Czy tłuszczak może zagrażać zdrowiu? Przyczyny, objawy, leczenie

Tłuszczak (lipoma) jest nienowotworowym i niezłośliwym guzem zbudowanym z torebki łącznotkankowej, w środku której zgromadził się tłuszcz. Ma kształt owalny lub podłużny, a jego wielkość waha się od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Tłuszczaki najczęściej zlokalizowane są w tkance podskórnej, jednak zdarza się, że pojawiają się w narządach wewnętrznych. Rozrastają się bardzo wolno, czasem do naprawdę dużych rozmiarów. Najczęściej można je zlokalizować na karku, ramionach, plecach, przedramionacg po stronie prostowników, w okolicy nadżebrowej, na brzuchu, udach i pośladkach.

Tłuszczaki to przypadłość występująca głównie u osób po 40. roku życia, rzadko pojawiają się u dzieci. Szacuje się, że tłuszczaki to problem 1% światowej populacji.

Jakie są rodzaje tłuszczaków?

Specyficzna budowa tłuszczaków sprawiła, że wyróżnia się kilka rodzajów tych guzów:

• lipoma - pojedyncza zmiana, którą niezwykle łatwo wyczuć palpacyjnie, zbudowana wyłącznie z komórek tkanki tłuszczowej;
• angiolipoma - tłuszczak z widocznymi naczyniami krwionośnymi;
• myolipoma - zmiana z licznymi komórkami tkanki mięśniowej gładkiej;
• myelolipoma - guz o charakterze odgraniczonym z uwidocznioną tkanką łącznotkankową;
• tłuszczak wielopostaciowy i wrzecionowaty - zmiany ze stwierdzonymi drobnymi naczyniami krwionośnymi oraz licznymi adiopocytami;
• lipoblastoma - tłuszczak występujący u dzieci i niemowląt;
• zimowiak - guz pojawiający się u małych dzieci, najczęściej ma związek z utrzymaniem prawidłowej temperatury ciała u niemowląt.

Aby skutecznie rozróżnić poszczególne typy zmian chorobowych konieczne jest przeprowadzenie badania mikroskopijnego oraz wykonanie tłuszczak-zdjęcia.

Jakie są przyczyny powstawania tłuszczaków?

Tak naprawdę do tej pory nie stwierdzono jednoznacznych czynników, mających bezpośredni wpływ na pojawianie się tłuszczaków. Specjaliści uważają jednak, że w pewnym stopniu mogą za to odpowiadać predyspozycje genetyczne, zwłaszcza u osób, u których członkowie rodziny borykali się z nowotworami.

Takie zmiany wykrywane są też u pacjentów po różnego rodzaju zapaleniach, a także jako efekt wydalanych przed układ immunologiczny cząsteczek pobudzających podział i wzrost adipocytów.

Jednocześnie istnieją również czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia tłuszczaków:

• wiek pomiędzy 40 a 60 rokiem życia;
• przebyty nowotwór u pacjenta lub członka najbliższej rodziny;
• schorzenia z predyspozycjami do rozwoju tłuszczaków, m.in. choroba Cowdena, Madelunga, Dercuma lub zespół Gardnera;

Tłuszczaki – objawy

Podstawowy objaw tłuszczaka zlokalizowanego w tkance podskórnej to obecność dobrze wyczuwalnego, miękkiego i bezbolesnego guza. Cechą charakterystyczną zmiany jest ruchomość względem skóry i podłoża. Na skutek ucisku na chwilę odkształca się. Wyróżnia się powolnym wzrostem i może osiągać rozmiary nawet do kilkunastu centymetrów. Skóra w miejscu lokalizacji zmiany nie jest zaczerwieniona.

Czasem pacjenci cierpią na niewielki dyskomfort pojawiający się na skutek ucisku guza na sąsiadujące struktury. Tłuszczaki zlokalizowane w okolicy narządów wewnętrznych mogą wywoływać objawy charakteryzujące się:

• Niedokrwistością,
• Nadciśnieniem tętniczym,
• Wadliwym funkcjonowaniem nerek,
• Żółtaczką,
• Obrzękami,
• Problemami z oddychaniem.

U osób zmagających się z tłuszczakami, nie występują objawy ogólne w postaci złego samopoczucia i wysokiej temperatury. Zdarza się jednak, że zmiany zagrażają zdrowiu lub życiu pacjenta, zwłaszcza gdy są obecne wewnątrz organizmu. Występowanie tłuszczaków m.in. na nerce może powodować zaburzanie jej pracy.

Tłuszczak – leczenie

Niewielkie tłuszczaki nie wymagają specjalistycznego leczenia. Należy jednak pamiętać, że posiadają one skłonności do rozrostu, zatem należy je kontrolować i obserwować. Zabieg operacyjny wykonywany jest, gdy tłuszczaki są widocznym defektem kosmetycznym oraz są głębiej położone przez co zaburzają prawidłową pracę narządów wewnętrznych.

Wśród najczęściej wykonywanych metod usuwania tłuszczaków wymienia się:

• liposukcję - podczas zabiegu w okolicy zmiany chorobowej umieszczana jest mała sonda, której zadaniem jest odsysanie z guza tłuszczu; następnie za pomocą kleszczyków usuwana jest torebka łącznotkankowa. Liposukcja zalecana jest u osób, które posiadają wieloguzkowe zmiany. Nie pozostawia blizn;
• ostrzykiwanie zmiany chorobowej sterydami - do wnętrza zmiany podawany jest lek w formie zastrzyków wykonywanych kilkukrotnie; dzięki iniekcji guzki się kurczą, jednak nie zostają całkowicie usunięte; niestety metoda ta wyklucza możliwość badania guza pod kątem histopatologicznym, dlatego jest rzadko polecana;
• chirurgiczne wycięcie tłuszczaka - to podstawowy zabieg wykonywany w przypadku tej dolegliwości; podczas zabiegu nacinane są tkanki, a następnie usuwa się zmianę razem z torebką łącznotkankową. Operacja wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, a przy tłuszczakach mnogich - w znieczuleniu ogólnym. Sam zabieg pozostawia niewielkie blizny.

Zobacz też: Swędząca skóra głowy? Jak sobie radzić z tym problemem?

Jak zapobiegać tłuszczakom?

Genetyczne podłoże tłuszczaków sprawia, że nie istnieją odpowiednie działania profilaktyczne. Można jedynie unikać zranień i urazów zwiększających ryzyko występowania zmian. Właśnie dlatego tak ważna jest samoświadomość i obserwacja własnego ciała w taki sposób, aby w razie wystąpienia podejrzanych zmian, jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy nie można samemu określić, czy zmiana ma łagodny charakter, czy też przybiera postać nowotworu o wysokiej złośliwości.

[email protected],  fot. iStock