Głodówki uzdrawiają? Lekarze mają na to dowody

Organizm człowieka to jeden wielki silnik, który zamienia substancje pokarmowe w energie. Dzieje się tak za sprawa procesów metabolicznych i zamiany energii mechanicznej na prace mięśni ujawniającą się w postaci skurczów izometrycznych lub izotonicznych. W ciele dochodzi także do różnych chorób czy infekcji, które ograniczają prawidłowe działanie organizmu, a w niektórych przypadkach doprowadzają do śmierci. A co jeśli ludzkie ciało potrafiłoby się samo regenerować?

W 2016 r. profesor Yoshinori Ohsumi otrzymał nagrodę Nobla w kategorii Medycyna. Jest ona jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień, uwieńczeniem wieloletniej pracy naukowej, która doprowadziła do zbadania mechanizmów działania autofagii i udowodnienia jej istnienia, również w komórkach człowieka. Dokonał tego po przeprowadzeniu serii badań na komórkach drożdży piekarskich. Zmodyfikował geny drożdży tak, aby nie mogły neutralizować odpadów, które w nich powstały. Dodatkowo stymulował je poprzez głodzenie obserwowanych komórek. W wyniku tego zaobserwował tworzenie się w komórkach drożdży pęcherzyków z nieprzetworzonymi odpadami, które w wyniku zakłóceń ich neutralizacji powiększyły się do rozmiarów możliwych do obejrzenia ich pod mikroskopem. Czym zatem jest autofagia?

- Proces autofagii jest procesem katabolicznym, polega na utrzymaniu homeostazy w komórkach. Uszkodzone elementy komórkowe (organelle lub białka o długim okresie półtrwania) są rozkładane na czynniki pierwsze. Podczas tego procesu uwalniana jest duża ilość energii. W okresie niedoboru substancji odżywczych proces nasila się, a uwolnione substancje są powtórnie wykorzystywane, np. do budowy innych organelli komórkowych przez komórkę, jak również przez sąsiednie komórki - wyjaśnia PAP dr Ewa Totoń z Katedry Chemii Klinicznej i Diagnostyki Molekularnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.

Zobacz też: Zagadkowa śmierć w szpitalu wstrząsnęła sądeczanami. Prokuratura bada sprawę

Tak więc w wyniku niedoboru substancji odżywczych i energii organizm, aby przetrwać znajduje źródła energii gdzie indziej. W założeniu są to stare bądź chore komórki, zastępowane ich zdrowymi odpowiednikami. Można powiedzieć, że dochodzi do zjadania własnego ciała przez organizm. Brzmi dość przerażająco, ale może to być zbawienny dla nas proces. Wszelkiego rodzaju posty i głodówki znane są ludzkości od tysięcy lat. Miało to związek zarówno z religią jak i chęcią poprawy jasności myśli i decyzji moralnych. Według Hipokratesa post to nakaz higieniczny trzymający człowieka w zdrowiu.

Współczesnym odpowiednikiem tej myśli są głodówki okresowe z ang. intermittent fasting. Jego najmniejszy wymiar to 16 godzin postu i 8 godzinne okno żywieniowe. Badania pokazują, że 16 godzin to minimalny czas, przy którym zachodzą procesy naprawcze i dochodzi do autofagii a im ten czas jest dłuży jego działanie jest silniejsze. IF odnotowuje lecznicze efekty w wielu grupach schorzeń takich jak:
- leczenie chorób naczyniowo-sercowych przez zmniejszenie ciśnienia krwi, zwiększenie odporności na udary niedokrwienne oraz zmniejszenie poziomu trójglicerydów i LDL.
- leczenie raka piersi. Post przerywany może mieć wpływa na biomarkery zapalenia i insulinooporność związaną z ryzykiem raka piersi.
- leczenie chorób neurologicznych. Wyniki badań pokazują poprawę w testach behawioralnych u pacjentów chorych na chorobę Alzheimera po stosowaniu intermittent fasting. A w grupie osób chorych na padaczkę spowodowało zmniejszenie śmiertelności komórek hipokampu.
- leczenie chorób autoimmunologicznych. Wyniki badań pokazują, że podczas 3 dniowego postu następuje regeneracja oraz zmniejszenie objawów u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Zaś zmniejszenie kaloryczności podczas stosowania okresowego postu redukuje objawy tocznia.

