Próbowałeś ich nie raz, uwielbia je cały świat. Produkowane są całkiem niedaleko

Początki legendarnej marki słodyczy, tak lubianej przez kolejne pokolenia Czechów i Słowaków, sięgają roku 1840. Wszystko rozpoczęło się w rodzinie Kašpara Melichara Baltazara Fiedora oraz jego żony Amálii, którzy założyli w mieście Opava małą rodzinną firmę, zajmującą się produkcją cienkich wafli zwanych opłatkami. Ale zacznijmy od początku.

Fiedor, z wykształcenia sukiennik, urodził się w 1811 roku w Morawskiej Ostrawie. Jego żona Amália, z którą ożenił się w 1938 roku, pochodziła z rodziny piekarzy o nazwisku Schwarz. Konkurencja wśród sukienników w mieście Opava, gdzie mieszkało młode małżeństwo, była tak duża, że trudno było utrzymać rodzinę jedynie z wynagrodzenia męża. W związku z tym Amália, aby wspomóc rodzinny budżet, w 1840 roku zaczęła wypiekać cukrowe opłatki, które sprzedawała spacerowiczom.

Produkcja słodkich wafli początkowo była nieco prymitywna, ponieważ wypiekano je w specjalnej formie, umieszczonej za pomocą szczypiec nad otwartym ogniem. Inicjatywa żony z czasem zaczęła przynosić coraz większy dochód, tak więc Kašpar ostatecznie porzucił swój wyuczony zawód i poświęcił się produkcji opłatków.

Kašpar zmarł w 1879 roku w wieku 68 lat na udar mózgu, osierociwszy żonę i czworo dzieci. Po jego śmierci firmę przejęła żona Amália wraz z córką Marią. Od 1887 roku rodzinną tradycję piekarską kontynuował najmłodszy syn Theodor (z zawodu introligator) wraz ze swoją żoną Marią.

Po niespodziewanej śmierci Theodora, spowodowanej niewydolnością nerek, firmę przejęła w 1887 jego żona Maria, która zmodernizowała przedsiębiorstwo na tyle, że stało się ono wówczas najważniejszą tego typu firmą na Śląsku.

W 1901 roku produkcję przeniesiono do większej fabryki mieszczącej się przy ulicy Olomoucká w Opawie. Zakup nowoczesnego wyposażenia hal fabrycznych pozwolił na znaczne zwiększenie produkcji i rozszerzenie zasięgu firmy na Węgry, Galicję, Austrię oraz cały Śląsk. Po śmierci Marii w 1917 roku właścicielem firmy zostaje jeden z jej trzech synów Oskar, który odnowił produkcję wstrzymaną z powodu wojny aż do 1919 roku.

Na przełomie lat 1925/26 zostaje założona spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pod nazwą Theodor Fiedor GmbH. Właścicielką firmy została wówczas żona Oskara, Christina. Oskar objął funkcję dyrektora, a jego brat Theodor został dyrektorem operacyjnym.

Firma doskonale prosperowała, o czym świadczy m.in. fakt, że oprócz produkcji w mieście Opava otwarte są nowe oddziały: w Pradze, Wiedniu i Budapeszcie. Poszerzono asortyment wyrobów cukierniczych, a przy ich produkcji zatrudnionych było wówczas 450 pracowników. Kryzys ekonomiczny w 1934 roku spowodował, że firma zajęła się produkcją czekolady i cukierków czekoladowych. Rok 1945 przyniósł nie tylko upragniony koniec wojny, ale również koniec rodu Fiedor w Czechosłowacji. Wszyscy członkowie rodziny zadeklarowali narodowość niemiecką, tak więc latem 1946 zostali wysiedleni do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.

W październiku 1947 r. przedsiębiorstwo zostało znacjonalizowane. Weszło wówczas w skład państwowej spółki Československé čokoládovny (Czechosłowackie Fabryki Czekolady), a następnie w 1948 r. zostało włączone do państwowego przedsiębiorstwa Slezský průmysl jemného pečiva v Opavě (Śląski Przemysł Wypieków w Opawie), które skupiało siedem lokalnych firm.

Firma Theodor Fiedor GmbH przestała ostatecznie istnieć pod starą nazwą w 1951 roku, kiedy to została usunięta z Rejestru Handlowego. Pod nową marką Opavia weszła w 1958 roku w skład państwowej firmy Průmysl Trvanlivého Pečiva Praha (Przemysł Trwałych Wyrobów Cukierniczych Praga).

Wielki pożar w 1963 roku zniszczył aż trzy piętra fabryki na tyle poważnie, że zastanawiano się nad zakończeniem produkcji. Wieloletnia tradycja produkcji oraz popularność wyrobów Opavii zdecydowały jednak o tym, że wznowiono proces produkcji.

W latach 1968-1980 dokonano gruntowną przebudowy firmy, co umożliwiło modernizację i automatyzację procesów produkcyjnych. Opavia stała się dzięki temu największym producentem trwałego pieczywa i wyrobów cukierniczych w ówczesnej Czechosłowacji.

Rok 1991 przyniósł proces prywatyzacji państwowej firmy Čokoládovny, której częścią jest zakład Opavia. Firma zostaje przekształcona w spółkę akcyjną z udziałem międzynarodowych firm Danone Group i Nestlé.

W latach późniejszych produkcja wyrobów sygnowanych marką Opavia została przeniesiona do nowo wybudowanej fabryki Opava – Vávrovice. Firma została przejęta w 2012 roku przez międzynarodowy koncern Mondelēz International. Obecnie produkcja odbywa się w trzech fabrykach rozsianych po Czechach, a konkretnie w miastach: Opava, Lovosice oraz Mariánské Lázně. Większość wyrobów pochodzi z Czech, ale część produkowana jest również w zagranicznych fabrykach.

Firma Mondelēz w 2018 roku zainwestowała w budowę nowej hali produkcyjnej i modernizację maszyn ponad cztery miliardy czeskich koron (około 763 milionów złotych). Dzięki temu Opavia stała się największym ówczesnym producentem ciastek w Europie, z zatrudnieniem na poziomie 1000 pracowników. Wyroby Opavii sprzedawane są w ponad 20 państwach Europy, ale również w USA, Australii oraz Arabii Saudyjskiej.

Najbardziej znanym produktem wytwarzanym przez koncern są ciastka Oreo. Codziennie taśmę produkcyjną opuszcza ok. miliona sztuk Oreo. Dziś rodzinę Fiedor przypomina już tylko znany i lubiany wśród Czechów i Słowaków, oblany czekoladą wafelek o zaokrąglonym kształcie - Fidorka.

Innymi znanymi produktami są: Zlaté - Polomáčené, Club, Věnečky, Oplatky, Esíčka, Derby, Koka, Ovesné, Disko, Bochánky, Florenta, Kolečka oraz Spekulky. (Martin Barčík, fot. Pixabay)