Osiedla, gminy, powiaty i kraje. Jak wygląda podział administracyjny Słowacji?

Do 1918 roku na Słowacji istniały historyczne żupy, komitat i stolica. Podobnie w ramach Czechosłowacji, a więc w latach 1918–1928, funkcjonowały żupy. Następnie przeszliśmy na podział na kraje samorządowe (1928–1938 oraz 1945–1948). Podział na żupy stosowano również podczas funkcjonowania Republiki Słowackiej od 1939 do 1945 roku. Od 1949 roku Słowacja przeszła na system krajów i okresów (powiatów). Taki podział funkcjonuje aż do dziś.

Zgodnie z przepisami prawa w celu wykonywania państwowej administracji terytorialnej  zostały utworzone jednostki terytorialne i jednostki administracyjne. Jednostkami terytorialnymi są gminy oraz obwody terytorialne wyższych jednostek terytorialnych – kraje samorządowe, których obszar terytorialny jest tożsamy z obszarem terytorialnym poszczególnych krajów.

Jednostkami administracyjnymi są kraje, powiaty oraz obwody wojenne. Na Słowacji jest 8 krajów, 79 powiatów oraz 2890 gmin – w tym 141 miasto oraz 3 obwody wojenne. Podział w kraju oparty jest na systemie krajów samorządowych, których na Słowacji jest osiem: Bratysławski, Trenczyński, Żylinski, Trnavski, Nitrzański, Bańskobystrzycki, Koszycki oraz Preszowski.

Kraje następnie dzielą się na powiaty. Miasta powiatowe były z reguły wybierane na podstawie swojego położenia strategicznego lub z uwagi na fakt, że naturalnie skupiała się w nich większość populacji (na przykład miejsca atrakcyjne pod względem przyrodniczym – dobre źródła wody pitnej lub żyzna ziemia).

Powiaty składają się z jeszcze mniejszych jednostek – gmin. Zarówno miasta, jak i gminy są tworzone systemem ulic. W przypadku miast, głównie z uwagi na ich większą powierzchnię, dodatkowo wyróżnia się osiedla. Osiedle jest postrzegane jako mniejsza jednostka w obrębie miasta, która jest jednak większa od ulicy.

Osiedla również powstawały stopniowo z uwagi na swoją specyfikę. Jako przykład może posłużyć główne miasto kraju – Preszów. Osiedle 3 jest pełne terenów zielonych i należy do najstarszych osiedli w mieście, co z kolei jest przeciwieństwem osiedla Sekčov. To ostatnie jest jednym z największych nie tylko w mieście, ale również w całej Słowacji. Ma jednak diametralnie inny charakter. Przez to, że zostało wybudowane dopiero ponad pół wieku temu, charakteryzuje się wysokim zagęszczeniem bloków, małą ilością obszarów zielonych i ogólną dużą gęstością zaludnienia w przeliczeniu na metr kwadratowy.

Przejdźmy jednak z głównego miasta kraju w kierunku północno-wschodnim. Miasto Svidník jest miastem powiatowym, które należy do Preszowskiego kraju samorządowego. Znajduje się w północno-wschodniej części Słowacji i jest aktualnie zamieszkałe przez około 11 tysięcy mieszkańców.

Svidník jest administracyjnym, ekonomicznym, kulturalnym, rekreacyjnym oraz sportowym centrum regionu. Jest atrakcyjne również ze względu na swoje wygodne położenie przy trasie Vyšný Komárnik – Barwinek (największe przejście graniczne ze Słowacji do Polski), jest również strategicznie zlokalizowane przy Via Carpatia. Miasto Svidník jest historycznie związane z obydwoma wojnami światowymi, które miały duży i znaczący wpływ na rozwój powiatu.

Na czele samorządu preszowskiego stoi prezydent kraju, którym obecnie jest Milan Majerský. Jednym z miast powiatowych kraju Preszowskiego jest również Svidník. Aktualnie funkcję zarządzania miastem Svidník pełni burmistrz Martina Ivančová. 

Artykuł powstał przy realizacji projektu „Local Media for V4 Cooperation & Integration”
Opracowanie: Partner słowacki
Nazwa medium: Týždenník Dukla

www.e-dukla.sk  
Wydawca: KORONA Dukla s.r.o.

The project is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance  ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe.

Projekt współfinansowany przez rządy Czech, Węgier, Polski i Słowacji poprzez Granty Wyszehradzkie Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Misją funduszu jest promowanie pomysłów na trwałą współpracę regionalną w Europie Środkowej.