Jak rozpoznać stan przedzawałowy i zapobiec zawałowi serca?

Stan przedzawałowy jest pewnego rodzaju sygnałem alarmowym świadczącym o rozwoju miażdżycy. Doprowadzenie niewystarczającej ilości krwi z tlenem do komórek mięśnia sercowego w rezultacie u wielu pacjentów prowadzi do zawału mięśnia sercowego. Jak rozpoznać stan przedzawałowy, aby w porę odpowiednio zareagować i nie dopuścić do zawału serca?

Choroba wieńcowa jest powszechną dolegliwością, która z roku na rok dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie. Często mamy również do czynienia ze stanem przedzawałowym u młodych osób.

Dolegliwość tą wywołują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. W jej przebiegu dochodzi do zaatakowania tętnic wieńcowych, które zaopatrują mięsień sercowy w krew. W świetle tych naczyń dochodzi do tworzenia się złogów cholesterolu ograniczających przepływ krwi do mięśnia sercowego. Im jest on mniejszy, tym stan pacjenta poważniejszy. Gdy światło tętnicy jest silnie zwężone albo niemalże całkowicie zamknięte, lecz do komórek mięśnia dociera tlen oraz substancje odżywcze, oznacza to, że komórki te nie uwalniają markerów martwicy i możemy mówić o stanie przedzawałowym.

Gdy tętnica wieńcowa jest niedrożna i dochodzi do obumarcia mięśnia serca i wydzielania do krwioobiegu markerów martwicy, mamy do czynienia z zawałem serca. Stan przedzawałowy oznacza, że w tętnicach rozwija się miażdżyca, która wymaga leczenia, jeszcze zanim dojdzie do zmian niedokrwiennych oraz powstania blizny zawałowej w sercu.

Najczęściej dotyka osób po 40. roku życia, a większe prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby jest w przypadku mężczyzn niż kobiet. Nie bez znaczenia są tutaj uwarunkowania genetyczne, a także narażenie na stres i styl życia. W grupie podwyższonego ryzyka są osoby cierpiące na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze oraz te, które palą papierosy i stosują dietę o wysokiej zawartości cholesterolu.

Objawy stanu przedzawałowego

Najpopularniejsze objawy stanu przedzawałowego to ból i ucisk w klatce piersiowej, często połączone z dusznością. Ból przechodzi do ramion, pleców, szyi lub żuchwy pod postacią ucisku, pieczenia czy gniecenia. To wszystko jest skutkiem niedokrwienia mięśnia sercowego. Do zawału serca przyczynia się wzrost stężenia enzymów sercowych, jednak przeważnie występuje on już po pojawieniu się objawów. Dlatego nie można określić, czy ucisk w klatce piersiowej to symptom zawału czy objaw innej choroby serca.

Najczęściej objawy dławicy piersiowej pojawiają się w trakcie wysiłku fizycznego, gdy tętnice są zwężone i transportują mniejszą ilość krwi. Niektóre organizmy charakteryzują się tym, że wyprodukowanej krwi wystarcza na utrzymania serca w czasie spoczynku, natomiast każdy wysiłek powoduje wzmożone zapotrzebowanie na energię i tlen. Dolegliwości pojawiają się w momencie, gdy naczynia krwionośne nie są w stanie powiększyć swojej średnicy, aby mogła przez nie przepłynąć większa ilość krwi. Po zaprzestaniu pracy, objawy wcale nie muszą ustąpić. Jednak zdarza się tak, iż przepływ krwi zostaje zablokowany przez naczynia wieńcowe, co prowadzi do martwicy komórek. Gdy ten proces się rozpocznie, nie pomoże odpoczynek czy inne doraźne rozwiązania.

Stan przedzawałowy – diagnostyka

Jeżeli stan przedzawałowy nie daje charakterystycznych objawów, czasami jego szybka diagnostyka nastręcza trudności. Przyjmuje się, że dolegliwość wywołana jest stanem przedzawałowym, jeżeli badania nie potwierdzą wystąpienia zawału, a silny ból utrzymuje się przez kilka dni. Podejrzewając zawał lub stan przedzawałowy, można wykonać następujące badania:

elektrokardiografię (EKG) – zmiany w zapisie mogą wskazywać na wystąpienie zawału serca lub zagrożenie nim,
ECHO serca – USG serca, które umożliwia zobrazowanie naczyń krwionośnych i przepływu krwi wewnątrz nich oraz ruchu serca,
scyntygrafię – obrazuje pracę serca dzięki wprowadzeniu do krwiobiegu radioizotopów,
koronografię – badanie przeprowadzane za pomocą rentgena powszechnie stosowane w dławicy piersiowej,
badania krwi – niektóre enzymy zawarte w surowicy świadczą o dojściu do zawału serca.

Stan przedzawałowy – leczenie

Leczenie stanu przedzawałowego obejmuje stosowanie leków farmakologicznych, takich jak leki przeciwpłytkowe, statyny, leki wieńcowe o działaniu głównie objawowym lub leki cytoprotekcyjne. Jeśli nie przyniesie to poprawy, można również sięgnąć po zabiegi chirurgiczne – angioplastykę (poszerzanie naczyń krwionośnych) lub wszczepienie bypassów.
Ponadto zaleca się odpoczynek oraz ograniczenie wysiłku fizycznego i stresów.

Zobacz też: Stan przedcukrzycowy: kiedy warto się przebadać i jak nie doprowadzić do cukrzycy?

Domowe sposoby na stan przedzawałowy

Stan przedzawałowy serca jest bardzo groźny i nieleczony może przerodzić się w zagrażający życiu zawał. Zauważywszy jego objawy, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza w celu odpowiedniej diagnostyki oraz podjęcia leczenia. Stosowanie domowych sposobów w tak niebezpiecznych sytuacjach jest lekkomyślnie i może doprowadzić do śmierci.

Osoby z chorobą niedokrwienną serca lub postępującą niewydolnością tego organu w celu uniknięcia stanu przedzawałowego powinny: