Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
22/09/2022 - 20:55

Wrzody żołądka - poznaj najczęstsze objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Wrzody żołądka występują u około 10% osób i są uznawane za jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Jako główne przyczyny wrzodów często uznaje się nieprawidłowy sposób odżywiania się czy permanentny stres. Jednak najistotniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój choroby wrzodowej jest gram ujemna bakteria Helicobacter pylori. Czym zatem są wrzody żołądka? Jakie są objawy choroby wrzodowej? Jak leczyć wrzody żołądka?

Choroba wrzodowa jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń układu pokarmowego. Na wrzody żołądka lub dwunastnicy cierpi co dziesiąty Polak. Większość z nich to pacjenci młodzi i w średnim wieku, zwykle pracujący, ale zdarza się także, że choroba atakuje nastolatków i dzieci. Mężczyźni ponad dwukrotnie częściej niż kobiety chorują na wrzody dwunastnicy. W przypadku wrzodów żołądka nie ma takie zróżnicowania.

Wrzód żołądka jest ubytkiem ściany żołądka, dotykającym zarówno błony mięśniowej i śluzowej, jak i tkanki podśluzowej. Początkowo dochodzi jedynie do tzw. nadżerki, czyli powierzchownego uszkodzenia błony śluzowej. Drobne pojedyncze zmiany znikają dzięki możliwościom regeneracyjnym błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa ma miejsce wtedy, kiedy żołądek pokrywają liczne, trudno gojące się rany. Sprzyjające warunki, takie jak nieodpowiednia dieta, używki, przewlekły stres czy stosowanie NLPZ sprzyjają dalszemu rozwojowi, pozwalając na coraz głębsze uszkodzenia warstw żołądka i jego naczyń krwionośnych.

Najczęściej lokalizuje się je w żołądku oraz opuszce dwunastnicy, niekiedy występują w pętli dwunastnicy lub dolnej części przełyku. Mają powierzchnię od kilku do kilkunastu milimetrów, tworząc powierzchowne uszkodzenia. Zdarza się jednak, że prowadzą do perforacji, czyli uszkodzenia wszystkich warstw błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy.

Nieleczone wrzody mogą uszkodzić naczynia krwionośne, prowadząc do krwotoku, a nawet perforacji. 

Choroba wrzodowa – przyczyny

Żołądek jest wyściełany błoną śluzową, która zapewnia mu ochronę przed niszczącym działaniem kwasu żołądkowego. Niestety, czasem błona ta ulega osłabieniu, a pojawiające się w niej ubytki nazywamy wrzodami. Mogą one mieć rozmiar od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Co ważne, towarzyszy im zapalny naciek, nadżerka oraz martwica tkanki. Wrzody mogą występować w żołądku, jak i poza nim – w opuszce lub pętli dwunastnicy oraz (rzadziej) w dolnej części przełyku. Na wrzody dwunastnicy częściej cierpią mężczyźni, z kolei zachorowalność na wrzody żołądka jest podobna u obu płci.

Przez wiele lat uważano, że styl życia i stres są głównymi winowajcami powstawania ubytków w błonie śluzowej żołądka. Zarówno wrzody dwunastnicy, jak i wrzody żołądka przyczyny mają różne, jednak w większości przypadków mowa o zakażeniu bakterią Helicobacter pylori. W tym miejscu należy dodać, że nie każda zakażona tą bakterią osoba zachoruje na wrzody. Wśród czynników zwiększających ryzyko choroby jest zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), a także palenie papierosów. Do tej listy dodajmy również czynniki genetyczne, ponieważ prawdopodobieństwo powstania wrzodów jest większe, jeśli chorował na nie ktoś z naszych krewnych I stopnia. Owszem, stres i niewłaściwa dieta również zwiększają ryzyko zachorowania, jednak nie są bezpośrednimi czynnikami wywołującymi tę chorobę.

Choroba wrzodowa – czynniki ryzyka

Istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo tego, że u pacjenta pojawią się objawy wrzodów. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim:

  • nadużywanie alkoholu,
  • palenie papierosów,
  • stres,
  • nadużywanie NLPZ,
  • nieprawidłowa dieta i nieregularne posiłki,
  • predyspozycje rodzinne (czynniki genetyczne).

