Zaparcia u dzieci: kiedy trzeba iść do lekarza

Dziecko w zależności od wieku ma stały cykl wypróżniania. W przypadku noworodków oddawanie półpłynnego stolca powinno pojawiać się po każdym karmieniu. Po upływie kilku tygodni częstotliwość ta zmniejsza się do 2 – 3 razy dziennie. Kilkulatek powinien wypróżniać się codziennie, albo przynajmniej co drugi dzień. Dłuższe odstępy sygnalizują zaburzenia wypróżniania. Czy jednak zawsze jest to powodem do niepokoju? Zaparcia są dosyć powszechną dolegliwością wieku dziecięcego. Ich przyczyny mogą być różne, a samo zaparcie często ustępuje po kilku dniach. Nie należy, zatem od razu wpadać w panikę, ale na pewno należy dziecko obserwować.

Częste i uporczywe zaparcia u dziecka – jakie objawy dają

Zaparcie, często określane przez rodziców jako zatwardzenie wywołuje u dzieci bóle i skurcze jelit. Skurcze i bóle brzucha często są przyczyną płaczu, dyskomfortu i braku apetytu. Problem z oddaniem stolca jest wynikiem upośledzenia pracy jelit (utrudnionym pasażem jelitowym).

Objawem zatwardzenia u niemowlaka i małego dziecka jest nie tylko rzadkie oddawanie stolca, ale przede wszystkim pojawienie się trudności i bólu podczas robienia kupy. Należy zwrócić także uwagę na konsystencję stolca. Twarda kupka u niemowlaka, płacz, ból brzucha i wzdęte jelita mogą oznaczać zatwardzenie. Niemowlaki mają zatwardzenie, gdy stolec jest suchy i kruchy, lub gdy przypomina grudki. Maluch spędza nienaturalnie dużo czasu w toalecie. Odczuwa ból i lęk przed defekacją. Mogą pojawić się niewielkie plamy krwi i na papierze toaletowym. Twardy i zbity stolec może w niewielkim stopniu uszkodzi delikatną śluzówkę w okolicy odbytu.

Niektóre dzieci muszą skorzystać z nocnika lub chodzą samodzielnie do toalety tylko raz lub dwa razy w tygodniu, podczas gdy inne korzystają z toalety codziennie. Jeżeli taki rytm wypróżnień utrzymuje się od dłuższego czasu i nie towarzyszy mu ból przy robieniu kupy, a stolec nie jest twardy, nie ma powodów do obaw. Długotrwałe i uporczywe zatwardzenie u dziecka pomimo zmiany diety i podjętych prób leczenia domowymi sposobami powinno być zgłoszone pediatrze.

Zaparcie u dziecka można również rozpoznać po tym, że maluch wstrzymuje się z pójściem toalety, krzyżuje nóżki, biega, płacze, odmawia siadania na toalecie obawiając się bólu. Typowe jest narzekanie na ból brzucha, podbrzusza i brudzenie bielizny.

Przyczyny zaparć u dzieci

Przyczyn zaparć u dzieci może być wiele. Jeśli Twoje dziecko ma zaparcia, z którymi nie radzicie sobie od dłuższego czasu, warto zasięgnąć porady lekarza. Zaparcia u dzieci mogą być spowodowane:

• nieprawidłową budową przewodu pokarmowego
• chorobami jelit – np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenia jelita grubego, przepukliny, kiła, gruźlica, zrosty pooperacyjne, guzy jelita cienkiego lub grubego;
• chorobami tkanki łącznej - twardzina układowa, toczeń;
• chorobami nerwowo‑mięśniowymi – m.in. mózgowym porażeniem dziecięcym, stwardnieniem rozsianym, chorobą Parkinsona i in.
• niedoczynnością tarczycy, hiperkalcemią, hipokaliemią, celiakią, mukowiscydozą, cukrzycą i inne chorobami metabolicznymi;
• przewlekłym przetrzymywaniem stolca – na przykład w wyniku pośpiechu, niechęci do przerwania zabawy, strachu po poprzednim bolesnym oddaniu stolca;
• zbyt małą ilością błonnika pokarmowego i płynów w diecie dziecka;
• siedzącym trybem życia;
• zaburzeniami psychicznymi, np. depresja, jadłowstręt psychiczny;
• przyjmowanie niektórych leków, np. preparaty żelaza, sympatykomimetyki, leki antycholinergiczne, opioidy, leki psychotropowe, fenobarbital, przedawkowanie witaminy D.

Jak pozbyć się zaparć u dziecka?

Jest kilka sposobów na to, aby pozbyć się zaparć u dziecka. Niektóre z nich warto stosować na co dzień, by zwyczajnie zapobiec problemom z wypróżnianiem. Najlepszym sposobem jest prawidłowa, zbilansowana dieta. Zaleca się wprowadzenie do jadłospisu składników bogatych w błonnik. Warto podawać dziecku przede wszystkim surowe owoce i warzywa. Oprócz tego świetne będą produkty pełnoziarniste oraz otręby, jogurty, rosół, a także kompoty z suszonych owoców (najlepiej śliwek). Z kolei w trakcie zaparć powinniśmy unikać podawania dziecku bananów, ryżu, jasnych makaronów, kaszy manny, białego pieczywa, kakao oraz czekolady. Do diety należy dołączyć też wodę i wykluczyć napoje słodzone.

Nieodzownym elementem codziennego planu dnia malucha powinna być aktywność fizyczna. Regularna dawka ruchu i świeżego powietrza jest bardzo ważna dla rozwoju dziecka, a podczas zaparć okazuje się szczególnie istotna. Aby się ich szybko pozbyć, warto zadbać o systematyczne zajęcia ruchowe dla swojej pociechy. Niestety, wiele dzieci zażywa za mało ruchu, a przecież świetnie wpływa on na perystaltykę jelit. Mogą to być zabawy na placu zabaw, spacery, gry zespołowe itp. Każda aktywność będzie na wagę złota.

Co zrobić, gdy zaparcia się utrzymują?

Jeżeli problem zaparć u dziecka utrzymuje się, a nawet nasila pomimo zastosowania powyższych wskazówek, konieczna będzie wizyta u lekarza, który wprowadzi odpowiednie leczenie. Leki przepisywane na zaparcia mają za zadanie zmiękczyć stolec i sprawić, że jego oddanie będzie bezbolesne. Dzięki temu dziecko nie będzie już łączyło wypróżniania z czymś nieprzyjemnym.

Kuracja jest długotrwała i może potrwać nawet do miesiąca. Jej celem jest skuteczne uregulowanie procesu wypróżniania, dlatego leków nie wolno odstawiać, kiedy dziecko zacznie oddawać stolec. W trakcie leczenia również bańka odbytnicy musi powrócić do pierwotnego kształtu, co może trochę potrwać. Lekarz z czasem będzie zmniejszał dawki lekarstw, aż w końcu zdecyduje się na zakończenie leczenia.

Zobacz też: Zawroty głowy – przyczyny, diagnostyka, leczenie

Choć zaparcia wydają się niegroźną dolegliwością, u dzieci mogą powodować duży dyskomfort i wiele nieprzyjemnych problemów. Nie powinniśmy bagatelizować pierwszych problemów, ponieważ im szybciej uda nam się dostrzec dolegliwości naszego dziecka, tym szybciej się z nimi uporamy.

[email protected],  fot. Freepik