Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Czwartek, 28 marca. Imieniny: Anieli, Kasrota, Soni
22/04/2023 - 16:10

Naturalne sposoby na pozbycie się aft: Poradnik dla cierpiących

Afty w jamie ustnej mogą mieć różne podłoże chorobowe, od nieprawidłowej higieny jamy ustnej, poprzez wyrzynające się ósemki, na chorobach migdałków czy też przewodu pokarmowego kończąc. Czy wiemy, jakie są przyczyny powstawania aft, a co najważniejsze jak rozpoznać objawy i jakie podjąć leczenie?

Afty to charakterystyczne zmiany pojawiające się w obrębie jamy ustnej o charakterze nadżerek lub owrzodzeń. Zazwyczaj są niewielkie, chociaż w rzadkich przypadkach mogą mieć średnicę nawet kilku centymetrów. Warto pamiętać, że tego rodzaju zmiany nie są spowodowane infekcją wirusową i nie można się nimi zarazić.

Afty w jamie ustnej najczęściej zlokalizowane są na śluzówce policzków lub warg. Zdarza się także, że pojawiają się na języku lub pod językiem, a w przypadku tzw. aft dużych nawet na podniebieniu czy blisko gardła. Nadżerki mogą występować pojedynczo lub tworzyć większe skupiska. Czas ich zwalczania jest bardzo zróżnicowany – niektóre udaje się pokonać już po kilku dniach, inne natomiast utrzymują się kilka tygodni.

Istnieje wiele czynników sprzyjających pojawianiu się aft, związanych zarówno z predyspozycjami genetycznymi, jak i z niezdrowym trybem życia czy różnymi chorobami.

Afty - przyczyny, objawy i skuteczne sposoby leczenia

Afty mogą mieć różne przyczyny. Wielkość aft zazwyczaj wskazuje na przyczyny ich pojawienia się. Małe zmiany mogą powstać nawet na skutek ukłucia szczoteczką do zębów. Nie bez powodu też rodzice upominają swoje pociechy, aby nie wkładały do buzi zabrudzonych przedmiotów. To jedna z głównych przyczyn tworzenia się owrzodzeń. Ponadto aftom „sprzyja” jedzenie nieumytych warzyw i owoców, choroby zębów (próchnica, kamień nazębny), wyrzynające się zęby, alergia, przyjmowanie leków (np. silnych antybiotyków), czy nieprawidłowo dobrana proteza. Od czego jeszcze robią się afty? Tworzenie się małych aft może mieć również podłoże autoimmunologiczne – np. stres. W przypadku małych ran owrzodzenia powinny zniknąć po kilku dniach.

Afty w buzi pojawiać się mogą też w następstwie powstałych wcześniej urazów, które mogły pojawić się na przykład po wizycie u stomatologa. Afty na ustach mogą być poza tym efektem ubocznym stosowanych leków hormonalnych. Częste afty w jamie ustnej związane mogą być również z jedzeniem twardych, chrupiących posiłków, które podrażniają wnętrze jamy ustnej. Afty jamy ustnej mogą być także efektem wzrostu stężenia kortyzolu w ślinie. Konsekwencją tego jest między innymi spadek odporności, co w znacznym stopniu ułatwia rozwój aft. Za pojawianie się aft odpowiadać może również SLS (laurylosiarczan sodu) – składnik, który znaleźć można w niektórych produktach przeznaczonych do pielęgnacji jamy ustnej.

Jak uniknąć powstawania aft? Najlepsze sposoby profilaktyki i leczenia

Nawracające afty mogą sugerować, że w organizmie rozwija się choroba ogólnoustrojowa. Z tego powodu, jeżeli nadżerki w jamie ustnej pojawiają się wyjątkowo często, warto skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. W tej sytuacji może okazać się konieczne wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne przyczyny zmian. Owrzodzenia i nadżerki w obrębie błon śluzowych, w tym także jamy ustnej, mogą należeć do objawów m.in.:

  • nieswoistych zapaleń jelit, np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego czy choroby Leśniowskiego-Crohna;
  • celiakii i związanego z nią opryszczkowatego zapalenia skóry, czyli choroby Duhringa;
  • choroby Behçeta;
  • tocznia rumieniowatego układowego;
  • zespołu PFAPA, który charakteryzuje się występowaniem okresowej gorączki, aftowego zapalenia jamy ustnej, zapalenie gardła i limfadenopatii szyjnej;
  • cyklicznej neutropenii;
  • chorób, które prowadzą do zaburzeń odporności, np. zakażenia wirusem HIV.

Afty, poza tym, że nieładnie wyglądają, są również bardzo uciążliwe dla dziecka, ponieważ bywają dość mocno bolesne. Jeśli w buzi powstaną jedna lub dwie afty, nie jest to jeszcze problem, bowiem pomimo pieczenia i bólu, który dziecko odczuwa, jest ono jeszcze w stanie jeść i pić. Kłopot pojawia się w sytuacji, kiedy w jamie ustnej maluszka powstanie duża ilość aft. Wtedy też pojawia się silny ból i dyskomfort przy każdym kęsie jedzenia i przy piciu, starszak może nie chcieć myć zębów, a niemowlęta mają problem ze ssaniem butelki lub piersi. Kiedy zmian w buzi jest dużo, dzieci stają się też niespokojne i płaczliwe, mają kłopoty ze spaniem — wszystko to ma związek z dokuczliwym bólem i pieczeniem całej jamy ustnej. Zazwyczaj dochodzi również do opuchnięcia dziąseł, co dodatkowo utrudnia gryzienie pokarmów i nasila dolegliwości bólowe.

