Archiwum musi pozostać w Nowym Sączu - apelują członkowie SKT "Sądeczanin"

Społeczno-Kulturalne Towarzystwo "Sądeczanin" nie po raz pierwszy podejmuje obronę sądeckich tradycji tak ważnych dla regionu. Nowy Sącz to ważny ośrodek kulturalny o bogatych tradycjach historycznych i niebagatelnym znaczeniu logistycznym nie tylko dla mieszkańców regionu ale i południowej Małopolski.

Wydaje się więc rzeczą oczywistą, iż instytucje, które od dziesięcioleci funkcjonują na Sądecczyźnie, są niezwykle użyteczne dla mieszkańców.

Okazuje się jednak, że nie wszędzie rozumuje się w ten sposób. Otóż ostatnie problemy lokalowe nowosądeckiego oddziału Archiwum Narodowego w Krakowie, jak również brak wyraźnego poparcia zarządu krakowskiej macierzy zdaje się rodzić obawy, iż dalsze funkcjonowanie placówki stoi pod znakiem zapytania.

W ślad za inicjatywą powrotu wojska polskiego do Nowego Sącza Społeczno-Kulturalne Towarzystwo "Sądeczanin" postanowiło zadbać również o tę tradycję jako wniosło do historii miasta nowosądeckie Archiwum Narodowe.

Na spotkaniu uczestniczyli członkowie zarządu stowarzyszenia oraz sądów i komisji, która funkcjonują w SKT. Gościnnie głos zabrał również kierownik nowosądeckiego oddziału archiwum pan Sylwester Rękas.

przyjęto uchwałę o podjęciu działań zmierzających do utrzymania placówki w jej rdzennym mieście Nowym Sączu. Treść podjętej uchwały mogą Państwo przeczytać poniżej.List z apelem zostanie skierowany w tej sprawie do Premiera Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Drugim tematem zebrania było podsumowanie przebiegu akcji poparcia dla powrotu jednostki wojskowej do Nowego Sącza. Wśród samorządów swoje poparcie wyraził Sejmik Województwa Małopolskiego, Rada Miasta Nowego Sącza, Rada Powiatu Nowosądeckiego a także rady takich gmin jak Stary Sącz, Krynica-Zdrój, Łososina Dolna, Korzenna, Gródek nad Dunajcem, Kamionka Wielka i Łącko. W ślad za nimi już przygotowują się do podjęcia odpowiednich w tej sprawie uchwał, rezolucji czy apelów kolejne samorządy. Niedługo również listy poparcia trafię do parafii oraz sołectw i osiedli, gdzie będzie można złożyć swój podpis poparcia.

W spotkaniu uczestniczyli:
Jan Dziedzina - wójt Gminy Łącko, Członek Zarządu
Leszek Skowron - wójt Gminy Korzenna, Członek Zarządu
Kazimierz Gizicki - wiceburmistrz Starego Sącza, Członek Sąd Koleżeńskiego
Witold Kaliński - radny Miasta i Gminy Piwniczna-Zdrój, Członek Komisji Rewizyjnej
Benedykt Poręba - radny Gminy Kamionka Wielka, Członek Komisji Rewizyjnej
Franciszek Młynarczyk - członek Komisji Uchwał i Wniosków
Sylwester Rękas - kierownik Oddziału nowosądeckiego Archiwum Narodowego w Krakowie
Jan Golonka - prezes firmy Owoc Łącki, członek Zarządu
Wincenty Tokarz - członekSądu Koleżeńskiego
Ewa Matuła - członek Sądu Koleżeńskiego
Janina Obrzut - członek Zarządu
Sławomir Wróblewski - członek Zarządu
Irena Miczołek - członek Komisji Uchwał i Wniosków
Magdalena Motyka - kierownik Zespołu "Echo Jaworza", Członek Zarządu
Jan Smoleń - prezes OSP Niskowa, członek Zarządu
Przemysław Bawołek - dyrektor biura Fundacji Sądeckiej

Treść przyjętej przez stowarzyszenie uchwały:

Społeczno-Kulturalne Towarzystwo „Sądeczanin” podejmie działania zmierzające do utrzymania funkcjonowania w mieście Nowym Sączu oddziału Archiwum Narodowego
w Krakowie.

1. W ostatnim czasie dalsze istnienie ww. oddziału stanęło pod znakiem zapytania, czego powodem są trudności lokalowe. Nowosądecki odział ANKr zmuszony jest opuścić zajmowane dotąd pomieszczenia, a jego lokalizacja pod dotychczasowym adresem stanowi obecnie już tylko rozwiązanie o charakterze tymczasowym. Jedyną szansą dla utrzymania
w Nowym Sączu oddziału Archiwum jest zapewnienie dla niego stałej docelowej siedziby, to jednak wiąże się z kosztami przekraczającymi możliwości ANKr.

Nowosądecki oddział Archiwum formalnie utworzony został w 1950 r. jako oddział Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie. Jego tradycje są jednak znacznie starsze i sięgają czasów I Rzeczypospolitej, gdy Nowy Sącz stanowił ośrodek powiatu, siedzibę starostwa i sądu grodzkiego, a pobliski Stary Sącz – wielowiekowy ośrodek życia duchowego i kulturalnego. Także władze miejskie Nowego Sącza przez wieki gromadziły swoje akta, wśród których znajdowało się wiele bardzo cennych historycznych dokumentów. Niestety, dwa nieszczęścia dotknęły sądeckie archiwalia – pożar miasta w 1894 r. okupacja niemiecka w XX wieku; podczas ewakuacji w 1945 r. Niemcy wywieźli także cenne akta, które mimo starań archiwistów i bibliotekarzy już na ziemię sądecką nie powróciły.

Obecnie istnieje realna możliwość, że wszystkie akta przechowywane w zasobie nowosądeckiego oddziału Archiwum Narodowego bezpowrotnie znikną z naszego miasta. Jeśli nie zostanie zapewniona nowa stała siedziba dla oddziału, materiały te zostaną przewiezione do centrali w Krakowie – z wielką szkodą dla naszej lokalnej społeczności.

Przewiezienie akt do Krakowa znacznie utrudni – czy wręcz nieraz uniemożliwi – Sądeczanom dotarcie do cennych archiwaliów. Z zasobów sądeckiego oddziału Archiwum korzystają bowiem na co dzień lokalni badacze, zarówno amatorzy, jak i profesjonaliści, publicyści, nauczyciele i uczniowie, a działania oddziału wpisują się w miejską i regionalną działalność kulturalną i naukową. Z przechowywanych w Nowym Sączu materiałów archiwalnych korzystają ponadto z dużą częstotliwością lokalne urzędy i instytucje, dla których ewentualne przeniesienie zasobu do Krakowa wiązałoby się - w przypadku konieczności uzyskania dostępu do akt - z utrudnieniami i większymi niż obecnie kosztami.

W związku z tym stwierdza się, iż należałoby utrzymać byt nowosądeckiego oddziału Archiwum Narodowego. Jego istnienie stanowi wielką wartość dla naszej społeczności lokalnej.

2. Społeczno-Kulturalne Towarzystwo „Sądeczanin” w celu realizacji ww. działań zwróci się z oficjalnym stanowiskiem do Premiera Rzeczypospolitej Polskiej oraz do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

(P.B.)