Szkoła w Czarnym Potoku – jedna z najstarszych na Sądecczyźnie

Szkoła koedukacyjna była od zawsze

Uzyskawszy w roku 1875 status publicznej szkoły ludowej 1- klasowej filialnej, przechodzi permanentne zmiany organizacyjne, a co za tym idzie zmiany urzędowej nazwy. O jej statusie decydowała zawsze liczba uczniów (najczęściej wystarczająca), liczba zatrudnionych nauczycieli i izb lekcyjnych. W roku 1886 jest już publiczną szkołą ludową pospolitą 1 – klasową filialną, a od roku 1891 etatową. W latach 1895 – 1918 działa  jako 1 – klasowa szkoła ludowa niższa 6 – letnia wiejska mieszana (koedukacyjna). 7  lutego 1919 roku staje się szkołą powszechną, a od 17 lutego 1922 publiczną szkołą powszechną 1 – klasową z programem klas I – IV, przejściowo w latach 1931 – 1934 2 – klasową.

Pod rządami reformy i ustawy tzw. „jędrzejewiczowskiej” 1932 roku, staje się publiczną  szkołą powszechną stopnia pierwszego o jednym nauczycielu i klasie I i II o  jednorocznym, III o dwuletnim i IV o trzyletnim okresie nauki. W okresie niemieckiej okupacji  działa z licznymi przerwami w nauce  i z okrojonymi programami, bez historii i geografii.

W roku szkolnym 1945/46 w związku z wprowadzeniem zasady klas jednorocznych, szkoła już w następnym roku szkolnym mogła osiągnąć pełny siedmioletni i siedmioklasowy kurs. Tak się jednak nie stało z powodu braków kadrowych i lokalowych. Dopiero w roku szkolnym 1948/49 zorganizowano klasę VII i w czerwcu 1949 roku 19 pierwszych absolwentów klasy VII ukończyło na miejscu pełną szkołę podstawową, zyskując możliwość podjęcia dalszej nauki w każdej szkole ponadpodstawowej.

Rok szkolny 1965/66, szkoła realizuje program klas I – VIII zreformowanej, ośmioletniej i ośmioklasowej szkoły podstawowej. W czerwcu następnego roku szkolnego kończy szkołę pierwszych 10 czarnopotockich ośmioklasistów. Mijają 32 lata, wchodzi w życie kolejna reforma oświaty. Z dniem 1 września 1999 szkoła staje się sześcioklasową i sześcioletnią i realizuje program klas I – VI. We wrześniu roku szkolnego 2000/01 absolwenci rozpoczynają naukę w oddziale zamiejscowym gimnazjum w Łącku, utworzonym czasowo w Czarnym Potoku, dla absolwentów szkoły miejscowej i ze Szczereża.

W ten sposób Czarny Potok przez trzy lata miał na swoim terenie jedyną w dziejach szkołę ponadpodstawową. Mija kolejnych 18 lat, kolejna reforma oświaty przywracająca od roku szkolnego 2017/18 szkołę ośmioklasową i ośmioletnią. W czerwcu 2019 roku ponownie, po dwudziestu latach absolwenci klasy VIII opuszczą mury czarnopotockiej – o kilkusetletniej tradycji – szkoły.

Zastałam szkołę w doskonałym stanie, nową, czystą, zadbaną…

Historia szkoły w Czarnym Potoku to również dzieje starań o godne dla niej warunki lokalowo – materialne. Wielce zasłużona dla Czarnego Potoku nauczycielka, Wiktoria Wiśniewska, obejmując w 1894 roku szkołę, zanotowała później w szkolnej kronice: „[…] zastałam szkołę w opłakanym stanie. W klasie w ścianach tylko mech był zasmarowany lekko gliną, podłoga zgniła, dziurawa, w piwnicy woda i grzyb. Jedna strona dachu dziurawa, woda kapie do wnętrza […]”.

Obecna dyrektorka, mgr Halina Setlak wspomina „ w 2008 roku po wygranym konkursie na dyrektora, przejęłam od Antoniny Stępniowskiej obowiązki. Zastałam szkołę w doskonałym stanie, nową, czystą, zadbaną, o jasnych izbach, dobrze wyposażoną w sprzęt i pomoce”. W ciągu 114 lat jakie dzielą te dwie opinie wybudowano w Czarnym Potoku dwa obiekty szkolne.

Pierwszy, w którym znalazły się cztery izby lekcyjne, świetlica, zastępcza sala gimnastyczna, kuchnia i trzy mieszkania nauczycielskie,oddano do użytku 23 lipca 1959 roku. Obecnie mieszczą się w niej warsztaty terapii zajęciowej dla niepełnosprawnych prowadzone przez Stowarzyszenie Dolina Dunajca. Drugi obiekt o ośmiu salach lekcyjnych, sali gimnastycznej, pracowni komputerowej, pomieszczeniach na pokój nauczycielski, bibliotekę, kancelarię i stołówce z zapleczem oddano do użytku 26 czerwca 20,04 roku. W nowym obiekcie mieszczą się przedszkole samorządowe i szkoła podstawowa zorganizowane w zespół szkolno – przedszkolny.

Od roku 1875 w którym dotychczasowa szkoła parafialna stała się szkołą publiczną, do czasów obecnych ustalono nazwiska dwudziestu jeden nauczycieli kierujących, kierowników lub dyrektorów szkoły. Są to: Wojciech Krobicki, Wojciech Kobielski, Wincenty Urlik, Franciszek Pilichowski, Zygmunt Rostawski, Zygmunt Kozłowski, Marcin Szewczyk, Katarzyna Jaglarska, Jakub Smul, Bronisława Nowak, Wiktoria Wiśniewska, Czesława Wójcicka, Maria Wilkowin, Stanisław Siegel, Tomasz Zwoliński, Stanisław Zembura, Stanisław Papierz, Józef Stefański, Stanisława Zaręba, Jan wójcik, Antonina Stępniowska, Halina Setlak.