Kultura ludowa Górali Sądeckich

We wstępie redakcyjnym znajdujemy wyjaśnienie wzbudzającego wątpliwościk pojęcia „Górale Sądeccy”, czego autorzy mają świadomość. Warto ten wywód zacytować w całości.
„

Tytuł niniejszego tomu może budzić kontrowersje. Sądecczyzna odznaczała się wielką różnorodnością  gospodarczą, społeczną i kulturową. Zamieszkiwało ją kilka grup etnicznych, była także zróżnicowana etnograficznie. Południowa jej część to góralszczyzna. W południowo-wschodniej części żyli górale ruscy (zachodni odłam Łemków), w pozostałej polska grupa góralska – Górale Sądeccy. Zdecydowaliśmy (po długich  dyskusjach) poświęcić osobny tom Góralom Sądeckim – od Kamienicy, Łącka i Jazowska i osobny Góralom Sądeckim znad Popradu, który mamy zamiar zrealizować w przyszłości.  Rozdzielenie Górali Łącko-Jazowsko-Kamienickich od Górali Nadpopradzkich wydało nam się celowe ze względu na ich odmienność kulturową”.

Na tom składa się 21 artykułów monograficznych uznanych historyków, etnografów, historyków kultury, muzeologów:

Beata Wierzbicka, Piotr Wierzbicki – Charakterystyka geograficzno-historyczna terenu;
Maria Brylak – Załuska - Górale Sądeccy jako grupa etnograficzna;
Anna Woźny – Rolnictwo i hodowla;
Ewa Strauchmann  - Tradycyjne użytkowanie lasu;
Anna Woźny – Tradycje pasterskie;
Wojciech Śliwiński – Budownictwo drewniane;
Magdalena Kroh - Wyposażenie wnętrza domu;
Katarzyna Ceklarz – Rzemiosło i przemysł wiejski;
Zbigniew Wolanin – Sztuka ludowa;
Maria Brylak – Załuska – Strój;
Krystyna Reinfuss-Janusz – Pożywienie;
Magdalena Kroh – Zwyczaje i obrzędy doroczne;
Dorota Majerczak – Obrzędy rodzinne;
Joanna Hołda – Demonologia;
Aleksandra Szurmiak – Bogucka – Muzyka;
Michalina Wojtas – Taniec;
Monika Kurzeja – Ruch folklorystyczny;
Adam Bartosz  - Sądecki krajobraz z Cyganami;
Maria Marcinowska – Muzealnictwo;
Maria Treit – Górale Sądeccy w piśmiennictwie;

Książkę zawiera wykaz wybranych pozycji bibliograficznych i indeks nazwisk.

Z recenzji prof. Jana Święcha: „Monografia jest ogromnym dokumentem prezentującym kulturę Górali Sądeckich. Prowadzone rozważania przekonują Czytelnika, że nie jest to jedynie opowieść o przeszłości. Wiele wątków sygnalizuje, jak współczesne życie tej ludności determinuje ciągłość kulturowa odwołująca się do tradycji. Kultura ludowa  Górali Sądeckich jest zatem z jednej strony fundamentalnym wkładem w naukowy dyskurs, a z drugiej jest adresowana do szerokiego grona odbiorców zafascynowanych własną swojskością kulturową”.    
**
Publikacja została zgłoszona do Nagrody im. Ks. Prof. Bolesława Kumora w kategorii „książka o Sądecczyźnie”.  
**
Praca zbiorowa, Kultura Górali Sądeckich, COTG PTTK, Kraków 2016.
(HSZ)