Afta – czy jest zaraźliwa?

Niezależnie od tego, jak wygląda afta i w jaki sposób przebiega jej leczenie, pacjent przez cały czas powinien przestrzegać zasad, które mają na celu jak najszybsze ustąpienie objawów. Zmiany, jakimi są afty, nie są powodowane przez infekcję wirusową, dlatego nie można się nimi zarazić. Zaraźliwa jest natomiast opryszczka wargowa. Opryszczka wargowa nie jest zwykle groźna, jednak jeśli zostanie przeniesiona do oka pacjenta, może przyczynić się nawet do utraty wzroku. Groźna może być też opryszczka u kobiet będących w ciąży.

Jak rozpoznać afty u dzieci i dorosłych?

Afty najczęściej można rozpoznać po dokładnym obejrzeniu zmian na błonie śluzowej jamy ustnej. Zwykle nie są potrzebne żadne dodatkowe badania. Warto jednak wykonać podstawowe testy, np. skontrolować morfologię krwi obwodowej, poziom witamin z grupy B (głównie B1, B2, B6, B12 i kwasu foliowego), cynku, żelaza i ferrytyny. Pozwolą one ocenić stan ogólny i określić przyczynę pojawienia się zmian na błonach śluzowych jamy ustnej.

Jeżeli afty są dużych rozmiarów, utrzymują się bardzo długo lub nawracają wyjątkowo często, należy skonsultować się z lekarzem. Warto wówczas poszerzyć diagnostykę, by poznać przyczynę pojawienia się nadżerek. W zależności od stanu i historii medycznej chorego oraz jego rodziny lekarz może zalecić szereg badań, np.:

  • wykonanie biopsji z okolicy owrzodzenia;
  • wykonanie hodowli wirusa lub badania PCR w przypadku podejrzenia zakażenia wirusem opryszczki zwykłej (HSV);
  • poddanie wycinka badaniu metodą  immunofluorescencji, dla wykluczenia  pęcherzycy;
  • wykonanie innych specjalistycznych badań w zależności od podejrzewanej choroby, w której przebiegu mogą występować afty, np. testu na obecność wirusa HIV czy przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej w przypadku celiakii.

Jak leczyć afty?

Zazwyczaj afty zanikają samoistnie jednakże niekiedy konieczne staje się przeprowadzenie podstawowych badań, które wykluczą rozwój choroby ogólnoustrojowej. Jeżeli pomimo przestrzegania higieny jamy ustnej, odstawienia „drażniących” pokarmów, oraz ogólnej dbałości o jamę ustną afty nie ustąpią należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem bądź też stomatologiem. Dodatkowo należy niezwłocznie udać się do lekarza, jeżeli afty pojawiają się częściej niż raz w roku.

Niezależnie od diagnostyki lekarskiej należy również rozpocząć leczenie miejscowe, do którego trzeba zastosować miejscowe produkty o działaniu przeciwzapalnym bądź też antyseptycznym. Takie produkty pozwalają na odizolowanie zmiany chorobowej od czynników drażniących, zabezpieczają one oraz chronią aftę, a co za tym idzie zmniejszają ból. Ważne jest, aby produkt był łatwy w aplikacji, gdyż afty powstają w różnych miejscach, niekoniecznie łatwo dostępnych.

Na małe pojedyncze afty doskonale nadają się produkty w żelu, natomiast na rozległe afty w dużych ilościach doskonale sprawdzą się płyny do płukania jamy ustnej, które dotrą do każdego choćby najmniejszego zakamarka jamy ustnej. Natomiast na zmiany pojawiające się w trudno dostępnych miejscach np. na tylnej ścianie gardła doskonale sprawdzą się produkty w sprayu, dzięki takiej formie preparatu ograniczone zostanie ryzyko wystąpienia odruchu wymiotnego.

Co na afty u dziecka?

Leczenie afty u dziecka obejmuje przede wszystkim płukanie jamy ustnej naparem z szałwii oraz stosowanie środków miejscowych zmniejszających stan zapalny. Stosuje się też leki przeciwzapalne, bakteriostatyczne i łagodzące ból.

Aby uniknąć nadżerek w przyszłości, należy wystrzegać się czynników zwiększających ryzyko ich pojawienia się. Jeśli możliwą przyczyną występowania owrzodzeń są częste terapie antybiotykowe, należy pamiętać, aby w ich czasie stosować leki osłonowe zawierające bakterie kwasu mlekowego.

Zobacz też: Sprawdź, czy Twoje objawy wskazują na stwardnienie rozsiane!

Jeśli afta u dziecka pojawia się częściej niż raz do roku, należy wziąć je do lekarza. Maluch może mieć nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej. Może być ono wywołane innymi schorzeniami obniżającymi odporność. [email protected],  fot. Freepik







Dziękujemy za przesłanie błędu