Dobra książka: M. Czuma, L. Mazan, "Tate, jedziemy do Krakowa" (3)

1356

Esterka wygrywa z Adelajdą i Rokiczanką. Król Kazimierz Wielki bierze w Tyńcu ślub z przywiezioną z Pragi wdową Krystyną Rokiczanką. W świetle prawa związek jest nieważny (Kazimierz ma prawowitą małżonkę - Adelajdę Heską), ale Czeszka nie chce słyszeć o pójściu z nim do łożnicy inną drogą, jak przez ołtarz. Najprawdopodobniej już w czasie nocy poślubnej wychodzi na jaw, że oblubienica jest łysa i w dodatku ma świerzb. Król szybko się jej pozbywa, a obrażona Adelajda wyjeżdża z Krakowa. Na miejsce zwolnione w sypialni król jeszcze w tym samym roku wprowadza córkę żydowskiego kupca z Opoczna, Esterkę.

O owych romansach napisze w powstałych w XV wieku Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego Jan Długosz pod datą 1356: Król polski Kazimierz [...]) wziął sobie za nałożnicę kobietę żydowskiego pochodzenia Esterę, z powodu jej niezwykłej urody. Miał z nią nawet dwu synów, Niemierzę i Pełkę. Również na prośbę wspomnianej nałożnicy Estery dokumentem królewskim przyznał wszystkim Żydom mieszkającym w Królestwie Polskim nadzwyczajne przywileje i wolności [...], które często obrażają Majestat Boży [...]. Jest też rzeczą ohydną i godną potępienia, że córki zrodzone z tej Żydówki, Estery, pozwolił wychować w religii żydowskiej. Polski dziejopis był wyrazicielem poglądów ówczesnych kościelnych hierarchów, którzy dowodzili, że Żydzi mogą być jedynie w życiu społecznym tolerowani, ale nigdy – jako winni śmierci Chrystusa – nagradzani.

[…]  Każdy następny wiek przynosił będzie nowe wersje i szczegóły miłości króla do cudownie pięknej żydowskiej dziewczyny. Esterka - matka królewskich dzieci, pilnująca u króla interesów swych współwyznawców, stanie się bohaterką utworów literackich, obrazów, sztuk teatralnych. Najczęściej mówić się będzie o jej pobycie w pałacu królewskim w podkrakowskim wtedy Łobzowie. Tam też, według legendy, dowiedziawszy się o innych romansach króla popełni samobójstwo, skacząc przez okno do stawu. [patrz: r. 1906]

Pochowana zostanie w kopcu usypanym nieopodal pałacu. W roku 1787 kopiec każe przekopać, bezskutecznie poszukując zwłok Esterki, ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski. W roku 1926 na miejscu splantowanego kopca wojsko wybuduje swoją strzelnicę a potem, już po drugiej wojnie światowej, stadion sportowy.

Mieczysław Czuma, Leszek Mazan, „Tate, jedziemy do Krakowa”, Wydawnictwo Anabasis, 2015
Wybór fragmentów: Leszek Mazan