Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
29/08/2022 - 14:00

Obrzęk naczynioruchowy – groźna choroba alergiczna. Czym się objawia i jak wygląda jego leczenie?

Łzawienie oczu czy katar sienny to nie jedyne objawy alergii. Może powodować ona obrzęk naczynioruchowy (Quinckego) dający symptomy takie jak silna opuchlizna twarzy lub krtani będąca przyczyną trudności z oddychaniem, a w efekcie nawet hospitalizacji. Odpowiednio szybkie rozpoznanie i prawidłowe postępowanie może odgrywać kluczową rolę, jeśli dojdzie do bezpośredniego zagrożenia życia. Czym spowodowany jest obrzęk Quinckego, kto jest na niego narażony oraz czy podlega leczeniu?

Alergiczny obrzęk naczynioruchowy to najczęściej spotykana postać choroby, która zwykle dotyka osoby uczulone na niektóre produkty spożywcze. Alergia na pokarm zdarza się u 5-8% dzieci i 1-2% dorosłych.

Obrzęk naczynioruchowy określany inaczej obrzękiem Quinckego, jest reakcją alergiczną przypominającą pokrzywkę, jednak z tą różnicą, że jest głębiej umiejscowiony - dochodzi do obrzmienia tkanek znajdujących się pod skórą. Reakcja obejmuje zazwyczaj okolicę twarzy, ale może również występować, np. na narządach płciowych lub stopach. Obrzęk jest bolesny i rozlany bez wyraźnych granic.

Utrzymuje się zazwyczaj maksymalnie trzy dni. Za niebezpieczny uważa się obrzęk naczynioruchowy, który lokalizuje się na krtani lub błonie śluzowej głośni, ponieważ może doporowadzić do uduszenia chorego. Wśród możliwych przyczyn tej przypadłości wymienia się alergię, przyjmowanie niektórych leków oraz choroby autoimmunologiczne.

Obrzęk naczynioruchowy – przyczyny

Obrzęk naczynioruchowy ma wiele przyczyn, m.in. są to leki, takie jak zwiotczacze mięśni, antybiotyki beta lactamowe, cephalosporyny, substancje kontrastowe, sulfonamidy, leki przeciwbólowe, streptokinaza, tetracykliny, insulina oraz środki uspokajające. Objawy choroby mogą wywoływać także substancje małocząsteczkowe i użądlenia owadów. Inne przyczyny choroby to infekcje pasożytnicze, wirusowe, grzybicze i bakteryjne. Obrzęk może zostać wywołany u osób stosujących immunoterapię, stosowaną m.in. w leczeniu nowotworów. Chorobę powodują także alergeny powietrzne, czyli pyłki roślin oraz lateks. Objawy obrzęku naczynioruchowego mogą pojawić się po zjedzeniu ryby, jaja, mleka, soji, orzechów, skorupiaków i pszenicy. 

Charakterystyczne dla schorzenia wywołanego przez pokarmy jest pojawienie się obrzęku w ciągu nocy i maksymalne jego nasilenie nad ranem.

Do najczęstszych przyczyn obrzęku Quinckego zalicza się:

  • alergie (na substancje chemiczne, barwniki -spotykane często w produktach spożywczych, lekach, itp.); w ostatnim czasie poważny problem medyczny stanowią uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych - przede wszystkim osy i pszczoły;
  • zakażenia,
  • czynniki niealergiczne (np. niektóre leki, konserwanty zawarte w żywności, itp.),
  • alergię na jad owadów,
  • obecność pasożytów jelitowych,
  • choroby autoimmunologiczne,
  • samoistną, wrodzoną skłonność do obrzęku naczynioruchowego.

Obrzęk naczynioruchowy - objawy

Typowym objawem obrzęku naczynioruchowego jest opuchnięcie tkanek, które obejmuje zazwyczaj:

  • twarz (policzki, usta, powieki),
  • dłonie i stopy,
  • genitalia,
  • pośladki,
  • inne okolice kończyn i stawów.

Zazwyczaj obrzęk bardzo szybko narasta, a wygląd twarzy czy innej obrzękniętej części ciała mocno się zmienia. Skóra jest napięta, blada lub lekko zarumieniona, bywa swędząca i boląca. Zdarza się, że tuż przed obrzękiem mają miejsce objawy zwiastunowe – zmiany nastroju, lęk czy uczucie wyczerpania. Obrzęk umiejscowiony w ścianach przewodu pokarmowego objawia się wymiotami, biegunką, nudnościami i bólami brzucha. 

