Gorzki posmak w ustach może sygnalizować poważną chorobę. Poznaj przyczyny!

Prawidłowo funkcjonujący zmysł smaku pozwala na naturalną selekcję pokarmu i ostrzega przed spożywaniem produktów zepsutych lub toksycznych dla organizmu. Ponadto, zmysł smaku pozwala na indywidualne określenie preferowanych produktów, a także na czerpanie przyjemności z jedzenia. Niekiedy jednak może okazać się, że w jamie ustnej pojawia się długo trwający, uciążliwy i nieprzyjemny smak gorzki, słony lub metaliczny. 

Gorzki smak w ustach (gorycz w ustach) to nieprzyjemny posmak, który w przypadku długotrwałego utrzymywania się prowadzi do pogorszenia jakości życia, zwłaszcza gdy dodatkowo pojawia się problem nieświeżego oddechu. W niektórych przypadkach, w celu usunięcia gorzkiego posmaku w ustach wystarczy zmiana diety lub prawidłowa higiena jamy ustnej. W innych przypadkach konieczna bywa konsultacja specjalisty z dziedziny laryngologii, neurologii lub gastroenterologii.

Przyczyny gorzkiego smaku w ustach

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn odczuwania nieprzyjemnego, gorzkiego smaku. Dolegliwości mogą towarzyszyć inne objawy, taki jak: suchość w ustach, zatkany nos, inne zmienione wrażenia smakowe albo pieczenie w ustach.

Schorzenia dróg żółciowych i choroby wątroby powodują, że pacjent odczuwa gorzki smak w ustach po jedzeniu. Wątroba może być wtedy niewydolna. Jeśli towarzyszą temu inne objawy sygnalizujące chorobę tego narządu, trzeba koniecznie iść do lekarza.

Gorzki smak w ustach po lekach jest efektem ubocznym działających substancji czynnych. Niekiedy wiąże się to z alergią na jeden ze składników leku. Podobnie jest w przypadku gorzkiego smaku w ustach po antybiotyku, choć przyczyną dolegliwości w tym wypadku może być sama infekcja.

Gorzki smak w ustach rano po przebudzeniu jest spowodowany suchością w jamie ustnej. Jest to też wina nieodpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniu lub uszkodzenia ślinianek w przebiegu zespołu Sjogrena.

Możliwe przyczyny gorzkiego smaku w ustach to:

• zjedzenie ostrej, kwaśnej potrawy lub powodującej gorzki smak – gorzki smak pozostaje m.in. po kawie, herbacie, czekoladzie, cykorii, czerwonym mięsie, niektórych orzechach,
• podeszły wiek – zaburzenia smaku są powszechne u osób starszych,
• ciąża – zmiany hormonalne tego okresu wpływają na wrażenia zmysłowe (smak zmienia się najbardziej w I trymestrze),
• suchość w ustach – przyczynami mogą być niektóre leki, palenie papierosów, odwodnienie, choroby autoimmunologiczne, które hamują produkcję śliny; w rezultacie dochodzi do odczuwania gorzkiego smaku w ustach (czytaj: suchość w ustach),
• refluks – polegający na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku często powoduje gorzki smak w ustach, mogą pojawić się też pieczenie w okolicy mostka, kaszel, ból żołądka, problemy z połykaniem (czytaj: refluks),
• niektóre leki – gorzki smak w ustach mogą powodować: leki z litem, niektóre antybiotyki, leki nasercowe, przeciwhistaminowe, na nadciśnienie, osteoporozę suplementy zawierające cynk, chrom, miedź lub żelazo,
• infekcje w obrębie nosa i gardła – mogą wpływać na zaburzenia smaku i węchu, chodzi o np. alergię, zapalenie zatok, przeziębienie,
• choroby zębów i dziąseł – zakażenia w jamie ustnej także mogą zmieniać smak,
• leczenie onkologiczne – chemioterapia i radioterapia w obrębie głowy i szyi mogą powodować gorzki, metaliczny posmak w ustach,
• niedobory niektórych składników – np. witaminy B12 witaminy A, cynku, mogą powodować zaburzenia smaku,
• niektóre choroby przewlekłe – choroby tarczycy, cukrzyca, choroby nerek również mogą powodować zmiany w odczuwaniu smaku,
• choroby wątroby i trzustki.

Pamiętaj, że zaburzenia smaku mogą być spowodowane chorobami przewlekłymi, dlatego jeśli ten objaw nie ustępuje, powinieneś zgłosić się do lekarza i wykonać dodatkowe badania. Wyleczenie podstawowych chorób może wyeliminować gorzki posmak w ustach. Zdecydowanie udaj się do specjalisty, jeśli gorzkiemu posmakowi w ustach towarzyszą inne objawy (np. pieczenie w ustach). U osób starszych zwróć uwagę na to, czy nie dokucza im brak apetytu i czy nie chudną - to także sygnały, z którymi należy udać się po pomoc medyczną.

Gorzki smak w ustach: jak się go pozbyć?

Choć nieprzyjemny posmak w ustach nie jest chorobą, to jeśli towarzyszy nam od wielu dni, może sygnalizować nieprawidłowość i wymagać konsultacji lekarskiej. Pozbycie się problemu wymaga znalezienia pierwotnej przyczyny.

Zalecana jest kontrola u dentysty, aby wykluczyć suchość, problemy z zębami, dziąsłami czy infekcje jamy ustnej. Jeśli stomatolog nie stwierdzi nieprawidłowości, możemy udać się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi wywiad, dopyta o inne objawy, stosowane leki i w razie potrzeby zleci stosowne badania lub pokieruje do specjalisty np. gastrologa (refluks), neurologa, endokrynologa czy diabetologa (cukrzyca). Dopiero wówczas możliwa będzie diagnoza i ukierunkowane leczenie choroby odpowiedzialnej za nieprzyjemne wrażenie w jamie ustnej. Po znalezieniu przyczyny i rozpoczęciu leczenia odczuwanie smaków powinno wrócić do normy, a nietypowy posmak zniknąć.

Goryczka daje się we znaki? Te metody mogą pomóc

Domowe, proste do zrealizowania sposoby mogą doraźnie pomóc i złagodzić objawy. Są wśród nich:

• odpowiednia higiena jamy ustnej: szczotkowanie i nitkowanie zębów min. 2 razy dziennie, stosowanie płukanek o właściwościach antybakteryjnych,
• żucie gumy bez cukru, która pobudza produkcję śliny i przywraca właściwe pH,
• unikanie cukru, paradoksalnie cukier zwiększa gorycz w ustach,
• nawadnianie i picie dużej ilości płynów w ciągu dnia,
• unikanie czynników ryzyka, np. w przypadku choroby refluksowej będzie to rezygnacja z tłustej, ciężkostrawnej diety, pikantnych przypraw, potraw smażonych, redukcja lub wyeliminowanie wyrobów tytoniowych oraz alkoholu,
• jeśli spożywasz duże ilości leków i suplementów, upewnij się, że dawka jest odpowiednia lub zapytaj lekarza o zmianę leków.