Najwyższa Izba Kontroli wzięła pod lupę spółki z udziałem miast

Kontrole spółek komunalnych z czterech miast województwa lubelskiego wykazały szereg nieprawidłowości związanych z ich działalnością. W Białej Podlaskiej, Chełmie, Lublinie oraz Puławach sprawdzono, czy przedsiębiorstwa podległe urzędom wywiązują się z stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych.

Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie wskazała, że większość podmiotów prowadziła także działalność wykraczającą poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej. Zastrzeżenia wobec osób zarządzających w stolicy województwa dotyczyły przychodów z tytułu przewozów okazjonalnych, usług holowania i serwisu ogumienia, świadczonych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, jak również uzyskanych z usług gastronomicznych przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Bystrzyca.

W MPK Lublin kontrolerzy NIK wytknęli też udzielnie pożyczki w wysokości 256 tysięcy zł dla innej spółki miasta. Miejski Zakład Komunikacyjny w Białej Podlaskiej wzbudził wątpliwości wykonywaniem usług konserwacji i naprawy pojazdów oraz sprzedażą paliw. Wykonywanie robót budowlanych poza obszarem gminy, ale również sprzedaż materiałów budowlanych, betonu i asfaltu stwierdzono w przypadku Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych w Chełmie. Nieruchomości Puławskie zajmowały się z kolei zarządzaniem nieruchomościami na zlecenie, usługami nadzoru oraz robót budowlanych na rzecz innych podmiotów niż gmina lub jej jednostki organizacyjne. Tego rodzaju aktywność we wskazanych obszarach mogła wywierać negatywny wpływ na warunki konkurencji na rynku lokalnym.

Na uwagę zasługuje fakt, że działalność większości spółek z udziałem miast objętych kontrolą została określona jako nierentowna. W przypadku samego tylko Lublina straty sięgnęły 168 milionów złotych. Bialskie Wodociągi i Kanalizacja w Białej Podlaskiej to jedyne przedsiębiorstwo, które spośród ośmiu skontrolowanych podmiotów może pochwalić się spełnianiem zasady samofinansowania, jednak jego zysk ulegał istotnemu spadkowi. Najwyższa Izba Kontroli przyczyn takiego obrotu spraw upatruje w większej dynamice wzrostu kosztów działalności niż osiąganych przychodów.

Zwrócono również uwagę na nieegzekwowanie od miast należnych rekompensat z tytułu realizacji usług publicznych oraz niewystarczające ich finansowanie. Specyfika świadczonych usług, przy niedostatecznym dofinansowaniu ze strony lokalnych władz, przełożyła się na straty związane z podejmowanymi przedsięwzięciami, a brak planów naprawczych lub nieskuteczna ich realizacja miały odzwierciedlenie w finansowych konsekwencjach. Warto jednak podkreślić, że działalność pięciu z nich wykraczająca poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej, nałożone przez ustawę o gospodarce komunalnej, przyniosła wymienionym podmiotom przychody sięgające 17 milionów złotych.

Najwyższa Izba Kontroli w ramach przeprowadzanych czynności zbadała w spółkach 101 umów. Przedsiębiorstwo komunalne, zgodnie z powierzonymi im zadaniami, koncentrowały się na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców. W ustawie zapisano, że działalność gospodarcza spółek komunalnych powinna być prowadzona na zasadach gwarantujących zachowanie uczciwej i wolnej konkurencji oraz przestrzeganie zasad równego traktowania, przejrzystości i proporcjonalności.

Prawo zamówień publicznych zostało naruszone przy zawieraniu 12 umów, w tym 9 umów zostało zawartych z jego pominięciem. Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych w Chełmie nie udzieliło w latach 2016-2019 żadnego zamówienia publicznego, którego wartość szacunkowa przekraczała równowartość 30 tysięcy euro, wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy. Łączna wartość skontrolowanych zamówień publicznych udzielonych w tym okresie przez spółkę z całkowitym pominięciem jej stosowania wynosiła ponad 7 milionów zł. (Karol Piszczek, fot. Pixabay)