Obrzęk naczynioruchowy, który dotyka krtani i tchawicy stanowi jeden z najgroźniejszych rodzajów choroby. Szybko postępujący obrzęk zmniejsza przepływ powietrza, co w skrajnej sytuacji może doprowadzić do uduszenia. Jeśli pojawią się następujące objawy, należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe:

  • duszność,
  • chrypka,
  • uczucie ucisku w gardle,
  • chrypka.

W wyniku choroby może rozwinąć się wstrząs anafilaktyczny, który również stanowi zagrożenie życia. Jego charakterystyczne objawy to:

  • zawroty głowy,
  • silne osłabienie,
  • spadek ciśnienia tętniczego,
  • kołatanie serca,
  • nudności i wymioty.

Diagnostyka obrzęku naczynioruchowego – jak rozpoznać?

Jeżeli postać obrzęku nie wymaga natychmiastowej reakcji chorego, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Ten na podstawie szczegółowego wywiadu – w jakich okolicznościach powstał obrzęk, jakie chory przyjmuje leki, czy jest na coś uczulony, czy obrzękowi towarzyszyła pokrzywka – może skierować pacjenta do lekarza alergologa w celu dalszej diagnostyki.

Następnie alergolog powinien wykonać punktowe testy skórne, czyli wprowadzić pod skórę niewielkie ilości alergenu, a następnie przeanalizować zmiany. W przypadku podejrzenia alergii chory może wykonać tak zwane testy prowokacyjne. Czyli zażyć śladową ilość domniemanego alergenu i obserwować reakcję organizmu. Rezygnacja i odstawienie na pewien czas substancji alergizującej skorelowane z ustąpieniem objawów to również istotna informacja w diagnozie alergicznego obrzęku naczynioruchowego. 

Z kolei, aby rozpoznać wrodzony obrzęk naczynioruchowy, należy pod okiem specjalisty wykonać testy krwi oraz genetyczne z oznaczeniem stężenia C1, C4, C1-INH i aktywności C1-INH. 

Leczenie obrzęku naczynioruchowego

W leczeniu obrzęku naczynioruchowego należy ustalić czynniki wywołujące atak. Terapię można podzielić na leczenie ostrej fazy, przewlekłe, doraźne oraz profilaktyczne. Postępowanie lecznicze skupia się na metodach farmakologicznych. W przypadku rozwinięcia ostrej niewydolności oddechowej z obrzękiem dróg oddechowych i ograniczenia dostępu tlenu do płuc, stosuje się intubację i odpowiednie postępowanie szpitalne z 24-godzinną obserwacją.

Obrzęk naczynioruchowy z pokrzywką zwalczany jest lekami przeciwhistaminowymi, sterydami i przeciwbólowymi. Najbardziej skuteczną metodą leczenia oraz profilaktyki nawrotów jest unikanie czynników prowokujących obrzęk naczynioruchowy. Rokowanie zależy od stopnia zajęcia dróg oddechowych, szybkiej i kompleksowej diagnostyki oraz profilaktyki występowania obrzęku naczynioruchowego.

W ciężkiej postaci choroby podawana jest adrenalina we wstrzyknięciu domięśniowym. Jeżeli nabrzmieniu towarzyszą symptomy wstrząsu anafilaktycznego, konieczne okazuje się podanie adrenaliny. Jeśli zastosowane metody zawodzą, można podejrzewać wrodzony lub nabyty niedobór inhibitora C1. W takiej sytuacji podawany jest on w postaci koncentratu.

Zobacz też: Niewydolność serca. Czym się objawia i do czego może doprowadzić?

Silny obrzęk krtani i gardła, który może prowadzić do uduszenia chorego, może wymagać tracheotomii. 

Obrzęk Quinckego – jak mu zapobiec?

Obrzęk Quinckego zazwyczaj pojawia się u pacjenta nagle. Większą ostrożność powinny zachowywać osoby, u których w rodzinie były przypadki zachorowania na tę dolegliwość. Wrodzony obrzęk naczynioruchowy leczy się za pomocą koncentratu inhibitora C1-estrazy lub androgenów. Nabrzmienie o podłożu alergicznym wymaga ustalenia, jaki czynnik wywołał taką reakcję. Niezbędne więc będzie wykonanie testów na alergię, aby określić, co konkretnie nas uczula. Po ustaleniu alergenów odpowiedzialnych za obrzęk musimy wyeliminować je ze swojego otoczenia lub jadłospisu. Osoby uczulone na jad owadów lub te, które przebyły już wstrząs anafilaktyczny, dodatkowo powinny nosić ze sobą jednorazowe ampułkostrzykawki z adrenaliną. Domięśniowe podanie adrenaliny zatrzyma objawy wstrząsu, co może uratować życie chorego.

[email protected],  fot.www.freepik.com







Dziękujemy za przesłanie błędu