Niemiecki eksperyment z dochodem gwarantowanym. Utopia, a może nie

Jak ma wyglądać eksperyment?

Inicjatorem projektu jest Michael Bohmeyer ze Stowarzyszenia „Mój dochód gwarantowany”, a kieruje nim Juergen Schupp z Niemieckiego Instytutu Badań Gospodarczych. Obaj są pozytywnie nastawieni do idei bezwarunkowego dochodu gwarantowanego. Chcą naukowo sprawdzić, jak wyjdzie to w praktyce.

Do projektu zgłosiło się ponad dwa miliony chętnych. Spośród nich wybrano na drodze losowania 122 osoby.

Od 1 czerwca br. będą one otrzymywać 1200 euro co miesiąc przez trzy lata. Nie są to osoby, które mają problemy finansowe, mogą pracować. Ich jedynym obowiązkiem jest wypełnienie w trakcie trwania eksperymentu siedmiu formularzy.

Pieniądze na realizację tego eksperymentu pochodzą od 150 tysięcy prywatnych darczyńców.

Inicjatorzy projektu będą obserwowali reakcje badanych osób. Zakładają, że uczestniczący w tym eksperymencie będą gromadzić pieniądze albo je wydawać, przestaną pracować albo będą pracować mniej, będą się dzielić środkami z innymi albo nie.

Michael Bohmeyer przyznaje, że nie jest pewny wyniku eksperymentu i dopuszcza możliwość porażki.

Obecnie na niemieckiej scenie politycznej, żadna z głównych partii nie ma w swoim programie bezwarunkowego dochodu gwarantowanego. Dyskusja na ten temat jest mocna zideologizowana. Przeciwnicy tego projektu twierdzą, że nie przyniesie on pożądanych efektów, a wręcz będzie szkodliwy dla społeczeństwa. Jest uważany za pomysł lewicowych fantastów.

Przeciwnicy projektu zadają pytania. Chcą wiedzieć na przykład, jak rozdawanie pieniędzy wpłynie na wzrost cen, o ile wzrosną podatki, by to wszystko sfinansować?

Jednym z argumentów przywoływanych przez przeciwników jest również taki, że dostawanie pieniędzy za nic demoralizuje. Tylko praca uczy, jak docenić wartość zarobionych środków.

Poważnym zagrożeniem jest to, że wiele osób może przestać interesować się aktywnością zawodową. Spowoduje to powstanie dużej grupy społecznej, która będzie uzależniona od pomocy państwa i stanie się coraz bardziej roszczeniowa. Osoby takie nie będą sobie w stanie poradzić, kiedy napotkają w swoim życiu przeszkody lub trudności.

Dzięki temu eksperymentowi, badacze chcą dowiedzieć się również, jak zmienia się życie ludzi, którym znacząco zwiększyły się dochody. Nacisk badania zostanie położony na życie zawodowe, finanse, rodzinę i związki, kontakty społeczne i ewentualne zmiany psychologiczne. Będą pobierane próbki włosów, w celu zbadania poziomu stresu. Jednym z celów tego eksperymentu jest również zorientowanie się, czy osoby korzystające z zasiłku wykorzystają swoją nową sytuację dla dobra społeczeństwa.

Michael Bohmeyer zwrócił uwagę na to, że dotychczasowe badania nad bezwarunkowym dochodem podstawowym w dużej mierze ograniczały się do osób będących w niekorzystnej sytuacji finansowej. W założeniach jednak, gwarantowany dochód podstawowy nie powinien być doraźną pomocą, lecz powszechną inwestycją w całe społeczeństwo. Obecnie ma być badany efekt w klasie średniej.

Pomimo trwającej kampanii wyborczej w Niemczech, najważniejsi kandydaci nie popierają idei bezwarunkowego dochodu gwarantowanego. Powyższy eksperyment może doprowadzić do większej debaty publicznej na ten temat.

Stefan Kasprzyk, fot. Pixabay.com – zdjęcie ilustracyjne.