Dodatkowo IF wykazuje korelacje z:
- zwiększeniem spalania kalorii
- redukcją poziomu insuliny i cukru we krwi
- hamowanie uczucia głodu i stabilizacje apetytu
-zwiększenie poziomu koncentracji i energii
- redukcji leptynoodporności
- zwiększenie naturalnej produkcji hormonu wzrostu
- zmniejszenie zapalenia stawów

Naukowcy z University of Southern California wykazali, iż 2-4dniowe głodówki w regularnych interwałach przez okres 6 miesięcy regeneruje cały układ odpornościowy oraz odwraca uszkodzenia związane z chemioterapią.

Zobacz też: Ponad 4 tysiące pacjentów w Małopolsce objętych kompleksową opieką onkologiczną

Okresowy brak pożywienia wydaje się dla człowieka być o wiele bardziej naturalny niż częste objadanie. Nasze nawyki żywieniowe jakie znamy obecnie to w istocie bardzo krótki okres w historii ludzkości. Człowiek pierwotny żył w epoce paleolitycznej około 2,6mln lat temu. W tym okresie dostępność pokarmu zależała między innymi od zmiennych warunków środowiskowych, dlatego pierwsi łowcy zbieracze często głodowali. Dziś ludzie, którzy mają łatwy dostęp do pożywienia często jedzą nadmiar kalorii, co prowadzi do otyłości a w konsekwencji wielu chorób. Otyłość to już choroba cywilizacyjna, ponieważ boryka się z nią coraz większy odsetek społeczeństwa. Otyłość jest uznawana obecnie za chorobę przewlekłą, a nadwaga za schorzenie prowadzące do otyłości.

Uczciwe podejście do autofagii każe nam spojrzeć szerzej również na minusy. Są nowotwory, gdzie komórki pod wpływem wzmożonego postu ulegają rozrostowi. W obliczu stresu metabolicznego lub terapeutycznego autofagia może wspierać przeżycie raka! Z jednej strony większość komórek raka wydają się odpowiadać na ograniczenia kaloryczne. Z drugiej, istnieją pewne komórki niosące mutacje, które czynią je odpornymi na ograniczenia. To sugeruje, że skuteczność głodówek może być ograniczona tylko do pewnych nowotworów. Trzeba pamiętać, że większość badań jest prowadzona na modelach zwierzęcych. Nie można więc w 100% przenieść tego na ludzi. Liczba badań na człowieku jest do tej pory ograniczona. Jak to zwykle bywa i tym razem potrzebujemy większej ilości potwierdzeń naukowych by móc w pełni korzystać z wiedzy dotyczącej autofagii. (I. Pielacka ISW Fot.: ilustracyjne pixabay.com)

Źródła:
https://www.solvelabs.eu/blog/25_post-glodowki-okna-zywieniowe-autofagia-sposob-na-odnowe-biologiczna.html
https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C411429%2Cbadaczka-autofagia-ma-dwie-twarze.html
https://izba-lekarska.pl/numer/numer-112016/nobel-za-samozjadanie/
https://news.usc.edu/63669/fasting-triggers-stem-cell-regeneration-of-damaged-old-immune-system/
Aly SM. Role of intermittent fasting on improving health and reducing diseases. Int J Health Sci (Qassim). 2014;8(3):V‐VI. doi:10.12816/0023985
Marinac CR, Sears DD, Natarajan L, Gallo LC, Breen CI, Patterson RE. Frequency and Circadian Timing of Eating May Influence Biomarkers of Inflammation and Insulin Resistance Associated with Breast Cancer Risk. PLoS One. 2015;10(8):e0136240. Published 2015 Aug 25. doi:10.1371/journal.pone.0136240
Amigo I, Kowaltowski AJ. Dietary restriction in cerebral bioenergetics and redox state. Redox Biol. 2014;2:296‐304. Published 2014 Jan 11. doi:10.1016/j.redox.2013.12.021
Choi IY, Piccio L, Childress P, et al. A Diet Mimicking Fasting Promotes Regeneration and Reduces Autoimmunity and Multiple Sclerosis Symptoms. Cell Rep. 2016;15(10):2136‐2146. doi:10.1016/j.celrep.2016.05.009
Liu Y, Yu Y, Matarese G, La Cava A. Cutting edge: fasting-induced hypoleptinemia expands functional regulatory T cells in systemic lupus erythematosus. J Immunol. 2012;188(5):2070‐2073. doi:10.4049/jimmunol.1102835