Objawy choroby wrzodowej

Choroba wrzodowa następuje w wyniku zaburzeń równowagi pomiędzy czynnikami, które drażnią błonę śluzową żołądka i dwunastnicy oraz czynnikami, których zadaniem jest tę śluzówkę chronić. Wiele osób chorujących na wrzody przez długi czas nie zdaje sobie sprawy z tego problemu, nie odczuwając żadnych niepokojących objawów. W zdecydowanej większości przypadków pojawiają się jednak takie dolegliwości, jak:

  • piekący ból i dyskomfort w nadbrzuszu, pojawiający się na czczo (w przypadku wrzodów dwunastnicy) lub około 1 do 3 godzin po posiłku (w przypadku wrzodów żołądka), który ustępuje po spożyciu pokarmu lub przyjęciu preparatów zobojętniających kwas solny w żołądku,
  • zgaga,
  • nudności i wymioty,
  • kwaśnie odbijanie się,
  • nieprzyjemny, kwaśny lub gorzki posmak w ustach,
  • uczucie gniecenia lub palenia w żołądku,
  • nawracająca czkawka,
  • uczucie pełności w nadbrzuszu.

Jeżeli zaobserwowaliśmy u siebie podobne objawy, najlepiej skonsultować je ze swoim lekarzem rodzinnym, który zadecyduje, czy konieczna jest wizyta u gastrologa. Reagować trzeba, gdyż nieleczona choroba wrzodowa może prowadzić do groźnych powikłań.

Jak wykryć wrzody żołądka? Metody diagnostyczne

Podstawowym badaniem wykonywanym w celu ustalenia rozpoznania choroby wrzodowej jest gastroskopia. Pozwala na ocenę górnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na wprowadzeniu do niego endoskopu, czyli giętkiego przewodu, który posiada układ rejestrujący i przekazujący obraz. W przypadku umiejscowienia wrzodów trawiennych w żołądku pobiera się wycinki do analizy histopatologicznej.

Pozwoli to na wykluczenie procesu nowotworowego. Z dwunastnicy wycinki pobiera się, jeżeli za chorobę wrzodową odpowiada inny czynnik niż zakażenie Helicobacter pylori. Sporadycznie w rozpoznaniu wrzodów żołądka i dwunastnicy wykonuje się badanie rentgenoskopowe. Ma ono mniejszą dokładność niż gastroskopia.

Aby stwierdzić zakażenie Helicobacter pylori, wykonać można m.in.:

  • test ureazowy – polega na pobraniu wycinka błony śluzowej i umieszczeniu go na płytce z mocznikiem i barwiącym wskaźnikiem, jeśli występują bakterie, mocznik rozkłada się do amoniaku i zmienia się kolor podłoża,
  • hodowla bakteryjna,
  • testy serologiczne – badanie z krwi stwierdzające obecność przeciwciał przeciwko antygenom Helicobacter pylori,
  • badanie histologiczne wycinka błony śluzowej,
  • test oddechowy – pacjent spożywa mocznik, który znakowany jest izotopem 13C/14C, bakteryjny enzym ureazy powoduje jego hydrolizę do amoniaku i CO₂, które są usuwane płucami i oznaczane,
  • test wykrywający w kale antygeny Helicobacter pylori.

Jak leczyć wrzody żołądka i dwunastnicy?

W przypadku zakażenia Helicobacter pylori stosowana jest antybiotykoterapia. W leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy zastosowanie znajdują również leki IPP i H2-blokery, które zmniejszają kwaśność soku żołądkowego. Rzadkością jest postępowanie operacyjne. Wskazaniem do niego jest brak efektów dotychczasowego leczenia lub pojawienie się powikłań ze strony wrzodu, takich jak perforacja, krwotok, zwężenie odźwiernika.

Zobacz też: Twardzina układowa – przyczyny, objawy, badania, leczenie

Leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy opiera się w dużej mierze na odpowiednim sposobie odżywiania. We wrzodach żołądka niewskazane są potrawy smażone, kiszone, marynowane, wzdymające, tłuste, mocno przyprawione. Dieta przy wrzodach żołądka wiąże się również z unikaniem spożywania alkoholu, mocnej herbaty, kawy, kakao, słodyczy, napoi gazowanych, barwionych i aromatyzowanych, białego cukru, sera żółtego, wędzonego, topionego, pleśniowego. Chorzy powinni również unikać stresu. W chorobie wrzodowej wskazane jest zaprzestanie palenia papierosów i niestosowanie leków działających drażniąco na śluzówkę żołądka.

[email protected],  fot. Freepik







Dziękujemy za przesłanie błędu