"Jako chłopiec lubiłem biografie i książki przygodowe"

Fragment z rozdziału Dzieciństwo. 1909-1927 

Mój ojciec, Józef Ulam, był adwokatem. Urodził się w 1877 roku we Lwowie, mieście, które było wówczas stolicą Galicji, prowincji cesarstwa austro-węgierskiego. Było nią nadal w chwili moich narodzin w 1909 roku. (…)

W 1927 roku Zawirski powiedział mi, że we Lwowie ma się odbyć kongres matematyczny, na który zaproszono uczonych z zagranicy. Dodał, że jeden z wykładów ma wygłosić młody i niezwykle utalentowany matematyk John von Neumann. Wtedy po raz pierwszy usłyszałem to nazwisko. Niestety, nie mogłem wysłuchać tych wykładów, ponieważ właśnie zdawałem egzaminy maturalne. W tym czasie interesowałem się jednak nie tylko nauką. Pochłaniałem literaturę polską, a także dzieła najróżniejszych pisarzy obcych: Tołstoja, Juliusza Verne’a, Karola Maya, H. G. Wellsa i Anatola France’a. Jako chłopiec lubiłem biografie i książki przygodowe. Oprócz tej „umysłowej” działalności aktywnie uprawiałem sport. (…)

W 1927 roku zdałem trwające trzy dni egzaminy maturalne i musiałem zdecydować się, co robić dalej. Wybór przyszłego zawodu nie był łatwy. Mój ojciec, który chciał, abym został adwokatem i przejął jego kancelarię, zorientował się, że nie mam zdolności w tym kierunku. (…) W związku z tym zacząłem szukać takich studiów, które nauczyłyby mnie czegoś praktycznego, a jednocześnie wiązałyby się z naukami ścisłymi. Rodzice namawiali mnie, abym został inżynierem, więc ostatecznie złożyłem wniosek o przyjęcie mnie na Wydział Mechaniczny lub Elektryczny Politechniki Lwowskiej. (…)
Moje studia obejmowały analizę matematyczną, rachunek różniczkowy i całkowy, mechanikę klasyczną, geometrię wykreślną i fizykę. Pomiędzy wykładami siedziałem na ogół w pokoju któregoś z wykładowców matematyki. W tym czasie, bardziej chyba niż w jakimkolwiek innym momencie mojego życia, pragnąłem zajmować się wyłącznie matematyką. (…) 

Stanisław Ulam, Przygody matematyka. Autobiografia. Znak Horyzont 2021
Dziękujemy wydawnictwu Znak Horyzont za udostępnienie cytowanych fragmentów