecnie większego problemu.
Długotrwała styczność ze smogiem wpływa na zdrowie oraz jakość życia człowieka. Smog jest przyczyną wielu groźnych schorzeń człowieka m.in.: chorób układu oddechowego (w tym raka płuc, astmy, alergii oddechowych, infekcji, stanu zapalnego dróg oddechowych, zatorowości płucnej), chorób układu krążenia (np. nadciśnienia tętniczego, chorób niedokrwienia serca, zawału serca, udaru mózgu), jak również chorób onkologicznych. Smog może powodować również osłabienie odporności organizmu człowieka z charakterystycznymi objawami podrażnienia śluzówki, utrzymujących się stanów zapalnych wywołujących kaszel, katar, podrażnienie gardła. Poza tym smog przyczynia się także do powstawania kwaśnych deszczy, które również działają niekorzystnie na wszelkie organizmy żywe, stan środowiska naturalnego, a nawet istniejącą zabudowę. Skutki zanieczyszczenia powietrza odczuwamy również pośrednio, poprzez spożywanie skażonego mięsa zwierząt, czy roślin, które wzrastały w warunkach skażenia środowiska. Toksyczność czynników chemicznych znajdujących się w powietrzu oddziałują bowiem nie tylko na ludzi lecz także zwierzęta oraz rośliny.
Jak walczyć ze smogiem:
- Edukacja - to pierwszy etap walki. Świadomość co to jest smog i co możemy sami zrobić aby przyczynić się do poprawy jakości powietrza będzie ważnym etapem w naszej świadomości dotyczącej ochrony środowiska. Jeśli zmienimy nasze złe nawyki odnoszące się do spalania odpadów (śmieci), kupna złej jakości paliwa, którego używamy paląc w piecu w okresie grzewczym możemy przysłużyć do zmniejszenia emisji trujących substancji w atmosferze. To od nas samych zależy czym będziemy oddychać i w jakim środowisku żyć.
- Wymiana pieców – pozwoli w dużej mierze wyeliminować trujące substancje z atmosfery. W chwili obecnej najbardziej popularnym programem pomocowym dla tych, którzy chcą ograniczyć koszty wymiany pieca węglowego jest Program Czyste Powietrze z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz ulga termomodernizacyjna przysługująca podatnikowi, który jest właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego. (Jeśli korzystasz z pieca, sprawdź jego stan, nie pal śmieci, pal drewnem sezonowanym, rozpalanie pieca zaczynaj od góry).
- Termomodernizacja budynków - odpowiednio ocieplony budynek jest ważnym elementem w walce ze smogiem. Docieplenie ścian, fundamentów, stropów, poddaszy, wymiana starej stolarki okiennej i drzwiowej na nową posiadającą właściwy współczynnik przenikania ciepła i przepuszczalności energii cieplnej przyczyni się do ochrony środowiska ale także skutkować będzie obniżeniem kosztów zużycia paliwa używanego do ogrzania naszych domów oraz ciepłej wody użytkowej.
- Odnawialne źródła energii - są naszą przyszłością. Ich wykorzystanie pomoże zlikwidować smog nie tylko w naszej gminie, województwie ale też w Polsce. Połączenie nowoczesnego pieca z wykorzystaniem energii słonecznej, wiatrowej lub pomp ciepła pozwala znacznie ograniczyć koszty eksploatacji w gospodarstwach domowych.
- Transport publiczny – jeśli możesz wybierz jeden dzień w tygodniu i przesiądź się do komunikacji publicznej. Jeśli jesteś właścicielem samochodu - sprawdź stan techniczny swojego auta. Tak też możesz pomóc środowisku, walcząc ze skutkami smogu.
(Joanna Dubij - ISW, fot. archiwum Sądeczanina)
